Beste Chris Dusauchoit,

Toegegeven, als groene jongen door het leven gaan is heden ten dage geen eenvoudige klus; exotische trips in Vlaanderen Vakantieland, hightech luxeproducten in ruil voor ecocheques en verleidelijke spotgoedkope vluchten naar Europese bestemmingen.
Gelukkig zijn er mensen zoals u die zich steevast en belangeloos blijven inzetten voor een heldere communicatie in functie van een meer rechtvaardige, leefbare en duurzame wereld. Een ecopremie voor groene wagens, fantastisch toch? Sta mij echter toe enkele bijeengesprokkelde feiten op een rijtje te zetten:

Zo kan de vraag gesteld worden of deze ecopremie voor ‘groene wagens’ effectief tot een vermindering in uitstoot van CO2 leidt. Het behoud van een oudere wagen is in de meeste gevallen immers nog steeds de beste optie als men ook de CO2-productie van de fabricatie en de afvalverwerking in rekening brengt.(1) Daarenboven is er vermoedelijk zelfs sprake van een toename in verbruik door een compenserend effect (“ik verbruik toch minder dus…”).(2) In dit licht zou het dus verstandiger zijn een CO2-heffing in te voeren op het brandstofverbruik. Dat zou de aankoop van energiezuinige auto’s automatisch aantrekkelijker maken en chauffeurs aanzetten om minder kilometers te doen.(3) Er is tenslotte ook een schaduwkost van deze premie: dit verlies aan inkomsten belemmert de overheid immers investeringen te doen die wél een verschil kunnen maken in vermindering van CO2, een betere kostenefficiëntie kunnen voorleggen (4) én in een klap ook de lagere inkomens ten goede komen (zoals bvb. investeringen in woningisolatie).
De knelpunten van de huidige automobiliteit gaan trouwens veel verder dan louter de CO2-uitstoot. Zo worden andere schadelijke stoffen zoals fijn stof en stikstofoxiden nog te vaak over het hoofd gezien.(5) Op de koop toe is het alom verkondigde verbruik van een wagen bijna altijd een onderschatting van het eigenlijke verbruik. Bijgevolg is ook de schadelijke uitstoot groter dan officieel wordt meegedeeld en zou in realiteit zelfs geen enkele auto in aanmerking komen voor overheidssubsidie.(6) Onderschatting of niet, in de tussentijd blijven we op deze manier uiteraard afhankelijk van fossiele brandstoffen. Bovendien hoeft het niet gezegd dat filevorming in België meer dan dagelijkse kost is (de ‘congestiekost’ genaamd) en wordt onze schaarse openbare ruimte verder ingenomen. Dat brengt ons bij een andere indirecte infrastructurele kost: méér km’s door ‘groene wagens’ vragen op hun beurt méér beton (cfr. De Oosterweel-discussie, de ring rond Brussel) wat weer een cascade van CO2-uitstoot op gang brengt. Ook ons fysiek en mentaal welzijn blijft niet onaangetast: de enorme tol aan verkeersslachtoffers, het gebrek aan lichaamsbeweging (met diabetes, obesitas, etc. tot gevolg), de minder gekende psychische ‘arousal’ (verkeerslawaai ligt immers aan de basis van een waslijst van ernstige milieugerelateerde gezondheidsproblemen(7) en verarmde menselijke ontmoetingen.
Tenslotte is de maatregel ook maatschappelijk onrechtvaardig. Vooral de midden- en hogere inkomens profiteren immers van deze premie.(8) Ook de vergelijking van de BTW-bijdrage op de aankoop van een fiets is een confronterende oefening: 21% tegenover 6 % op een zogenaamde ‘groene wagen’. En welke premie of aanmoediging ontvangen de mensen die nooit tot de aankoop van een wagen overgingen?

De conclusie ligt voor de hand; niet de ‘groene wagen’ is de oplossing voor de problemen die onze huidige mobiliteit kenmerken, wel een allesomvattend en vooruitziend mobiliteitssysteem. De elementen hiervan zijn genoegzaam gekend en dringen gelukkig door tot in verschillende Europese pionierssteden: een comfortabel en betaalbaar openbaar vervoer, mechanismen van autodelen, beschikbare stadsfietsen en een bijhorende infrastructuur. En ja, in enkele uitzonderlijke gevallen zal de privéauto inderdaad soelaas bieden. Deze premie creëert de illusie dat er geen grenzen zijn aan ieders mobiliteitswensen en vergroot zelfs het vastgestelde probleem.

Ziezo, hopelijk ziet u door de bomen weer even het bos en werkt de mens zich niet langer dieper ‘in nesten’. Volgend jaar is er weer een nieuwe editie van de campagne Met belgerinkel naar de winkel . Misschien iets voor u?

Met vriendelijke groeten en hopend op uw reactie en die van onze beleidsmakers,

Caroline.

PS: Neem een kijkje op mijn Facebook-pagina Beste Chris Dusauchoit en ‘like’ bij wijze van ondertekening.

1 http://www.guardian.co.uk/environment/green-living-blog/2010/sep/23/carbon-footprint-new-car

2 Politiek verliest strijd tegen CO2. De 4 pijnpunten van het Belgisch Klimaatbeleid. Interview met Prof dr. J. Albrecht in De Standaard, 27/11/2010. N.a.v. rapport KUL: http://www.kuleuven.be/metaforum/docs/pdf/wg_7_n.pdf

3 J. Albrecht in De Standaard, 27/11/2010.

4 Subsidie voor groene wagens te hoog, De Standaard, 4/11/2010.

5 Subsidies voor zuinige auto’s te duur. Leuvense profs nemen premies personenwagens onder vuur, De Standaard, 25/3/2011.

6 Wat slurpt uw auto echt? op http://www.nieuwsblad.be/article/detail.aspx?articleid=GKL26GO2D en Uw auto slurpt meer dan ‘Opatest’ beweert, De Standaard, 14/08/2009.

7 http://www.transportenvironment.org/News/2008/2/50000-heart-deaths-a-year-caused-by-traffic-noise/

8 J. Albrecht in De Standaard, 27/11/2011.