“De 3de Camera” is een mooie graphic novel over “zware onderwerpen”. Op groot formaat heeft het verhaal impact, door tekeningen en dialogen die van volwassen inzicht in de mens, de psychologie, in oorlog, soldaten en macht getuigt. De makers slagen, in het korte bestek eigen aan een strip, in krachtige sfeerschepping en bieden een sterk en spannend verhaal. Over de oorlog, over het Duitse, Amerikaanse en Russische leger en in het bijzonder over het fotografengild, de Kriegsberichte-eenheden. En vooral ook over de situatie in de Duitse hoofdstad Berlijn in april en mei 1945, voor, tijdens en na de capitulatie. Andere tijdsperiodes en locaties krijgen hun korte inbreng, zoals Argentinië waar sommige oorlogscriminelen een nieuw leven begonnen.
De oorlogsfotografen droegen overal twee camera’s mee voor hun officiële propagandawerk; en een derde waar ze meer delicate of persoonlijke foto’s mee schoten, die niet door de censuur gingen.
In geen andere strip vond ik betere weergave van de leefomstandigheden en ontberingen waar Duitse burgers na de oorlog doorheen zijn gegaan. Uit historische studies is bekend dat de strijd voor het overleven niet eindigde met het einde van de geallieerde bombardementen, noch met het zwijgen van de kanonnen van artillerie en tanks van het Rode Leger.
Verscheidene miljoenen overlevenden van de oorlog stierven vooralsnog de hongerdood in Duitsland, voor het decennium ten einde was. Er waren 2 miljoen “dislocated persons – verdwaalde mensen, in Europa. De bevoorrading was een (laatste) groot probleem voor de Amerikaanse legers, waarbij Dwight Eisenhower verantwoordelijk was voor Berlijn en Bernard Montgomery voor de dwalende mensen.
De makers slagen er overtuigend in aan te tonen dat de grootste moordzucht en fanatisme in de oorlog bij de Duitsers lagen, maar dat er ook goede Duitsers waren, en dat er ook bij Amerikanen best wat ondeugden bestonden. De hardheid van de strijd, het doodsgevaar dat tot de bevrijding op 8 mei bleef woekeren, de auteurs kruiden er dankbaar hun boek mee. Visueel met lugubere accenten, in dit beeldverhaal altijd wel in evenwicht gehouden met normaliteit in de tekening, van voertuigen in de grote stad, of met de schoonheid van een Raaf, de slimste vogel van alle, die over een lijk vliegt in het woud. Hier geen gruwel om de gruwel, zoals je die wel vindt naar mijn gevoel bij makers als Tardi en soms bij Comès.
Uniek is de focus op de rol van de fotografie en de cameramannen, die een hoofdrol spelen in zowel het stripgedeelte als in het dossier. Er is ook een plaatsje ingeruimd voor liefde en sexyness, maar ook die komt in dit “helder zwarte” oorlogsverhaal telkens met tragische randen. Zelfs de kinderen vertonen al uitgesproken morele kenmerken: huichelaartjes die meewerken aan bedrog en moord aan de ene kant, en stille wrekers van onrecht, vereffenaars, aan de andere kant. Een “helder-zwarte Parel”, dit historisch onderbouwde kunstwerk van Apikian en Rodier.
Stef Hublou – Solfrian
Blog 960
