Moralisten Etienne Vermeersch en Patrick Loobuyck pleiten voor menselijke behandeling; maar de wet is de wet, en de grenzen openzetten zou onze sociale voorzieningen ondermijnen. Doe ze dus een papier ondertekenen dat zijzelf en niet wij, verantwoordelijk zijn als ze sterven. Is ethiek zo eenvoudig? Dan hebben we geen professoren meer nodig.

Toegeven aan de chantage van hongerstakers, dàt zou een signaal zijn waardoor opnieuw tienduizenden aangezogen worden. Het aanzuigeffect.

Maar bestaat dat wel? Els Keytsman, Vluchtelingenwerk Vlaanderen, betwist dat het ooit bewezen werd. Ondanks de vele wettelijke en materiële muren die worden opgetrokken, ondanks de vele dodelijke ongelukken tijdens de vlucht, de afpersing door mensenhandelaars die profiteren van de strenge wetten – ze blijven komen. Hebben de asielzoekers goede redenen? Dus blijkbaar wel; alleen horen we daar niets over in de commerciële media. Ook voor de professoren-ethici vormen die redenen geen punt (lees hieronder het levensverhaal van Jamal, de jongen van 20 met de dichtgenaaide lippen).

Het respect voor onze wetten, democratisch gestemd, door alle partijen: dat is voor Etienne Vermeersch doorslaggevend. Ik vind dat een nieuw dogma, een valse god. Wetten veranderen voortdurend, het zijn uitingen van een toevallige meerderheid in een specifiek tijdsgewricht. In sommige landen, zoals de VS, worden stemmen gekocht door commerciële sponsors.

Historisch besef zou hier veel helpen: hoe werden in de Hitlerperiode de vluchtende joden behandeld, of liever afgescheept? Daarover zijn films en boeken genoeg. Van de ene haven werden ze naar de andere gestuurd.

Het is de taak van elke burger, en zeker van professoren, na te denken of wetten wel rechtvaardig zijn, menselijk. Of ze ook maar iets overlaten van de liberté, égalité, fraternité waar de professionelen van de Verlichting zo graag over zeveren. 

We kunnen niet het OCMW van de wereld zijn

Asielzoekers mogen niet werken de eerste 6 maand na hun aanvraag, dat is onze wet. Een arbeidskaart moet aangevraagd worden; daarvoor moet je een vast adres hebben. Voelt u al waar het schoentje knelt? En wie uitgeprocedeerd is mag niet meer. Terwijl ze meestal naar hier komen op zoek naar werk. Het zijn jonge actieve mensen met veel initiatief en vindingrijkheid: anders zouden ze hier niet geraken.

Is er geen werk genoeg? Nochtans staan de patroons te trappelen omdat ze geen volk vinden; het staat alle dagen in de krant. Ook de VDAB en meerdere ministers hebben volgehouden dat betere vorming en activering velen aan een job zou helpen; als ze maar van goede wil zijn. En bereid zijn zware, slechtbetaalde en tijdelijke jobs goed uit te voeren. Precies waar jonge, hardwerkende zwartwerkers en schijnzelfstandigen naar op zoek zijn, niet? Wie durft zeggen dat er niet genoeg werk is voor wie wil werken? Ze kunnen ook zelf een initiatief nemen, zegt een O-VLD-er. Zie bijvoorbeeld de vele handelaren en HORECA van Turkse familie.

Dus daar kan het probleem niet liggen. Het gaat niet over gratis, maar over mogen werken.

Migranten aan het werk: ze gaan precies onze sociale zekerheid redden. Zie bijvoorbeeld cijfers over de ‘Winnaars en verliezers’ door broers Lucassen (2011). In de ziekenhuizen en RVT’s is de kleur van deze diversiteit al heel zichtbaar; eerst bij de verzorgende functies; de top komt wellicht later. Zoals ook de vrouwen méér moeten werken, zie de campagnes tegen al te vlotte uitstap, tegen deeltijds werk, veel te veel ouderschapsverlof en andere gunsten. En natuurlijk de 50-plussers. En de langdurig werklozen, en de pas afgestudeerden: allen aan het werk. Wie durft zeggen dat er niet genoeg werk is?

Ja, onze sociale welvaartstaat moet eraan

Griekenland, Spanje: gaat het bij ons ook zo aflopen? Zeker is het mondiale offensief om nog meer kapitaal te verzamelen bij nog minder mensen. Grote beleggers die banken doen failliet gaan, die vervolgens gered worden door de gewone belastingbetaler. Bedrijven die herstructureren, dat wil zeggen personeel doen afvloeien, maar wel miljarden gunsten krijgen van de overheden, dus van de burgers. Overheden die verbod krijgen nog geld te lenen want hun begroting moet streven naar nul schulden; dus gedaan met sociaal beleid; ook het onderwijs moet besparen. De economie krimpt door de besparingen, dus ook de belastingsinkomsten, dus nog meer besparen bij de overheid: de logica van de neoliberale ideologie. Intussen vliegen de miljarden door de beurzen, worden winsten gemaakt door speculatie op voedselprijzen, en door de stijgende olie- en gasprijzen. Oorlogen verslinden onvoorstelbare bedragen die wederom in de zakken verdwijnen van de 1%. Grote oppervlakten bos- en landbouwgrond worden opgekocht voor een cadeau aan een minister en mooie beloften, of gewoon ingepalmt door de gepaste wetten; idem de mijnen, oliebronnen en waterreserves. Regeringen die tegendraads zijn: even bombarderen of een volksopstand importeren. Omgekeerd zou 1 miljard minder notionele intrestaftrek alle migranten vraagstukken futiel doen lijken. Zou een minimale financiële transactietaks serieuze klimaatmaatregelen kunnen financieren, en kan armoede bestreden worden door verbieden van exportsubsidies en investeren in lokale productie en handel in de derde wereld, in plaats van export die honger veroorzaakt en winst bij de 1%. Inperking van het stakingsrecht is al in enkele vonnissen van het Europees Hof in Straatsburg uitgesproken, en de Commissie heeft een voorstel klaar (Monti II) dat zulks wil bevestigen; bedrijfsbelangen en vrij verkeer van diensten heeft voorrang op acties voor sociale eisen. Buiten Europa is zo’n richtlijn zelfs niet nodig: in Colombia (bijvoorbeeld) verdwijnen vakbondsmilitanten gewoon. Alles past in elkaar zoals een puzzel. Het is ook beschreven in boeken en studies; economische en financiële experten, analysten, deskundigen in overvloed. En ook moralisten om het goed te praten. En betaalde journalisten om elke dag vele malen uit te leggen aan de brave mensen: TINA.

Indien de hongerstakers een leger hadden…

Ik heb nu een perverse gedachte. Indien de hongerstakers (die volgens berichten in levensgevaar zijn) tot een volk zouden behoren met een leger, met F-16’s en paratroepen — Indien er een natie zou zijn die zich hun lot zou aantrekken — Indien (welke onwelvoeglijke fantasie) het Israëlische staatsburgers-in-wording zouden zijn! dan zijn nu op Melsbroek en op de groene VUB campus een commando-eenheid geland die in een bliksemactie al onze veiligheidsbarrières doorbreken en hun volksgenoten redden. Maar dat gebeurt dus niet: ze moeten terug vanwaar ze kwamen. Hoe komt dit in de geschiedenisboeken van de wereld?

Met dank aan Carla Ronkes-Agerbeek