‘Ik wil naar school gaan, maar dat gaat niet’

– een blik op hoe het recht op degelijk onderwijs niet altijd en voor iedereen vanzelf gerealiseerd kan worden

In Vlaanderen en de rest van de westerse wereld is onderwijs een vanzelfsprekendheid. Scholen zijn niet weg te denken uit het straatbeeld en ons hele gezinsleven staat in het teken hiervan. Toch klinkt in veel huiskamers ’s morgens elke dag opnieuw hetzelfde liedje: ‘Moeten we alweer naar school vandaag?’. Ook leerkrachten worden bijna dagelijks geconfronteerd met vragen als ‘Waarom moeten we dit kennen/leren?’. Onderwijs is bij ons zo ingebakken in het leven van de jeugd dat het voor veel jongeren op bepaalde momenten moeilijk wordt om verder te kijken dan de verplichtingen die het naar school gaan met zich meebrengt. De opportuniteiten en de waarde van onderwijs en scholing zien ze al te vaak niet meer en dat is een jammere zaak.

‘Ik wil naar school gaan, maar dat gaat niet vanzelf’ is dan weer een vaak gehoorde uitspraak van kinderen en jongeren die in derdewereldlanden leven. Waar wringt het schoentje? Enkele jaren geleden besliste de wereldleiders om tegen 2015 voor alle kinderen gratis én kwaliteitsvol onderwijs te voorzien, waarbij gendergelijkheid, gelijke toegang en kwaliteit hoog op de agenda stonden. Ondertussen is het 2016. In veel landen is er niet veel veranderd, maar de tijd tikt (té?) snel verder. In een aantal landen gaan nog steeds niet alle kinderen naar school en daar zijn verschillende redenen voor. Ten eerste moeten ze (voornamelijk de meisjes) thuis vaak helpen, want veel families leven van de landbouw en daar kan elk handje een grootte hulp zijn. Ten tweede zijn er heel wat kleine dorpen waar geen school is. Voor ouders wordt het (omwille van werk en armoede) moeilijk om hun kinderen naar naburige dorpen te brengen om hen daar onderwijs te laten genieten.                
Andere kinderen en jongeren zijn dan weer blij dat ze naar school kunnen gaan, al is het in erbarmelijke omstandigheden. De onderwijsinfrastructuur laat vaak te wensen over. Er zijn weinig tot geen didactisch materialen en/of handboeken voorhanden, er is vaak te weinig plaats om aandacht te besteden aan de noden van elke individuele leerling en er is maar een beperkte ruimte om kinderen kind te laten zijn. En toch zijn deze jongeren dankbaar dat ze kansen krijgen.

In een wereld waar we streven naar een recht op onderwijs is het op zijn minst opmerkelijk te noemen dat er een dergelijke discrepantie is tussen Noord en Zuid. Bij ons is naar school gaan één van de vanzelfsprekendste zaken van de wereld, maar ondertussen worden er in het Zuiden kinderen kansen afgenomen, omdat het gewoon niet lukt, hoe graag ze ook willen.

De oplossing voor deze kwestie is echter niet vanzelfsprekend. Er is geld nodig, veel geld, maar dat valt te regelen. Er zijn middelen nodig, veel middelen, maar dat valt ook te regelen. Er is verantwoordelijkheid en initiatief nodig, maar wie gaat deze nemen? Als het er op aan komt, dan houden we collectief onze handen af van dergelijke kwesties. Ik zou dan ook graag van alle daken schreeuwen: ‘Met alle respect, maar waarom doen jullie niets?’ Er wordt nochtans door onze regering niet genoeg benadrukt hoe belangrijk onderwijs wel niet is, dat het een hefboom dient te zijn om zichzelf in onze prestatiegerichte samenleving te kunnen handhaven en dat onderwijs de sleutel tot succes in het latere leven is.

Waarom nemen beleidsmakers en politici dan een laissez-faire positie in? Door naar elkaar te kijken, zullen kinderen en jongeren niet naar school kunnen gaan. In plaats van onze handen af te houden, stel ik voor dat we massaal onze handen er op leggen, onze handen op het recht voor onderwijs voor iedereen. Want dat recht doen aan het recht op onderwijs lukt aardig in ons land en de rest van de westerse wereld, maar willen we niet dat alle kinderen dit kunnen ervaren? Tijd dus, beste regeringen, om te stoppen met een faciliterende en controlerende positie in te nemen. Tijd om de handen uit te steken en iets te doen, zodat elk kind, waar ook, kan genieten van onderwijs!

Daarom een warme oproep naar iedereen:                     
Beste westerse jongeren, kijk eens rond en besef wat voor een geluk je hebt dat je zo veel opportuniteiten in je schoot geworpen krijgt.            
Beste niet-westerse jongeren, geef de moed niet op, er komt een tijd dat alles beter gaat zijn (of daar geloof ik alvast in).               
Beste leerkrachten, blijft gemotiveerd les geven, want jullie spelen zo’n cruciale rol in het nog prille leventje van de leerlingen die voor je neus zitten.         
Beste Wereldleiders, blijf werken aan het realiseren van een degelijk en kwaliteitsvol onderwijs voor elk kind, waar ook ter wereld dit geboren wordt/werd.       

Elena