Sinds Trump opnieuw president is werden alle vervolgingen tegen zijn persoon on hold gezet. Met verbijstering lezen wij nu hoe Trump rechterlijke uitspraken voor onbestaande houdt. Waarom de huidige president de in een democratische rechtsstaat aangegeven grenzen van het toelaatbare overschrijdt is even duidelijk.
De door zijn voorganger president Ronald Reagan (1981-1989) en Brits premier Margaret Thatcher (1979-1990) ingezette maatschappijwijziging, de voorrang van het privébelang op het algemeen belang en de afbouw van de staat, wordt nu afgerond door het beleid van de oligarchen.
Dat is bij ons onmogelijk denken wij dan. Is dat wél zo? Heeft het algemeen belang bij ons stand gehouden of is het ook bij ons vervangen door dat van de privé?
Om het algemeen belang te bewaken hebben wij een sterk instituut, het openbaar ministerie, de procureur, het parket. Aan dit instituut hebben wij de imminente opdracht gegeven in onze plaats op te treden wanneer misdrijven worden gepleegd. Daarom hebben de procureurs ook de plicht tot opsporing en vervolging en kunnen zij dat ambtshalve, uit eigen beweging.
Twee wetten hebben evenwel wijzigingen gebracht in voorgaande ambtsplichten. Vooreerst is er de wet op het strafrechtelijk beleid. Daardoor is wat belangrijk wordt om te vervolgen en hoe dat in de praktijk moet gebeuren niet langer aangegeven door de rechtsspraak en de rechtsleer.
Het is nu de persoonlijke macht van de justitieminister om dat te bepalen. De procureurs zijn verplicht zijn richtlijnen uit te voeren. Door de wet-Franchimont werd ook aan het gebruik om onbelangrijke zaken of doodlopende onderzoeken te laten verjaren een begripsomschrijving gegeven. Dat noemt nu seponeren, zonder gevolg laten.
Dat wijzigt in niets de opdracht tot vervolgen. Het recht van de burger om het zelf te doen is eveneens overheind gebleven. Door dezelfde wet-Franchimont verkreeg de burger er zelfs belangrijke rechten bij: recht op inzage dossier en op bijkomend onderzoek.
Is er dan, in de praktijk, in de werking van het openbaar ministerie niets gewijzigd? Een antwoord wordt gegeven door de wijze waarop het Antwerps parket handelt in dossiers die bij uitstek het algemeen belang aangaan, het fenomeen van de appartementisering van Vlaanderen, de schimmige samenwerking tussen gemeentelijke ambtenaren en hun bevriende bouwpromotoren.
In West-Vlaanderen worden verschillende dossiers over de appartementisering behoorlijk opgevolgd. Twee burgemeesters werden er reeds voor veroordeeld. Minister van Binnenlands bestuur Hilde Crevits (CD&V) weigerde ook een burgemeester te benoemen wegens de door Audit Vlaanderen vastgestelde disfuncties, ook de strafrechtelijke inbreuken belangenvermening en schending beroepsgeheim.
Beide overheidsinstanties blijven daarin dus het algemeen belang vooropstellen. In het gerechtelijk district Antwerpen is dat helemaal anders. Dat is erg goed merkbaar in de dossiers over het wanbeleid van de gemeente Boechout.
Over het beleid van de gemeente Boechout lopen verschillende dossiers. Er zijn vooreerst de twee forensische onderzoeken door het agentschap Audit Vlaanderen. Daarin worden zowat alle inbreuken die een burgemeester kan begaan aangegeven, bewezen en besproken. Omdat er ook sterke aanwijzingen van misdrijven werden vastgesteld werden de verslagen niet alleen aan de voogdijminister maar ook aan de Antwerpse procureur bezorgd.
Wat deed de procureur er mee? Hij seponeerde zonder meer. Dat is niet enkel erg verschillend met wat zijn collega’s van andere parketten er mee doen. Het is ook een duidelijke miskenning van het bestaan, de opdracht en de waarde van Audit Vlaanderen, toch een officiële instelling van de Vlaamse regering.
De door de procureur aangegeven reden voor dit sepot is even merkwaardig. Er zou onvoldoende bewijs in het dossier zitten. Dat is in de huidige stand van het onderzoek een verkeerde bewering.
Vooreerst gaat het in de behandeling voor de raadkamer niet om bewijzen vermits de beoordeling ervan de uitsluitende bevoegdheid van de strafrechter is. Voor de raadkamer gaat het enkel over de vraag of er voldoende aanwijzingen zijn. Daar staat het dossier bol van.
Omdat de procureur het auditverslag miskent heeft de burger-klager nu een rechtstreekse dagvaarding voor de strafrechter uitgebracht. Daardoor vervalt de seponering en is het aan de strafrechter om, na een openbaar en tegensprekelijk debat, gemotiveerd, te oordelen over schuld en boete.
Daarop antwoordt de procureur nu dat de klager geen bewijs levert van zijn persoonlijk belang zodat de vordering niet ontvankelijk is en er geen openbaar proces kan over worden gehouden.
De bewaking van het algemeen belang is inderdaad een exclusieve bevoegdheid van de procureur. Hij moet nagaan of dit in dit dossier al of niet aanwezig is. Hebben niet alle inwoners van de gemeente er een persoonlijk belang bij dat de vastgestelde inbreuken en misdrijven een gepast gevolg zouden krijgen?
In de beoordeling door de Raad van State wordt het anders bekeken. Op klacht van duizend burgers vernietigde het hoogste bestuurlijk rechtscollege de vergunning voor het bouwen van appartementen in het Vijverhof, het dossier waar het mee begon, wegens de voorafgemaakte samenwerkingsovereenkomst tussen de gemeente en de bouwpromotoren, en werd zelfs een potentieel belang aanvaard.
Heeft de burger-klager die zich in al deze dossiers verzet tegen het wanbeheer en daarvoor kostelijke en tijdrovende procedures moet voeren dan geen aannemelijk persoonlijk belang?
Audit Vlaanderen maakte ook een tweede forensisch onderzoek over de werking van het Autonoom Gemeentelijk Bedrijf Sneppenbos. Daarin werden dezelfde bestuurlijke en strafrechtelijk inbreuken vastgesteld.
Daaromtrent stelde de burger-klager zich burgerlijke partij voor de onderzoeksrechter. Ook daarin neemt de procureur dezelfde houding aan. Voor de raadkamer vordert hij de buitenvervolgingstelling wegens het ontbreken van het bewijs van persoonlijk belang.
Hij vergeet evenwel dat dit belang door een wettelijke voorziening wordt aangegeven. De klager was immers ook bestuurder in het bedrijf en heeft daardoor een persoonlijke aanspreekbaarheid voor het wanbeleid. Om daarvoor niet persoonlijk te worden aangesproken heeft hij weinig keuze. De beoordeling door de strafrechter van de begane misdrijven is daarbij de beste weg.
Nog in een ander dossier toont de Antwerpse procureur een erg merkwaardige houding. De klager werd benaderd door zijn eigen advocate met een voorstel tot strafbare corruptie. Daarvan bestaat een opname van het gevoerde telefoongesprek waaruit de feiten duidelijk blijken.
De procureur stapte hiermee naar de raadkamer met de bewering dat de daders niet gekend zijn. Uit het dossier blijkt evenwel dat die door de onderzoeksrechter persoonlijk werden gehoord. De onderzoeksrechter onderzocht de betrokkenheid van de advocaten niet en stelde hen niet in verdenking zodat zij hun beroepsgeheim opwierpen.
Dat dit geheim niet dient om eigen misdrijven te versteken werd niet bekeken. Daardoor blijven de advocaten die behoren tot grote en befaamde kantoren volkomen buiten het dossier. Je kan dit klassenjustitie noemen.
In al deze dossiers komen dezelfde elementen naar voor. Het gaat in de dossiers die nog voor de raadkamer hangen niet eens over de vraag naar schuld en boete en enkel over de vraag of er voldoende aanwijzingen zijn om de dossiers aan de strafrechter voor te leggen.
Waarom beweert de procureur dan tegen de elementen van de dossiers in dat die er niet zijn? Waarom beweert de procureur dat de gehoorde verdachten onbekend zijn gebleven? Waarom verzet de procureur zich tegen een publieke behandeling voor de strafrechter wat hem alle garanties biedt om zijn vorderingen te stellen en er een rechterlijke uitspraak door te verkrijgen?
Waarom kiest de procureur voor het privé en niet voor het algemeen belang?
Dat is toch een merkwaardige wijziging in zijn wettelijke opdracht en in het strafrechtelijk beleid van de Antwerpse procureur in dossiers die bij uitstek het algemeen belang aangaan vermits die te maken hebben met een fenomeen dat in de media uitvoerig aan bod komt: corruptie in een sector die ons allemaal aangaat, en waarin wij de prijs moeten betalen voor de wijze waarop meermaals onbehoorlijk wordt gehandeld.
Hebben wij er niet allemaal een persoonlijk belang bij? Waarom mogen de burgers niet weten wat er in deze dossiers staat, verzet de procureur te Antwerpen zich tegen een openbaar proces en gebruikt hij daarvoor onware of erg betwistbare beweringen?
Je zou je in het Amerika van Trump wanen!
