De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

De dringende ontkrachting van het systeem van heerschappij door enkelen

vrijdag 29 oktober 2021 13:25
Spread the love

Vooral sinds het laatste anderhalve jaar merken we hoe de staat zich meer en meer heeft ontwikkeld tot een totalitaire heerser over alle gebieden van ons menselijk leven. Ondanks een democratisch vernisje heeft ze van de liberale grond- en mensenrechten een speelbal gemaakt van de machtsbeluste willekeur van enkelen. De coronacrisis brengt dit, wat al veel eerder aan de gang was, pregnant aan het licht. De vrije mens kan zich hieruit alleen bevrijden door omkering van het denken. De vrije mens moet zich niet onderwerpen aan de macht van de staat, maar de staat moet worden gevormd naar de behoeften van de vrije mens. In een echte democratie zijn het de vrije burgers zelf die hun samenleving vorm geven en niet één of meerdere machthebbers.

Eeuwenlang heeft de staat, als een systeem van boven het volk verheven autoriteiten, bijna alle aspecten van het leven van de mensen op een voogdij-achtige manier geregeld en bepaald. Dit is niet veranderd door het huidige systeem dat we “democratie” noemen, waarin mensen ogenschijnlijk, via verkiezingen, alleen hun voogden kunnen kiezen, maar dit verandert niets aan de voogdij. Voor de mensen is deze machtstoestand een vanzelfsprekende gewoonte en voor de wetenschappen is het een organisatie die als het ware door de natuur, zo niet door God, is gegeven en die, hoewel zij altijd voor verbetering vatbaar is, fundamenteel noodzakelijk blijkt om het maatschappelijk leven ten bate van de mensen te ordenen en te sturen vanuit een soort “hogere wijsheid”.

De staat is echter geen organisatie die door de natuur is voortgebracht, maar door de mens is gemaakt. Iedereen weet dit, maar desondanks behandelen de sociologie en de politieke wetenschappen het als een bestaande natuurlijke entiteit, die zij trachten te erkennen en gedeeltelijk te bekritiseren, maar die zij niet fundamenteel in twijfel trekken als een door de mens gemaakt apparaat.

De huidige staat is nog steeds de autoritaire staat van vroegere tijden, die onbewust gebaseerd is op het beeld van de mens als een onvolwassen subject dat de wijze leiding en sturing nodig heeft van een “elite” die als het ware door de genade van God is aangesteld.

Als men dan ook nog beseft, dat alle wetenschappelijk denken alleen het louter fysieke (dode) materiële kan vatten, maar niet het leven, laat staan de ziel en de geest in hun innerlijk wezen, dan is het niet verwonderlijk, dat in alle theorieën van de staat, ondanks de grondrechten die eraan voorafgaan, de mens de facto niet wordt behandeld als een geestelijk, zelfbeschikkend wezen, maar als een object, als een voorwerp van een superieure staatswil.

De staat is echter geen natuurlijke entiteit maar wordt, zoals alle sociaal leven, door mensen voortgebracht en gevormd. De moderne sociale wetenschappen moeten dan ook uitgaan van de mens zelf. Zij moeten het wezen van de mens vatten en vervolgens zoeken naar sociale samenlevingsvormen waarin de mens zich overeenkomstig zijn wezen optimaal kan ontplooien en verwezenlijken.

Hoewel de grondwet wordt gekenmerkt door de onaantastbare grondrechten van vrije, zelf beschikkende mensen die gelijk zijn voor de wet, hebben deze rechten niet geleid tot een aan hen aangepaste maatschappij- en staatsvorm, maar zijn zij slechts geplaatst tegenover de staatsstructuren die in beginsel onveranderd zijn gebleven. Hoe zwak slechts deze grondrechten verankerd zijn in de ziel van constitutionele juristen aan universiteiten, rechters en politici, blijkt uit het huidige gezondheidstotalitarisme, dat zich ongehinderd kon ontwikkelen uit de structuren van de oude autoritaire staat. Voor de mensen hun bestwil moet het idee van de vrijheid “eventjes” opgeheven worden.

Zoals gezegd zijn het in een echte democratie de vrije burgers zelf die hun samenleving vorm geven en niet één of meerdere machthebbers.

De mens als uitgangspunt

De mens wil zich ontwikkelen in de gemeenschap, en hij kan zich anders ook niet ontwikkelen. Door in relatie te treden met andere mensen, breidt hij het leven uit voorbij zijn individuele lichaam tot een sociale structuur van relaties, als het ware tot een sociaal lichaam, dat hij nodig heeft voor zijn ontplooiing en ontwikkeling. Er ontstaat een sociaal organisme dat op “maat van de mens” moet worden georganiseerd. Dit kan in een echte democratie waar vrije gelijkwaardige burgers via een vrije en gelijke stem hun beslissingen nemen en wetten bepalen. De staat wordt daardoor teruggebracht tot het eigenlijke terrein van het rechtsleven: het maken van afspraken door de leden van de gemeenschap in de vorm van wetten. De democratische rechtsgemeenschap zorgt dat de wetten niet door enkelingen gedicteerd worden of door vreemde mogendheden noch door de ideologieën of de “wetenschap” (virologen), en evenmin door het lobbywerk van multinationals en het grootkapitaal. Hier gaat het altijd om de rechtvaardige verhouding van mens tot mens, om overeenkomsten en contracten die zijn ingebed in door het parlement uitgevaardigde algemene regels van rechtvaardige verhoudingen tussen mensen. Hier is het gevoel voor rechtvaardigheid, dat gebaseerd is op het gevoel voor de gelijkwaardigheid van de ander, de enige toetssteen.

In een ware democratie kunnen, naast het – al of niet gelote – parlement, de burgers zelf wetsontwerpen indienen en die door het parlement of via referenda laten goed- of afkeuren. Zo heeft iedereen de mogelijkheid om via een gegarandeerd vrije en gelijke stem deel te nemen aan de wetsproductie. Zowel door hierin initiatieven te kunnen nemen als door erover te stemmen. Wanneer voorafgaand aan het referendum voldoende tijd wordt voorzien om voor- en tegenargumenten in een publiek debat aan bod te laten komen, dan kunnen burgers wel degelijk doordacht hun stem uitbrengen. Dat is pas echte democratie. https://www.dewereldmorgen.be/community/wat-is-democratie-2/

Auteur: Marc Vanvelk, bestuurslid Meer democratie vzw

Creative Commons

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!