De VRT heeft een bijzonder gedegen reportage over GGO gedraaid voor Panorama, getiteld “Wat eten we vandaag?”.  Na de teleurstellende berichtgeving over de Mars tegen Monsanto in Brussel en het onfortuinlijke vrije podium voor Marc Van Montagu bij Reyers Laat, waarover ik eerder schreef, was die reportage een ware verademing.

Op veilige afstand

Het grootste argument dat de uitvinder van de techniek, Marc Van Montagu, weer aanhaalde, was dat GGOs nodig zijn om de wereldhonger aan te pakken.  Dat argument werd genuanceerd van tafel geveegd door VN-rapporteur voor het Recht op Voedsel Olivier De Schutter, gesteund op onder andere het Wereld-Landbouwrapport.  Onder auspiciën van de VN en UNESCO opgesteld door 400 wetenschappers, waaronder vertegenwoordigers van de biotech-sector, maar verworpen door Monsanto en Van Montagu.  Na wat Ixquicken vond ik nadere info over dat rapport bij Oxfam.

De reportagemakers bezochten landbouwers in Aragón, Spanje.  GGO- en biologische mais worden er naast mekaar geteeld, met twintig meter tussen.  Verderop leerden we dat zaadveredelaars, voor wie niet-besmetting van cruciaal belang is, een afstand van 500 à 1000 meter hanteren…  Tot twee maal toe ontweek een woordvoerder van Monsanto de vraag of zij ook verantwoordelijkheid dragen bij besmetting van natuurlijke planten met GGO-stuifmeel door te verwijzen naar de (niet afgedwongen) lokale regelgeving.  Een onderzoekster van het Vlaams instituut voor Biotechnologie stelde ons gerust dat Vlaanderen een perimeter van 50 meter hanteert, en dat het proefveld in Wetteren zelfs 300 meter van andere velden ligt!  In Wallonië is de grens 600 meter…  Ik stel tot nader order de afstand Aarde-Maan voor als veilige afstand.  “Gans het leven op aarde is een gevecht met GMOs”.  Zeg dat wel, Marc.

De nucleaire analyse

Philippe Baret, lid van de Bioveiligheidsraad, maakte een analyse van de risico’s van GGOs.  Aan de hand van een voorbeeld van gemanipuleerd koolzaad dat decennia later bleef opduiken op 100 km van de plaats van enkele kleinschalige experimenten maakte hij het punt dat de risico’s rond GGOs vergelijkbaar zijn met die van nucleaire energie.  De kans dat er zich onvoorziene gevolgen voordoen, is klein.  Maar het effect van dergelijke gevolgen kan catastrofaal zijn. 

Willen we, vaak onwetend, blijven meedoen aan dit grootschalige experiment met menselijke proefkonijnen?  Een rationeel mens weet het antwoord na deze reportage.  En ja, er mag verder wetenschappelijk onderzoek gebeuren naar GGOs.  Graag geleid door Barbara Van Dijck, met publieke middelen en publieke resultaten.

En nu?

De reportage start met beelden van de actie op het aardappel-proefveld in Wetteren.  Ik vermoed dat heel wat mensen een àndere partij zouden aanduiden als een “bende”, nadat ze de reportage gezien hebben.  Bovenstaande is niet meer dan het naar voor brengen van enkele hoogtepunten.  Eindigen deed Phara de Aguirre met er fijntjes op te wijzen dat volgende week de goedkeuring van een volgende soort transgene mais voorligt.  En als er geen consensus is tussen de regeringen, gaat de beslissing naar de Europese Commissie, die een voorstander is.

Een Commissie die op dit eigenste moment onderhandelt over een “vrijhandels”-akkoord dat al ons protest via de achterdeur in de kiem kan smoren.  En ze zullen dan zeggen dat er geen wetenschappelijk bewijs is over de gevolgen van GGOs.  En toch zijn er 90 wetenschappers met standing die zeggen dat er geen consensus bestaat over GGOs.  Op de wetenschappelijke controverse rond de schadelijke effecten op mensen van GGOs ging de reportage zelfs niet in, wat ze ook veel moeilijker aan te vallen maakt.

Openbare omroep, gemeenschappelijk goed

Deze reportage van Greet Pluymers, Rinke Cautaerts, Stijn Van Gool en Johan Stoefs is een uitstekend voorbeeld van onderzoeksjournalistiek.  We mogen blij zijn dat we nog een openbare omroep hebben die dit soort reportages kan maken en durft uitzenden, want hier wordt tegen de stroom van gevestigde belangen in geroeid.

Getuige het voorbeeld van de griekse openbare omroep ERT kunnen we maar beter klaar staan om hen te verdedigen.  En hopen dat deze reportagemakers een deugdelijk vast contract hebben.  Of misschien een positief geluid maken op de VRT-klantendienst elke werkdag tussen 9u en 12u op het nummer: 02-741 25 80.  Dat ga ik nu even doen.