Sinds mijn kinderen, en mijn vrienden hun kinderen, ouder worden, wordt mij vaak de vraag gesteld wat ik het liefst wil dat mijn kinderen gebruiken: alcohol of cannabis.
Het spontane antwoord is natuurlijk ‘geen van beide’. Maar geen enkele ouder neemt dat aan. Je mag er vanuit gaan dat de grote meerderheid van de adolescenten ofwel het ene ofwel het andere gaat uitproberen, vooral wanneer ze naar de hogeschool of universiteit gaan. Dus vragen de ouders me verder uit.
Het makkelijkst antwoord zou zijn wanneer ik cannabis zou demoniseren. Het is uiteindelijk toch nog steeds illegaal. Bovendien is de schaduwzijde ervan ook goedgekend. Scans tonen aan dat cannabisgebruik geassocieerd wordt met mogelijke veranderingen in de hersenen. Het wordt gelinkt aan een verhoogd risico op psychoses, veranderingen in de longfunctie of zelfs kanker op lange termijn, hoewel andere studies dan weer het tegendeel beweren. Het kan het geheugen schaden, het wordt gelinkt aan schooluitval, minder goede prestaties en minder succes in het latere leven.
Maar dat zijn allemaal slechts verbanden en geen vaststaande oorzaak-gevolg processen. Het zou bijvoorbeeld goed kunnen dat mensen die aanleg hebben voor psychoses meer geneigd zijn om cannabis te gebruiken. Dat weten we niet. Maar zet al deze potentiële gevaren naast de gevaren die gelinkt zijn aan alcoholgebruik en het ziet er al helemaal anders uit.
Omdat cannabis illegaal is, is het eerste wat in me opkomt voor ik antwoord: misdaad. In veel Amerikaanse Staten worden minderjarigen die met cannabis betrapt worden veel zwaarder gestraft dan wanneer ze op het drinken van alcoholhoudende dranken worden betrapt. Maar de relatie tussen alcohol en misdaad ontkennen is een grote vergissing. The National Council on Alcoholism and Drug Dependence heeft een rapport uitgebracht waarin staat dat alcoholgebruik voorkomt bij 40 % van de gewelddadige misdaden in de Verenigde Staten, bij 37 % van de verkrachtingen en 27 % van de mishandelingen.
Zulke verbanden zie je niet bij zwaar cannabisgebruik. Hoewel er wel studies zijn die cannabis linken aan misdaad, maar deze hebben betrekking op de illegale verstrekking ervan. Mensen die high zijn plegen geen misdaden!
Mensen zullen beargumenteren dat het niet de sporadische gebruiker is die het probleem vormt, maar dat de probleemgebruikers wel vaker de criminaliteit opzoeken. Ze hebben gelijk – maar voor alcohol. Een recente studie in Pediatrics onderzocht de factoren die gelinkt waren aan overlijden bij delinquente jongeren. De wetenschappers ontdekten dat 19 % van de delinquente mannen en 11 % van de delinquente vrouwen een alcoholprobleem hadden. Verder zagen de onderzoekers dat zelfs vijf jaar na hun gevangenschap diegene met een alcoholprobleem een 4.7 groter risico hadden om te sterven aan een externe doodsoorzaak, zoals bijvoorbeeld doodslag, dan diegene zonder alcoholprobleem.
Wanneer ik mijn antwoord debatteer, denk ik ook aan gezondheid. Opnieuw gaat de vergelijking niet op.
Binge drinken is verantwoordelijk voor zowat de helft van de meer dan 80 000 alcoholgerelateerde overlijdens in de Verenigde Staten in 2010 volgens een rapport uit 2012 van het Centers for Disease Control and Prevention. De economische kost die voortvloeit uit overmatig alcoholgebruik in de VS wordt geschat op 225 miljard dollar.
Bingedrinken, wat zoveel betekent als vier of meer drankjes voor vrouwen en vijf of meer drankjes voor mannen tijdens één gelegenheid, is ook niet zo uitzonderlijk. Meer dan 17 % van alle mensen in de VS zijn bingedrinkers en meer dan 28 % van de jongeren tussen 18 en 24 jaar. Bingedrinken komt meer voor bij mensen met een gemiddeld gezinsinkomen van tenminste 75 000 dollar. Het is dus vooral een middenklasseprobleem.
Cannabis aan de andere kant, vermoordt bijna niemand. Het aantal doden die gelinkt worden aan cannabisgebruik is nagenoeg nul. Een studie die 45 000 Zweden volgde voor een periode van 15 jaar vond geen verhoging in het dodencijfer bij mensen die cannabis gebruikten, na controle van andere factoren. Een andere studie die gepubliceerd werd in The American Journal of Public Health volgde meer dan 65 000 mensen in de VS en ontdekte dat cannabisgebruik totaal geen effect had op het overlijden bij gezonde mannen en vrouwen.
Ik denk aan wat gevaarlijker is wanneer men met de wagen rijdt. Een studie uit 2013 stelt dat cannabisgebruik het risico op een fatale crash verhoogt met 83 %. Maar wanneer alcohol wordt toegevoegd aan het druggebruik dan verhoogt de kans op een fatale crash met meer dan 2200 %. Een recentere studie ontdekte dat, na controle van variabele factoren, een detecteerbare hoeveelheid THC (het actieve ingrediënt in cannabis) in het bloed het risico op een ongeluk niet doet stijgen. Terwijl een alcohol niveau van minstens 0,05% in het bloed de kans op een ongeluk al laat stijgen met 575 %.
Ik denk aan welke substantie het risico vergroot waardoor jongeren gekwetst kunnen worden door anderen. Op dit punt wordt alles helder. In 1995 alleen al rapporteerden studenten meer dan 460 000 alcoholgerelateerde gewelddadige ongelukken in de VS. Een studie uit 2011 vond dat mentaal en fysiek misbruik toenam op dagen waarop studenten gewoonlijk uitgaan en er dus veel gedronken wordt. Aan de andere kant was er in 2014 een studie die keek naar cannabisgebruik en partnergeweld in de eerste negen jaar van het huwelijk. De studie ontdekte dat personen die cannabis gebruiken een lager percentage vertoonden van zulk geweld. Inderdaad, de mannen die cannabis gebruiken waren het minst geneigd om geweld te plegen tegenover hun partner.
De meeste mensen komen uit hun studententijd zonder afhankelijk te worden van de substanties waar ze mee geëxperimenteerd hebben. Maar anderen wel. Dus ik denk ook na welk van de twee tot misbruik kan leiden. Zelfs daar presteert alcohol zwak in vergelijking met cannabis. Terwijl 9 % van de cannabisgebruikers uiteindelijk afhankelijk wordt, wordt 20 % van de alcoholgebruikers het.
Een vaak aangehaalde studie uit The Lancet rangschikte verschillende drugs tegenover de schade die ze toebrengen, aan zichzelf en aan anderen. Alcohol stond duidelijk aan de top. Men zou kunnen zeggen dat indien heroïne, crack, cocaïne en methamphetamine legaal zou zijn ze meer schade zouden toebrengen. Maar het is moeilijk in te beelden dat cannabis alcohol zou overtreffen wanneer het wereldwijd legaal zou zijn. Cannabisgebruik is niet uitzonderlijk, zelfs nu wanneer het illegaal is in de meeste landen om het te kopen en gebruiken. Er wordt geschat dat bijna de helft van de Amerikanen tussen 18 en 20 jaar cannabis uitprobeerden in een periode in hun leven, meer dan een derde onder hen gebruikte cannabis in het laatste jaar.
Ik kan niet negeren wat ik al heb gezien als kinderarts. Ik heb jonge kinderen binnengebracht zien worden in de spoedafdeling omdat ze teveel alcohol dronken en vergiftigd raken. Dat gebeurt duizenden keren per jaar. Sommigen overlijden zelfs.
En wanneer mijn oudste kind gaat studeren in de nabije toekomst zal ik hieraan denken: Elk jaar sterven meer dan 1800 studenten in een alcoholgerelateerd ongeluk. Ongeveer 600 000 raken gekwetst terwijl ze onder invloed zijn van alcohol, bijna 700 000 worden mishandeld en bijna 100 000 worden sexueel misbruikt. Ongeveer 400 000 hebben onbeschermde sex en 100 000 zijn te dronken om te weten of ze wel akkoord gaan met het hebben van sex. De cijfers van cannabis liggen hier mijlenver vandaan.
Ik ben een kinderarts maar ook een ouder. Ik kan, denk ik, eisen van mijn kinderen en de kinderen waar ik voor zorg in het ziekenhuis, dat ze zich niet inlaten met risicovol gedrag. Maar zo werkt het niet. Velen van hen zullen toch sexueel actief zijn, hoe vaak ik ook mag preken over het risico op een sexueel overdraagbare aandoening of zwangerschap. Daarom praat ik met hen over hoe ze het risico kunnen beperken door weloverwogen keuzes te maken. Terwijl geen sex de voorkeur krijgt boven onbeschermde sex, is sex met een condoom meer risicobeperkend. Praten over schadebeperking door condoomgebruik betekent niet dat ik hen aanzet tot het hebben van sex.
Gelijkaardig zijn geen van de argumenten die ik presenteer ‘pro cannabis’ in die zin dat ik aan adolescenten zou vertellen dat ze cannabis mogen gebruiken zonder zich iets van de gevolgen aan te trekken. Er kan moeilijk ontkend worden dat cannabisgebruik risico’s met zich meebrengt. Het aantal mensen dat erdoor in de problemen komt of het misbruikt en er negatieve gevolgen door ondervindt is zeker groter dan nul. Maar door alleen naar deze gevaren te kijken en te weigeren het te plaatsen tegenover alcoholgebruik is irrationeel.
Wanneer iemand me vraagt wat ik het liefst heb dat mijn kinderen zouden gebruiken: alcohol of cannabis,zeg ik nadat ik alle studies en data heb doorgenomen nog steeds: geen van beide. Gewoonlijk zeg ik het meer dan eens. Maar ik moet een keuze maken, het antwoord is: cannabis.
Aaron E. Carroll is professor in de pediatrie aan de Indiana University School of Medicine.
Het origineel artikel en de links naar studies vindt u hier.
