In de reacties en bijdrages van de heer Blommaert en Wolput merk ik een zekere kritiek ten opzichte van het posten onder een pseudoniem of schuilnaam. Hun reacties hebben mij dan ook aan het denken gezet over dit thema. Ik bedoel het onderstaande geenszins als kritiek op hun bijdrages (integendeel), maar hoop wel dat deze bijdrage het debat hierrond gefundeerd kan openen.

De Stijlbreuk

Allereerst moet ik opmerken dat er een gigantische stijlbreuk gepleegd is in de e-opvoeding (bij gebrek aan een beter woord). Waar onze e-generatie nog scripts schreef om onze mailadressen, IP- en loggegevens op irc zo goed mogelijk te maskeren, typeert de huidige generatie zich juist door met naam en gezicht te verkondigen dat men vandaag of gisteren friet met biefstuk gegeten heeft. De sociale media, met facebook op kop, heeft deze stijlbreuk veroorzaakt, gevoed en buit dit op dit moment uit. (kijk maar naar de eigendomsrechten van upgeloade foto’s, enz…)

Over de voor- of nadelen van deze stijlbreuk ga ik hier niet op in, Ik geef dit enkel mee om de terughoudendendheid naar het gebruik van volledige namen te kaderen.

De Vrijheid

Er wordt gesuggereerd dat de vrijheid van meningsuiting misbruikt wordt door het posten onder een schuilnaam omdat men niet in persoon de verantwoordelijkheid opneemt voor zijn bijdrages. Hier ben ik het fundamenteel oneens mee. Een schuilnaam betekent niet dat men afstand doet van zijn eigen mening of de verantwoordelijkheid ervan. Men kan evenzeer een schuilnaam gebruiken en zich als volwaardige partner gedragen in een debat (met alle verantwoordelijkheden vandien).

De verantwoordelijkheid die men dient op te nemen jegens zijn eigen mening kan volgens mij even goed opgenomen worden op het online-medium en moet daarom niet rechtstreeks gekoppeld worden aan de echte naam.

Ook is er een suggestie dat het een kwestie is van durf. Mensen moeten durven posten onder hun eigen naam, anders zou het erg gesteld zijn met de vrijheid van meningsuiting in onze samenleving. Om de open deur in te stampen: het is slecht gesteld met de vrijheid van meningsuiting, ik verwijs hiervoor naar de zaak Barbara Vandyck, maar er zijn talloze voorbeelden te vinden.

Het volgende bedoel ik helemaal niet persoonlijk, maar bepaalde professioneel contexten neigen zich nu eenmaal beter naar het ten toon spreiden dan andere. Zo zullen professoren, Vakbondsafgevaardigden of politici, makkelijker onder eigen naam kunnen posten. Dit is ook een duidelijke maatschappelijke rol die we bij deze functies kunnen plaatsen.

Men mag dan ook niet te vlug tot vooronderstellingen vanuit zijn eigen referentiekader komen, en al zeker niet in verband met gespreks- en debatcultuur. Er is het gevaar dat men vanuit het eigen referentiekader een groot aantal personen en functies uitsluit van het debat. Dit leidt enkel tot verarming van de inhoud.

Tussen Boodschap en Boodschapper

Verder vraag ik mij ook af of de naam van de boodschapper van dermate belang is voor de inhoud. Het lijkt me juist bij wijze van experiment zeer interessant om bijvoorbeeld alle bijdrages zonder naam te lezen. Het debat zou in mijn ogen niet verarmen, integendeel.

We moeten ook eerlijk zijn, ik zie het anonimiteitsargument regelmatig de revue passeren als men lijnrecht tegenover de booschapper staat. Zo wordt hellfigger voor zijn rechtse mening op dit forum vaak verweten niet zijn echte naam te gebruiken, terwijl anderen die vaker mee-praten dan tegenpraten hier nooit op aangesproken worden.

Ik vrees dan ook dat enkelen het anonimiteitsdebat zien als een kans om de dissidente meningen weg te werken. Strategisch gezien inderdaad een goede keuze. Men zal immers vlugger dissidente dan sociaal wenselijke reacties onder een schuilnaam plaatsen. Maar dan vraag ik mij af of dit de debat-inhoud ten goede kan komen. In veel situaties zal het debat herleid worden naar een debat over details. De fundamentele meningen zullen allen op dezelfde lijn liggen.

Het Misbruik

Wat ik wel merk is dat er onder schuilnamen ook niet tolereerbare boodschappen worden gepost, meestal veranderen die namen ook bij de vleet. Deze methodes vind ik wel problematische anonimiteit, want in deze situatie is de aanspreekbaarheid op die reacties nihil. Hier trek ik dan ook graag samen met u de lijn.

Het probleem situeert zich dus volgens mij niet in het gebruik van schuilnamen. Het probleem zit in de verantwoordelijkheid opnemen voor de eigen bijdrages. Ik stel dan ook voor dat we oplossingen zoeken voor dàt probleem, en niet blijven hangen op het al dan niet gebruiken van schuilnamen.

We kunnen ons ook enigzins afvragen wat anoniem is. Als ik op dit medium ten allen tijde onder dezelfde naam schrijf. Ben ik dan nog zo anoniem? Iedereen kan mij aanspreken, ik ben geregistreerd. Is het dan zo belangrijk om de boodschapper met gezicht, naam en andere mundane details aan de inhoud te koppelen?