De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

Vakbonden, Duitsland, Innovatie, Poliargus, Vigor -

“Better, not cheaper”, of hoe vakbonden het management aansporen tot innovatie

donderdag 8 september 2011 15:13
Spread the love

Innovatie spruit niet enkel uit het brein van onderzoekers, elke werknemer bezit potentieel cruciale informatie en ideeën voor succesvolle innovaties, het komt er enkel op aan ze te mobiliseren.  Allemaal mooie zinnen, maar hoe werkt dit in de praktijk? In Duitsland is het de vakbond die het voorbeeld geeft: Better, not cheaper!

1. De vakbond op zoek naar een nieuw elan
De Europese vakorganisaties staan onder druk. Hun traditionele, industriële achterban wordt bedreigd door delokaliseringen naar het buitenland, maar ook nationaal wordt hun werking moeilijk gemaakt doordat bedrijven meer en meer werken met onderaannemers. Daarnaast worden ze in de publieke opinie vaak afgebeeld als conservatieve krachten die tegen elke vernieuwing zijn en enkel uit zijn op hoger loon. De Duitse metaalbond, IG Metall in Noord-Rijn-Westfalen wil deze tendens counteren met een positief, toekomst georiënteerd programma onder de noemer “Better, not cheaper”.

De bedoeling was om het managementdiscours gericht op lage kosten en lage lonen tegen te gaan op basis van economische argumenten. Concurrentiekracht gebaseerd op lage kosten is niet wenselijk, bedrijven moeten vooral gaan voor efficiënte productieprocessen en kwalitatieve, innovatieve producten. De uitdaging is om beter te produceren en dus niet noodzakelijk goedkoper. Focussen op de (arbeids)kosten is strategisch onhaalbaar, “We can’t beat Bejing on price”, en sociaal onwenselijk.

2. Betrek de werknemers bij uw innovatieproject
Het ‘Better, Not Cheaper’ programma was eerst niet meer dan een wervende slogan die het discours van het management in vraag stelde en de lokale vakbonden voorzag van een economische argumentatie om het managementbeleid te counteren. Maar al snel werd het duidelijk dat er meer nodig was dan enkel een slagzin. Een netwerk van consultants en onderzoekers werd opgestart. Deze helpen de lokale ondernemingsraadsleden in de ontwikkeling van een “Better, Not Cheaper”-programma in hun bedrijf. Een dergelijk programma focust op het verbeteren van de productie en de kwaliteit van de producten, door een maximale participatie van werknemers in het veranderingsproces.

Hiermee wil de vakbond ten eerste een steentje bijdragen aan de economische toekomst van het bedrijf (en dus van de werkgelegenheid). Ze doen dit door werknemers strategisch te betrekken bij de ontwikkeling en implementatie van het innovatiebeleid. De ondernemingsraad speelt hierbij een cruciale rol. Daarnaast proberen ze op die manier natuurlijk leden te werven onder het personeel dat vaak negatief staat tegenover de vakorganisaties.

3. Resultaten? Win-win over de hele lijn!
Een studie van Haipeter (2011) bekeek zo’n 16 cases en beschreef enkele succesvolle better-campagnes. In een bedrijf dat huishoudtoestellen produceert, werd een dreigende uitbesteding van een departement teruggedraaid door een intense samenwerking van management en werknemers. Deze samenwerking heeft ervoor gezorgd dat dit departement tegenwoordig een van de sterkhouders is binnen het bedrijf en zich snel ontwikkeld.

Een ander voorbeeld leert dat vakbonden zelf nog verder durven te gaan. Zo wordt een casus beschreven waar de vakbonden van verschillende vestigingen van een bedrijf voor automotoren een heel eigen bedrijfsstrategie ontwikkelden als reactie tegen het plan van de werkgevers om de arbeidstijd te verlengen, zonder financiële compensaties. Na heel wat onderhandelen werd besloten dat de arbeidsvoorwaarden dezelfde zouden blijven. Wel werd, op basis van de voorstellen van de vakbonden, een intens investering- en moderniseringsprogramma ontwikkeld.

Een derde voorbeeld (Mulitze, 2006) komt van een staalbedrijf dat vrijwel exclusief voor mijnondernemingen produceerde. Samen met de ondernemingsraad werd niet gewacht op een crisis in de mijnindustrie, maar werd proactief uitgekeken naar meer diversiteit in het klantenbestand, met succes. Doordat ondernemingsraad & management actief samenwerken op het vlak van innovatie en hun tijd niet verdoen aan eindeloze discussies over loons- en arbeidsvoorwaarden, groeide het bedrijf van zo’n 25 naar 230 werknemers.

4. Besluit
Deze voorbeelden tonen aan dat ‘Employee-Driven Innovation’, geen holle slogan is, maar in de praktijk het verschil kan maken. In deze voorbeelden waren het de vakbonden die het management wegbrachten van een strategie gericht op besparen, naar een strategie gericht op efficiënter en beter produceren, met voordelen voor zowel werknemers als werkgevers. Rest ons enkel deze voorbeelden te volgen…

5. Bronnen
Haipeter, T. (2011) “Better not cheaper” – A German Trade Union Campaign and the Problems of Union Revistalisation”.

Mulitze, C. (2006) Better not cheaper – How Trade Unions are Defending manufacturing Jobs in Germany. Focus on Germany, Friedrich Ebert Stiftung:

Schilling, G., Vanselow, A., (2011) More than Co-Management. Lessons from a Research-supported Trade Union Project in German Manufacturing. International Labour Process Conference. University of Leeds, UK.

Stan De Spiegelaere

Deze bijdrage werd eerder gepubliceerd op:

www.poliargus.be

www.vigorinnovation.com

take down
the paywall
steun ons nu!