Op de 16e BRICS-top die plaatsvond in Kazan van 22 tot 24 oktober, werden enkele belangrijke beslissingen genomen.
Ter herinnering: de BRICS (Brazilië, Rusland, India, China, Zuid-Afrika)), kregen er 4 nieuwe landen bij (Egypte, Ethiopië, Iran, VEA-Verenigde Arabische Emiraten) en vertegenwoordigen daardoor meer dan 33 procent van het BIP van de planeet, tegenover 29 procent voor de G7.
Het aandeel van BRICS en BRICS+ in het mondiale BNP in Koopkrachtpariteit
Drie besluiten springen in het oog : de institutionalisering van een categorie BRICS ‘partnerlanden’, het opzetten van het BRICS-Clear systeem om uitwisseling tussen leden en partnerlanden te bevorderen en de oprichting van een BRICS (Re)Insurance Company.
Partnerlanden
Deze beslissingen hebben verregaande gevolgen, niet alleen voor de BRICS en hun partners, maar ook voor de Westerse wereld.
De ‘ontwestering’ van de wereld gaat steeds sneller.
Bron : Gezamenlijk Communiqué tgv de 16e BRICS-top
Een van de meest emblematische besluiten van de Kazantop is de institutionalisering van de « partnerlanden » geweest. Zij vormen een « BRICS zone » rond de BRICS.
BRICS zou leidende rol kunnen opnemen in Azië
Met Indonesië, Maleisië, Thailand en Vietnam als ‘partners’ zouden de BRICS landen, reeds dominant in deze zone door lidmaatschap van China en India, weleens een leidende rol kunnen opnemen in Azië.
Betalingssyseem
De tweede belangrijke beslissing van de 16e BRICS-top is de oprichting van een handelsreglementerings- en handelsverrekeningssysteem, met de naam BRICS-Clear, en dit zowel voor handel binnen BRICS als voor handel tussen BRICS en hun ‘partnerlanden’.
Een van de bedoelingen van BRICS-Clear is om een alternatief te bieden voor het SWIFT-systeem.[1] Hierbij zal voorrang worden gegeven aan nationale munten om internationale transacties af te wikkelen.
Transacties zullen worden gecleard door een ‘stablecoin’, die wordt beheerd door de Nieuwe Ontwikkelingsbank. De clearingskweste is belangrijk omdat de handel multilateraal zal zijn (tussen 22 landen, 9 BRICS-leden en 13 partnerlanden).
Dit systeem is geïnspireerd op de Europese Betalingsunie (1950-1957). Toendertijd werden transacties berekend en verrekend in dollars. Bij BRICS-Clear zal de ‘stablecoin’ als rekeneenheid worden gebruikt, met een eindafrekening in lokale valuta.
Verzekeringssysteem
Handel gaat gepaard met verzekeringen (voor het contract zelf en het transport); verzekeringen gaan gepaard met herverzekeringsactiviteiten.
Met de oprichting van de BRICS (Re)Insurance Company – de derde belangrijke beslissing van de top in Kazan – maken de BRICS zich onafhankelijk van westerse verzekeringsmaatschappijen.
Deze maatregel zal de handel vergemakkelijken, niet alleen binnen de BRICS landen zelf, maar ook met ‘partners’ en alle landen die handel willen drijven met de ‘BRICS zone’.
Dedollarisering
De laatste twee besluiten (BRICS-Clear en de verzekerings-maatschappij) van de 16e BRICS-top in Kazan zullen onmiddellijk een grote impact hebben op de structuur van de wereldhandel en het internationale gebruik van de dollar en de euro.
De gevolgen voor de wereldhandel zijn tweeërlei. Ten eerste gaan de handelsstromen zich verleggen door de preferentiële handels-voorwaarden tussen BRICS landen onderling en hun partners.
Het exportverlies voor niet-BRICS en westerse landen zal 5 à 7 procent bedragen van het totale volume van de landen van het westen. Dit cijfer lijkt niet erg significant, maar kan sterk variëren van land tot land, met destabiliserende gevolgen voor sommigen.
De maatregelen waartoe besloten is in Kazan zullen belangrijke gevolgen hebben voor de structuur van de wereldhandel en voor het internationale gebruik van de dollar en de euro
Ten tweede zullen westerse (her)verzekeringsmaatschappijen gespecialiseerd in commerciële transacties onmiddellijk geconfronteerd worden met een aanzienlijk omzetverlies.
De financiële gevolgen van het massale en relatief snelle proces van dedollarisering zullen belangrijk zijn, ook al willen Brazilië en China het geen dedollarisering noemen (ze steunen wel het BRICS-Clearsysteem).
De handel binnen de BRICS en met de partnerlanden staat voor 35 tot 40 procent van de wereldhandel. Een deel hiervan wordt nu al uitgedrukt in lokale valuta, maar het lijkt erg onwaarschijnlijk dat dit meer dan 20 procent van de BRICS- en partnerhandel bedraagt.
Dit wil dus zeggen dat 28 procent tot 32 procent van de wereldhandel, die tot nog toe in dollars en euro’s werd gerealiseerd, geleidelijk door BRICS-Clear zou kunnen worden omgezet in handel buiten de dollar en de euro.
In de komende 5 jaar zouden de BRICS landen en hun partners mogelijks tussen 70 procent en 80 procent van hun handel kunnen ‘dedollariseren’, wat neerkomt op 19,5 procent à 25,5 procent van de totale wereldhandel. En het aandeel van internationale dollartransacties daalt natuurlijk navenant.
Als we ervan uitgaan dat het aandeel van valuta’s in de reserves van de centrale banken grosso modo overeenkomt met het gebruik van deze valuta’s in de handel, zou het aandeel van de dollar kunnen dalen van 58 procent van de totale geïdentificeerde reserves tot 35 procent a 40 procent.
Het aandeel van de euro zou veel minder veranderen, omdat die grotendeels wordt gebruikt in de handel binnen de EU en haar directe partners waarbij de BRICS zone, afgezien van Turkije, minder betrokken is.
Samenvattend zou de verdeling van de internationale reserves van de centrale banken er in 2030 als volgt kunnen uitzien:
Potentiële evolutie van het aandeel valuta’s in de Centrale Bankenreserves van 1e trimester 2024 tot 1e trimester 2030
De impact zou echter niet beperkt blijven tot een scherpe daling van de dollar en een stijging van de « andere valuta’s ». In feite staan de dollars op rekeningen van centrale banken voor het bezit van Amerikaanse staatsobligaties.
De verlaging van de reserves van 58 procent naar 34 procent/39 procent in de centrale banken zou een massale verkoop van schatkistcertificaten betekenen, met een ineenstorting van de markt voor staatsobligaties tot gevolg, en grote problemen voor het Amerikaanse Ministerie van Financiën om de Amerikaanse staatschuld te herfinancieren.
De oprichting van BRICS-Clear zal grote gevolgen hebben op het ‘westerse’ deel van het mondiale monetaire systeem
We kunnen er dus van uitgaan dat de oprichting van BRICS-Clear grote invloed zal hebben op de stabiliteit van het mondiale monetaire systeem, en meer specifiek, op het « westerse » deel ervan.
Lees ook: Is BRICS-top begin van nieuwe wereldorde?
Dit is de vertaling van een twitterthread van Jacques Sapir. De vertaling is van Toon Van den Bossche.
Note:
[1] SWIFT (Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication) is een internationaal betalingssysteem dat banken en financiële instellingen wereldwijd verbindt, zodat zij veilig en efficiënt internationale betalingen kunnen verwerken. SWIFT wordt door meer dan 11.000 financiële instellingen in meer dan 200 landen gebruikt en is essentieel voor het wereldwijde betalingsverkeer. (nvdr)
