Op dinsdag 26 december 2023 en de vrijdagen 2 februari en 12 april 2024 lazen deelnemers om beurten voor uit de Gazamonologen, zoals die oorspronkelijk werden geënsceneerd door het ASHTAR Theater uit Ramallah. Deze monologen, gebaseerd op de woorden van Palestijnse tieners, werden in 2010 gecreëerd als een baken van hoop na het geweld tegen burgers in Gaza in 2008-2009. De recente edities, gehouden op 15 november en 27 december 2024, stonden stil bij de meer dan 16.500 kinderen die sinds 7 oktober 2023 zijn omgekomen.

Naast de voordrachten bood muzikale omlijsting een stem aan de droefenis. Deze werd driemaal verzorgd door Peter Vermandere en eenmaal door Peter Paelinck, die voor de gelegenheid een specifieke compositie maakte.

Peter Paelinck. Foto van: Jean La Croix.

Inleiding door de Syrisch-Palestijnse Lina Ghoutouk

De Arabische kijk en de Europese kijk op het Palestijns/Israëlische probleem zijn verschillend, omdat onze posities verschillend zijn. Om het probleem juist te begrijpen, moeten we vanuit alle posities kijken.

Bij de start in de jaren 1940, zagen wij Arabieren wat er gebeurde toen de Zionisten zich in ons land vestigden als een catastrofe (“nakba” in onze taal), terwijl de Europeanen het zagen als de oplossing voor de problemen van de joden, die “recht hadden op een veilige plek na de holocaust”. Voor ons Arabieren zijn de vluchtelingen vluchtelingen vanwege de bezetting door Israël en vanwege onze onteigening en ontheemding; voor de meeste Europeanen is het vluchtelingenprobleem een humanitair probleem.

Vandaar de oprichting van de UNRWA (de VN-organisatie om de Palestijnse vluchtelingen in het zgn. Nabije Oosten op te vangen en te ondersteunen). De oplossing voor ons is niet opvang en ondersteuning, maar de terugkeer-in-vrijheid naar ons eigen land en naar onze eigen huizen. Voor ons Arabieren is het een verhaal van kolonisering, d.w.z. een zeer materiële kwestie (wie is baas over het land, over de economie, over de levens van de mensen?).

Voor Europeanen is het een kwestie van religie, van een religie die onderdrukt werd en beschermd moest worden. De Arabieren zien de Israëli’s niet als joden, maar als de bezetters van hun land. Hier komt een extreme tegenstrijdigheid naar voren: de Europese politici, die politiek als iets niet-religieus zien, aanvaarden zonder meer een land dat gebaseerd is op een exclusief religieuze identiteit. Als moslims een dergelijk exclusief moslimland zouden willen oprichten in een omgeving waar vele andere religies altijd hebben geleefd, zouden ze gezien worden als achterlijk en extremistisch.

Terwijl de tijd verder schreed, veranderde de manier waarop het probleem wereldwijd werd begrepen, maar de meeste Arabieren behielden hun eigen visie. De Palestijnse leiders moesten de tweestatenoplossing aanvaarden, terwijl de Palestijnse bevolking zag dat bij de Israëli’s alleen de wens bleef leven om te doden en bij het Westen de volledige steun voor dat doden. Wij zagen in al die jaren bij Israël nooit de wil om vredevol te gaan samenleven.

Het algemene Arabische zelfbewustzijn zag nooit een oplossing zonder het hele land te bevrijden, “from the river to the sea” (d.w.z. van de Jordaan tot de Middellandse Zee). En binnen dat hele land kunnen dan zowel seculieren als alle mogelijke godsdiensten (joden, moslims, christenen,) vredevol samenleven. Voor Europeanen lijkt de tweestatenoplossing heel fair en ethisch: “we lossen het probleem op een koloniale manier op, door elke kant zijn stukje land te geven zoals destijds in de koloniale tijd”. Alsof Palestijnen en Israëlis geen menselijke gemeenschappen zijn, maar een soort objecten.

Vanuit die verschillende denkkaders werd ook 7 oktober 2023 op een totaal verschillende manier bekeken: veel Arabische mensen voelden zich heel trots en blij, omdat de deuren van de gevangenis waren opengegaan en de slachtoffers de onderdrukkers een klap hadden toegediend; het Westen zag de Palestijnen als terroristen die burgers aanvielen en wilden doden om te doden. Het lijkt erop dat een deel van het geweld op 7 oktober een schending was van het internationaal recht en van het Islamitische Shariarecht. We hebben nog altijd geen onafhankelijk onderzoek gehad naar die dag.

Maar die mogelijke schendingen blijven voor de Arabieren een detail, vergeleken bij het bloedvergieten door Israëli’s tegen Palestijnen in de lange periodes voor en na 7 oktober. Aan het doden van 1.000 mensen hetzelfde gewicht geven als het doden van meer dan 40.000 mensen beschouwen wij Arabieren als heel unfair en ontmenselijkend.

Slotbedenkingen: Wij hoeven de dingen niet op dezelfde manier te zien, maar als we aan een oplossing willen werken, moet die oplossing de visie omvatten van zij die in de kern geraakt worden door het probleem. Voor Europeanen die willen bijdragen tot de oplossing van het Israëlisch-Palestijnse probleem, begint de oplossing door te luisteren naar de mensen die de slachtoffers zijn, niet naar de media en evenmin naar de politici. De enige oplossing die getuigt van respect voor het Palestijnse volk, is van één staat uit te bouwen van de Jordaan tot de Middellandse Zee waar Arabieren (Palestijnse vluchtelingen inbegrepen) en joden op gelijke basis samenleven, zonder verdrukking, zonder witte dominantie, zonder apartheid. “Blijf tot op dat ogenblik bijleren en spreken over Palestina” is de slotboodschap van Lina Ghoutouk.

Muzikale evocatie van de oorlog en het oproepen van de 16.500 vermoorde kinderen

De muzikale evocatie van de oorlog via een etnisch klankentapijt was van Peter Paelinck (P7N), die voor die gelegenheid een specifieke compositie maakte. De afgebroken levens van de kinderen kregen een gezicht doordat de deelnemers de verhalen van deze uitgedoofde levens voorlazen.

Interview via een online-verbinding met de Libanese activist Nisr in Beiroet

Er is sinds 7 oktober 2023 de agressie tegen Gaza die wereldwijd als een genocide wordt beschouwd en er is de agressie tegen Libanon in september 2024. Zie jij een verband tussen beide?

“De bombardementen in september 2024 doodden 3.000 mensen, 100.000 gebouwen werden verwoest, duizenden en duizenden mensen sloegen op de vlucht. De natuur van de Zionistische staat is gericht op uitbreiding-van-nature, mede door honderdduizenden kolonisten. Het is een koloniaal project: meer en meer land nemen en de Palestijnse bevolking terugdringen, ook in aantal.”

Wat houdt het huidige wapenbestand in Zuid-Libanon in en wat is zijn invloed op de soevereiniteit van Libanon en het recht van de Libanezen om naar hun dorpen terug te keren? Hoe is het Westen in deze kwestie betrokken?

“Het wapenbestand is overeengekomen voor 60 dagen, maar intussen gaat de bezetting van Zuid-Libanon tot aan de Litani-rivier door en blijven ook de honderden bombardementen per dag doorgaan. Het is een poging om de Palestijnse kwestie en hun blijvende verzet te liquideren; dat is het doel van het Westen. Israël wil de demilitarizering van Zuid-Libanon, het verzet van Hezbollah uitdrijven. Hun doel is de bevolkingen te demoraliseren, te ontmenselijken, om zo de geest van het anti-koloniale verzet te breken. Maar al deze operaties kunnen niet anders dan leiden tot nieuw verzet.”

Wat zijn de activiteiten van je groep “Free Palestine Front” en wat kunnen Europeanen doen?

[vanwege tijdsgebrek blijven deze antwoorden kort]

“Wij richten onze aandacht vooral op het ter beschikking stellen van infrastructuur voor Palestijnse solidariteitsgroepen en het verlenen van hulp aan op de vlucht gejaagde mensen in Libanon. Wij oefenen politieke druk uit, door demonstraties voor de ambassades. Wij organiseren culturele evenementen en politieke discussies. Over wat Europeanen kunnen doen, vult Lina aan: werken aan bewustwording en daar acties rond organiseren; de politici op hun verantwoordelijkheid blijven wijzen.”

Een boodschap van hoop en bewustwording

De Gazamonologen eindigden met een muzikale evocatie door Peter Paelinck. De deelnemers gaven een gezicht aan de levens van de kinderen die werden getroffen door het geweld, door hun dromen en verhalen voor te lezen.

De boodschap van Lina Ghoutouk blijft nagalmen: “Blijf bijleren en spreken over Palestina, totdat een rechtvaardige oplossing wordt bereikt.”

De organisatoren. Foto van: Jean La Croix.