Als verpleegkundige ben ik tewerkgesteld op een afdeling pneumologie (longziekte). Een niet COVID-afdeling in deze periode. Maar ik werd regelmatig blootgesteld met een besmette patiënt die corona bleek te hebben.

Onze patiënten kwamen in het begin van de coronamaatregelen niet gescreend naar de afdeling van de spoed, operatiezaal, of COVID-afdelingen. Met als gevolg dat wanneer een patiënt toch koorts had, er een risico was dat die patiënt corona zou hebben. Echter blijkt dat koorts niet alleen een symptoom is van corona, ook dyspnoe (moeilijke ademhaling) is een alarmsignaal.

Wanneer het resultaat van de wisser positief was op COVID, werden de “nood”-procedures toegepast en werden onze zorgvrager(s) opgehaald door onze “astronauten” – als ik ze zo mag benoemen. Bewondering voor de inzet van deze collega’s.

Het is ondraaglijk uren dit pak te moeten dragen, laat staan de beperkingen die je ineens hebt in de motoriek door de lagen handschoenen. Echter zou ik mij “veiliger” gevoeld hebben in een astronautenpak.

Het chirurgisch mondmasker dat ik had, bood weinig bescherming en uit onderzoeken blijkt dat een chirurgisch mondmasker enkel de andere personen beschermen. Dus effect als iedereen een chirurgisch mondmasker draagt.

Hierdoor was ik ook vragende partij om op deze afdeling een FFP-2 masker te dragen. Hier was weinig gehoor voor, en dus weinig mondmaskers die hun effect hebben. Echter bewijzen studies dat je bij bepaalde handelingen die eigen zijn aan deze dienst een FFP-2 masker moet dragen. Frustraties bij elke gezondheidsmedewerker op de frontlinie, omdat er geen PBM (persoonlijke beschermingsmiddelen) zijn.

Alles moest volgens de procedures verlopen, die zijn toch duidelijk kreeg ik als antwoord. Duidelijk? Welke nu? Het was duidelijk dat bepaalde personen zelfs niet wisten wat ze moesten doen bij melding van positieve patiënten door verpleegkundigen. De angst was enorm op de werkvloer.

Wat nu? Opleidingen? Kennis? Ervaring? Vele telefoons werden gedaan in deze situaties. Eenduidigheid in communicatie, preventie en opleidingen zijn zo belangrijk. Het werd nogmaals helder dat zelfs bij de overheid hier veel werk aan de winkel is. 

Na verloop van tijd werden verschillende procedures aangepast, waarover we ook duidelijk in de mailbox vele mails kregen die we moesten lezen en uitvoeren. Echter wanneer hadden we de tijd om alles grondig te lezen. Voordat we wisten wat de procedures waren die vorige week werden aangepast, waren er alweer nieuwe in onze mailbox.

We hadden de tijd niet eens om na onze dienst zelfs nog deftig wc-papier te vinden. De tranen liepen van onze ogen als we zagen dat ook de melk en het water uit de rekken verdwenen waren. Onze collega’s vielen ziek en mensen hadden massaal angst. Het doet wat met een mens en dan dacht je, ik hoop nooit met mij …

Ons land stond op stelten, zelfs bij de overheid stellen we ons de vragen over hun verantwoordelijkheden. Het was het begin van een crisis waar we zelf niet wisten wanneer het zou eindigen, echter zijn we gerustgesteld met enige voorzichtigheid. Onze CEO meldt dat de horizon in aantocht is, al zijn we er nog niet! Dus wees voorzichtig, veilig en trots op jezelf. 

Door de massale blootstellingen ben ik zelf getroffen met COVID-19 of het coronavirus, het is iets dat elke gezondheidsmedewerker niet wenst te krijgen. Deze crisis brengt naar voor dat wij een multidisciplinair team en zelfs samenleving zijn dat één geheel vormt. Als er één schakel uitvalt, zal het geheel stil vallen. Met dit schrijven bedank ik jullie ook voor de solidariteit naar onze collega’s, het gaf een goed gevoel dat mensen zo met ons meeleven en trots op ons zijn! Dat ze ons als “helden” beschrijven. Echter zal dit blijven duren? En zullen we ook de beloftes krijgen die de overheid had beloofd of voorstelde? 

Op 3 april 2020 ging ik naar de spoedafdeling na een doorverwijzing van de huisarts. Pijn op de borst, moe, hoesten, niezen, koorts, de gekende griepklachten. Ik werd geweldig en met veel liefde opgevangen en zag weer de andere kant van het bed. Als ik het virus zou overwinnen dan zouden jullie nog van mij horen. Wel dit is mijn schrijven. Ik was op verschillende domeinen achter de schermen aan het ijveren voor onze sector, ook al zat ik ziek thuis.

Door mijn voorgeschiedenis van leukemie luister ik naar mijn lichaam en greep ik op tijd in. Ik weet wat het is om aan beide kanten te zijn van een ziekenhuisbed. Ik moest thuis in quarantaine en dan lig je daar, je krijgt ontzettend veel berichten dat enorm veel deugd doet. Anderzijds was het vermoeiend deze te lezen of te beantwoorden. Na een inspanning, zoals e-mails lezen, afwassen, koken, … was ik vermoeid.

Het gaf mij een flashback naar het herstellen van chemotherapie, waar je immuniteit zo laag is dat je met moeite op kan staan na uren te slapen. Echter, de quarantaine deed mij niets, het is hooguit enkele dagen, ik overleefde 15 maanden isolatie. Het is creatief omgaan met deze situaties en je verantwoordelijkheid nemen. Onzekerheid over mijn “normale” luxe leven, waar ik gezond mag zijn en mijn job mag uitvoeren. 

Deze periode heeft een grote impact op een mens. In de eerste plaats komen massaal veel gevoelens en frustraties naar boven. Zou deze beroepsziekte mijn job kosten, hoe moet het verder met mijn naasten, wat als ik sterf? Vele vragen dwalen door je hoofd op dat moment.

Echter wil ik er staan voor mijn zorgvragers als collega, en massaal dit virus bestrijden. Ondanks alles heb je wat angst als je de sterftecijfers ziet. Het is vechten voor je gezondheid! Het maakt je onzeker en je begint terug voor jezelf dingen voor te bereiden, waar je in het dagelijks leven eigenlijk nooit bij stil stond.                                   

Ten tweede hopen we dat we lessen kunnen trekken uit deze crisis en analyses maken om de toekomst te beschermen. De maatregelen en het geheel kost ons maatschappelijk veel geld en legde onze economie bijna plat!

De opvang, de nazorg en opvolging is een essentieel begrip. Zeker als je hoort dat er een herval kan zijn of blijvende symptomen optreden, bijvoorbeeld ter hoogte van het sternum (borstbeen). Ik was drie weken thuis, arbeidsongeschikt. Ik hoop in de grond van mijn hart dat we dit virus kunnen tegenhouden en de oorzaak kunnen aanpakken. Dat bepaalde procedures zo omslachtig niet moeten zijn om onze veiligheid en gezondheid te beschermen en te borgen.

Zeker voor mensen die al eenzaam waren, is deze periode moordend. De ogen zijn eindelijk open gegaan dat we met “gezond verstand” voor elkaar moeten zorgen. Het ergert mij als hulpverlener dat in deze periode familiaal geweld, zelfmoorden, … terug stijgend de lucht in gaan. De “nood”-regering geeft geen gehoor, want ze zijn maar op 1 ding geconcentreerd: “COVID-19”. Het is vechten voor deze slachtoffers. 

Tenslotte wil ik nog melden dat het juist de voorzorgsmaatregelen zijn die ontbreken op de werkvloer. Daar kiezen wij niet voor als hulpverleners. Dat zouden ze moeten weten als ze de werkvloer kennen in de gezondheidszorg en de gangbare wetgeving hieromtrent! Degelijke arbeidsomstandigheden en bescherming tijdens de uitoefening op het werk zijn het allerbelangrijkste.

Op preventie en preparedness werd altijd bespaard, al jarenlang. Nochtans bestaat er een wetgeving betreffende welzijn op het werk (voordien codex en ARAB) die ook stelt dat werkgevers voor degelijke PBM moeten zorgen en voor welzijn op het werk.

Nu sluit of beboet een minister de organisaties die hun PBM schonken aan gezondheidsorganisaties. Onbegrijpelijk dat we zo’n toestanden meemaken. In plaats van de tijd te geven voor aanpassingen en lessen te getrokken. En dit houdt meer in dan wat filmpjes maken op de werkvloer met allerhande activiteiten, die niet altijd relevant en noodzakelijk zijn, maar eerder dienen om de aandacht af te leiden van de realiteit.

De essentie van alles: preventie en preparedness! Een risicoanalyse en bepalen welke type bescherming nodig is. Waarom heb je ook interne en externe preventiediensten binnen organisaties? Net om de risico’s in te schatten en preventieve maatregelen te treffen.

Jaarlijks bedrijfsbezoek en medisch onderzoek zijn verplicht in een wetgeving. Echter deze diensten geven advies aan de werkgever: gebeurt dit voldoende? Hebben deze diensten de nodige kennis en expertise? Want rampenmanagement vereist een specifieke kennis en ze moeten nog willen luisteren naar zij die deze kennis hebben. Alles moet ook nog geborgd worden. Daarin heeft de overheid dan een essentiële taak: communicatie, inspectie, afstemmen, dwingen en borgen. Maar dit vereist ook daadwerkelijk expertise.

Er is een wet in ziekenhuisrampenplanning (1991) die stelt dat er een decontaminatie-unit moet zijn in ziekenhuizen en isolatiemaatregelen. Degelijke opleiding is wel vereist. Maar jee hebt ‘opleiding’ en ‘opleiding’. Wordt de efficiëntie van een opleiding opgenomen? Neen. De meeste maatregelen werden nu pas à la minute genomen, op sommige plaatsen zonder na te denken over een degelijke isolatie.

Gelukkig hadden wij nog extra tijd hiervoor, Italië niet. Anders had je hier dezelfde schrijnende omstandigheden zoals daar gehad van bij de start van de crisis. Ook dient men rekening te houden met de arbeidsomstandigheden binnen rampomstandigheden. Dat is een gekend principe en niet iets vreemd! Dit is de opdracht van de leidinggevenden, toch lees je verhalen van 8u niet drinken, eten, toiletbezoek. Ja, het probleem … een tekort aan verpleegkundigen?

Dat brengt ons terug tot de essentie: hoe komt dit? De echte reden?! En deze is niet de financiële kant, want er is genoeg geld in de gezondheidszorg dat niet effectief en efficiënt wordt benuttigd, zoveel is ons wel duidelijk. Zeker over de transparantie van bepaalde zaken met betrekking tot de PBM die onze “nood”-regering deed, waar we als belastingbetaler enkel onze ogen van fronsen en vele vragen bij hebben. Er moeten duidelijk veel zaken de doofpot in en men wil elkaar wat beschermen door het te minimaliseren.

Toen ik startte in de zorgsector sprak men over “kwaliteit” en “veiligheid” van patiënten, van medewerkers al iets minder. Taak van de overheid hierin: controle (impliceert kennis van de werkvloer) en zij moeten zorgen voor een nationale stock PBM om bijvoorbeeld organisaties te ondersteunen bij gebrek aan middelen.

Maar de BASIS moet voorzien worden aan de hand van de risicoanalyse en preventieve maatregelen. Preventieve zorg is niet zo belangrijk volgens beleidsmakers en amper 3 procent van de totale uitgave gaat naar preventie, dit terwijl het ons maatschappelijk veel geld zou opleveren. De werkgever dient echter voorbereid te zijn aan de hand van een risicoanalyse op biologische incidenten. Daar dienen zij de nodige maatregelen te nemen. 

Tevens erger ik mij aan de nieuwe wetgeving voor opvorderen van personeel en niet verpleegkundig personeel in tijden van nood. Wat met opleidingen, ervaringen, kennis? Het bleek een belangrijk onderdeel te zijn in deze criisis! Erkenning en waardering van gezondheidsmedewerkers voor het te laat is!

Er is voldoende geld in de gezondheidszorg, enkel wordt het niet goed beheerd. Desondanks is er ook geen transparantie over bepaalde zaken die nu in de doofpot gaan. Denk maar aan het verlies van de miljoenen aan de maskers en de maskers die niet werden vervangen! Ik blijf ijveren als politieker, omdat ik met eigen ogen zie op de werkvloer wat voor gevaar het gaat zijn voor onze veiligheid en gezondheid.

Tenslotte besef ik heel goed dat vriendjespolitiek moet stoppen en we als politiekers de verantwoordelijkheid moeten opnemen, waarvoor we betaald worden. Maak het aantrekkelijker om in de gezondheidszorg te werken, bescherm de “helden” voor het te laat is.

Ook het onderwijs in de verpleegkunde moet herbekeken worden. Ik heb alle stappen doorlopen in het onderwijs van zorgkundige naar graduaat in de verpleegkunde, tot mijn brugopleiding naar bachelor. Momenteel volg ik mijn opleiding tot master in de verpleeg- en vroedkunde, dit als werkstudent. Ik zag veel herhalingen, echter de essentie? Tenslotte de vaardigheden die je zou moeten bezitten om een bepaalde functie uit te voeren? Daar is ook nog veel over te zeggen. 

We zaten niet verstopt zoals een viroloog zei in de tv-studio’s en lieten de mensen op het werkveld niet in de steek. We deden acties om onze collega’s te ondersteunen, dit als verpleger en politieker. Zochten massaal naar noodoplossingen samen met onze organisatie. NALATIGHEID van de verantwoordelijkheden wat nu snel de doofpot in moet en zo snel mogelijk wordt geminimaliseerd.

Niemand moet zich verstoppen achter zijn verantwoordelijkheden en we moeten zorgen dat elke organisatie en de overheid investeringen doen in de PBM. Dat ze eindelijk de wetgevingen naleven, zodat we geen maatregelen moeten nemen die ons eigenlijk isoleren.

Maak ons rijk en slim, niet arm en dom. We moeten samen naar oplossingen zoeken en de oorzaak aanpakken. Bepaalde personen zouden in hun functie neutraliteit mogen uitstralen, geen populariteit willen maken om vanuit een crisis hun voordelen te halen, zoals we gewend zijn. Nu gebruiken ze een toverstokje. In plaats van te leren uit de fouten, maken ze van de kaas meer gaten, waardoor er geen BASIS zal zijn. 

Tenslotte wens ik veel sterkte aan al de lotgenoten, hun naasten en hou het veilig collega’s! Hopelijk kan ik nog meemaken dat er ons ooit eens meer zal resten dan alleen maar goedbedoelde solidariteit en eigen belangen voor de vriendjes. Mijn uiterste dank naar iedere burger die elk een bijdrage gegeven hebben aan deze strijd tegen het virus en het gezond verstand gebruikte!