Ons gedrag wordt niet bepaald door onze attitude, neen, het is veeleer ons gedrag dat onze attitude bepaalt. Dit is, zeer kort samengevat, de essentie van de theorie van de cognitieve dissonantie, in de jaren 50 ontwikkeld door Leon Festinger. Een mens streeft er onbewust naar zijn gedragingen en zijn attitudes (opinies, overtuigingen, meningen) op mekaar af te stemmen. 

“Eens een racist, altijd een racist” is spijtig genoeg één van de consequenties van dit psychologisch mechanisme. Berichten en tweets of gekwetter  waarin andere bevolkingsgroepen negatief geframed worden, sterken de racist in zijn overtuiging, andere informatie zal hij (onbewust) negeren, om niet in een conflict van “cognitieve dissonantie” te komen.  Hoe groter de “investering” en het engagement, hoe meer fout gedrag in het verleden,  hoe moeilijker het is om toe te geven “dat men verkeerd was”. Hoe meer aangebrande filmpjes men geliked heeft op facebook, hoe groter de kans dat men op hetzelfde elan zal doorgaan en hoe kleiner de kans dat men zich “bekeert”. Wat geldt voor de racist geldt ook voor de homofoob, de Syriëstrijder en zelfs voor de vleeseter, de roker, … kortom voor ons allemaal.

Het zich bewust zijn van dit mechanisme kan helpen bij het bekeringsproces en het tot inzicht komen. En het stoppen met het gekwetter op twitter.