Oorlog en vrede in Colombia

Een dag vol boeiende ontmoetingen en harde waarheden over leven in Colombia. Met Luc Cortebeeck in een gastrol.

Het lijkt alvast een universeel beginsel: elke goede voorbereiding is het halve werk, maar kan op elk moment doorkruist worden door dringender zaken. Net zoals 4 kameraden door syndicale acties de trip in extremis moesten afblazen, zo ook doorkruist een syndicale actie van de vakbondskoepel CUT onze deze morgen geplande ontmoeting.

De zwarte lijst

De CUT blaast deze ochtend verzamelen voor de kantoren van de Colombiaanse vicepresident Angelino Garzón (een man die nota bene zelf uit de vakbeweging – de CUT – komt, maar nu de kant kiest van president Santos).

Ze voeren actie naar aanleiding van een bezoek van een delegatie van de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) aan Colombia. Onder andere Luc Cortebeeck, behalve ACV-voorzitter ook voorzitter van de Commissie Syndicale Rechten en Vrijheden van de IAO, is er bij.

Reden van dit bezoek: Colombia is in 2009 van de lijst met voor syndicalisten gevaarlijke landen geschrapt. Voorwaarde was wel dat de IAO een delegatie zou sturen om de toestand op het terrein te bekijken.

Dat de CUT nogal verbolgen is over deze beslissing is niet te verwonderen: Colombia blijft recordhouder van het aantal vermoorde vakbondsmensen. Zonder Colombia erop kan je de lijst evengoed in de prullenmand smijten.

Betalen de werknemers en syndicalisten alweer de prijs van de louter op winstbejag gerichte economische belangen van de multinationals in Colombia? De schrapping van de lijst is een voorwaarde voor de ondertekening van Vrijhandelsakkoorden met de VS en de EU.

Wijzelf nemen geen deel aan de actie. De Belgische ambassade vertelde ons, o ironie, dat dit veel te gevaarlijk zou zijn, en ze niets voor ons zouden kunnen doen indien er ons iets zou overkomen. Blijkbaar is het hier dan toch niet zo veilig voor syndicalisten…

48 syndicalisten vermoord

Om tijd te winnen gaat de ontmoeting met de leiders van de CUT gepaard met de lunch. De vicevoorzitter geeft ons een stand van zaken over de vakbondsrechten in Colombia. Een cijfer dat we u niet kunnen onthouden:

vorig jaar (2010) werden 48 syndicalisten vermoord. Voor 2011, nog pril, staat de teller al op 4.

Dan hebben we het nog niet over bedreigingen, chantage, gerechtelijke procedures, etc. Hij liet er geen onduidelijkheid over bestaan dat de internationale aandacht, en beter nog: internationale samenwerking, de veiligheid van de syndicalisten verhoogt.

Bewijs daarvoor werd geleverd door Jorge Gamboa, voormalig voorzitter van de USO (petroleumvakbond) en nu lid van het Uitvoerend Bestuur van de CUT. Sinds de start van hun samenwerking met de Algemene Centrale federaal (sedert 2003) hebben ze 2 doden te betreuren – daarvoor was dat ongeveer 10 per jaar!

Links front

Dan was het de beurt aan Gloria Inés Ramírez, senator voor POLO (Democrático Alternativo) om ons een ander verhaal te laten horen dan het officiële.

De POLO probeert sedert 5 jaar een breed links front te vormen. In een traditioneel tweepartijensysteem is dat niet evident. Vroeger kende Colombia een de facto tweepartijensysteem (conservatieven en liberalen, maar in de praktijk één pot nat) die na de periode van Het Geweld (La Violencia) afwisselend aan de macht kwamen.

Oppositie bestond nauwelijks omdat deze letterlijk werd uitgeschakeld, om zo de macht te kunnen behouden en een neoliberale politiek te blijven voeren. Daarvoor werden vaak paramilitairen ingezet.

Ook POLO staat onder druk. Met verdachtmakingen, vermeende linken met de FARC (guerillabeweging), rechtszaken, … tot en met de vermeende echtelijke ontrouw van hun mandatarissen probeert de overheid de oppositie van POLO te breken.

Snakken naar vrede

Enkele cijfers: van de 44 miljoen Colombianen leven 28 miljoen in armoede. Daarvan moeten er 12 miljoen het stellen met een inkomen van minder dan 1 dollar per dag! Nergens in Latijns Amerika is de kloof tussen arm en rijk zo groot, en dit voor een land met immense natuurlijke rijkdommen.

Werkloosheid en werk:

• volgens de overheid 12%
• volgens de vakbond 13,8% (de overheid beschouwt werknemers uit de informele sector vaak niet als werkloos)
• 57% van de actieve bevolking (23 miljoen) werkt in de informele sector (dat zijn de schoenpoetsers, jongleurs op kruispunten, sapjesverkopers, snoep- en sigarettenverkopers, …)
• 8 miljoen Colombianen hebben een formele job, maar slecht 500.000 genieten ook van een vorm van sociale zekerheid.

Het is maar een greep uit de cijfers die de senator ons gaf. Het alternatief dat POLO wil bieden is lovenswaardig: vrede door overleg en democratie en niet door wapens.

Ook zij beschouwt het als bijzonder belangrijk dat internationale delegaties komen kijken hoe de Colombiaanse realiteit is: ruw en rauw voor de gewone bevolking, opgescheept met een regering die niet van plan is daar veel verandering in te brengen.

Met de nieuwe president is alleen de taal beschaafder geworden, niet de daden: nog steeds heeft 40% van de verkozenen banden met paramilitaire groepen. Het is geen fraai beeld, in tegenstelling tot wat de overheid ons (de rest van de wereld) wil doen geloven.

Op de foto met Luc Cortebeeck

Dit brengt ons terug bij de ‘zwarte lijst’, de lijst met voor syndicalisten gevaarlijke landen. Ook de CUT ontving de delegatie van de IAO om, na het officiële verhaal, geconfronteerd te worden met de realiteit.

De delegatie, en ook wij die toevallig in de CUT-kantoren aanwezig waren en zowaar met Luc Cortebeeck op de foto gingen, kregen van vakbondsmensen te horen hoe alleen al de laatste 6 maanden de richtlijnen van de IAO systematisch met de voeten worden getreden: vrijheid van organisatie, vrijheid om zich bij een vakbond aan te sluiten, vrijheid om collectieve arbeidsovereenkomsten te sluiten …

Vermoedelijk genoeg om de delegatie enkele dagen zoet te houden. We kunnen alleen maar hopen dat de boodschap overgekomen zal zijn: Colombia hoort nog steeds op die lijst!