De laatste jaren kwam het klimaatthema
meer en meer op de voorgrond. Beter laat dan nooit. De hoeveelheid
CO2 in onze lucht stijgt met de dag, en intussen is er een
wetenschappelijke consensus dat dit CO2-gehalte allerhande
mechanismen in gang zet, die een klimaatverandering onherroepelijk
maken. Een klimaatverandering die nu al bezig is, en wereldwijd zorgt voor extra
stormen en overstromingen, maar ook voor extra droogtes en
bosbranden, volksverhuizingen en miserie, véél miserie. Dit artikel
zal niet dieper ingaan op de mogelijke gevolgen van
klimaatverandering, noch op de nood aan onmiddellijke actie
hieromtrent, maar wel op één frappante lokale politieke reactie
erop. Namelijk die van het Gentse stadsbestuur, en dit n.a.v.
de lancering van haar zgn ‘ambitieuze’ klimaatplan 2014-2019, dat
enkele weken geleden met veel bombarie werd gelanceerd.

We laten graag burgemeester Termont
(SP.A) en schepen van Klimaat Tine Heyse (Groen) aan het woord:

“Steden
zijn verantwoordelijk voor 80 procent van het energieverbruik en de
CO2-uitstoot.
Initiatief van steden is dus cruciaal, want niet alleen vinden we er
de oorzaken maar ook heel wat oplossingen. (….) Gent wil in de
klimaatproblematiek zijn voorloperrol blijven spelen en heeft de
ambitie om een klimaatneutrale stad te zijn tegen 2050. Dit betekent
dat de stad tegen dan geen negatieve impact meer heeft op het
klimaat. (…) Gent engageerde zich ermee om onze lokale
CO2-uitstoot
tegen 2020 met minstens 20 procent terug te dringen ten opzichte van
2007. Ongeveer de helft hiervan is reeds gerealiseerd. In het
klimaatplan dat hier voorligt, stellen we acties voor die moeten
bijdragen om de overige 10% CO2-reductie
te bereiken tegen 2019. Daarmee zitten we op schema naar
klimaatneutraliteit in 2050. (…) Met dit nieuw klimaatplan wil het
stadsbestuur aantonen dat we het menen. Klimaat is een prioriteit en
samen met alle burgers en bedrijven van Gent willen we onze schouder
eronder zetten.“

Ik
woon al meer dan twintig jaar in de wonderschone stad die Gent is, en
tracht mij daar ook op allerhande manieren nuttig te maken in het
sociale en culturele weefsel ervan. In Gent valt er veel te beleven, en is nog veel meer mogelijk.
Althans op microniveau…

Nu,
ik ben een simpele mens, en bezorgde vader, en ik durf wel eens
wakker liggen van de wereld die we straks doorgeven aan onze
kinderen. Laten we een leef-bare wereld achter voor hen? Doen we
genoeg hiervoor, of laten we onze nakomelingen liever verzuipen, teneinde
onze gemakzuchtige levensstijl niet in het gedrang te brengen?
Mijn nieuwsgierigheid was dan ook geprikkeld na al die media-aandacht
voor de ‘ambitieuze’ klimaatambities van Gent, en des te meer na het
hoopgevende voorwoord in het klimaatplan, waaruit ik hierboven enkele
citaten haalde.

Het
Gentse klimaatplan is degelijk opgebouwd, en maakt een overzicht van
haar aangegane engagementen inzake huishoudens, stadsgebouwen,
bedrijven, electriciteitsproductie, mobiliteit en voeding. Een
alomvattend plan dus. Zo wordt er onder meer ingezet op
isolatiepremies voor milieubewuste huiseigenaars, wil de stad Gent
een ‘voorbeeldfunctie’ opnemen met betrekking tot energiebesparing voor haar eigen
gebouwen en transport, wordt duurzame mobiliteit gestimuleerd, wordt
lokale voedselproductie een beetje aangezwengeld en krijgt de
bedrijven gratis energiebesparingstips.

Je
vindt het plan hier:
https://www.gent.be/sites/default/files/page/documents/Klimaatplan%202014-2019.pdf

Gent
kent heel wat ambtenaren met visie, en dat is eraan te merken. Zo
getuigt het hoofdstuk over de isolatieplannen van woningen van heel
wat expertise en engagement. Maar wie het grotere plaatje bekijkt, en
het Gentse Klimaatplan wat aandachtiger bestudeert, krijgt algauw het
gevoel op een marktplein te zijn gearriveerd, waar tal van ‘trucs
van de foor‘ worden toegepast, om argeloze passanten een behoorlijk
hol en ineffectief klimaatplan in de maag te splitsen.

Jawel,
U hoort het goed: het Gentse Klimaatplan bedient zich van allerhande
hocus pocus om de Gentenaars de illusie te geven dat ze goed bezig
is.

Ik
verklaar mij nader.

Truc
1: Goochelen met cijfers: structurele daling van de co2-uitstoot, of
niet?

In
het hierboven geciteerde voorwoord, en overal elders in het
klimaatplan, wordt gepocht dat Gent sinds 2007 al 10%
CO2-uitstootvermindering gerealiseerd heeft. Het is als het ware de
these waarop ale andere cijfers en klimaatbeloften zijn opgebouwd.
Hiervoor baseert zij zich op een vergelijking tussen uitstootcijfers
van 2007 met die van 2011.

Diep
verscholen in de tekst vinden we echter éénmaal een opstoot van
eerlijkheid: industrie en transport zijn conjunctuurgevoelig, en na
2007 kregen we de economische crisis, waar we nu weer langzaam
uitklauteren. Vandaar de vermindering in uitstoot in 2009 en 2011! Daarenboven was 2011 een zachte winter, met dus veel
minder verwarmingsuitstoot. Appelen worden dus met peren vergeleken.
De auteurs stellen één keer zelf: “Het
is m.a.w. (…) nog te vroeg om te spreken van een structurele
daling.“

Even
onthouden: deze zogenaamde daling deed zich voor mbt het ‘totaal’ aan
CO2-uitstoot te Gent, dat volgens het rapport zo’n 1500 kiloton CO2
bedraagt.

Truc
2: De grote verdwijntruc

Het
klimaatplan ademt op het eerste zicht een totaalaanpak uit, waarbij
alle onderdelen van de Gentse CO2-uitstoot onder de loep worden
genomen. De duivel zit ‘m echter in de details.

De
belangrijkste uitstoo-tabel, klokt af op zo’n 1500 kiloton
CO2-emissie, waarvan een aandeel van zo’n 25 procent voor de
huishoudens (voornamelijk afkomstig van de verwarming van de Gentse
huizen), zo’n 30% voor diensten en stadsgebouwen, iets meer dan 1%
voor landbouw, zo’n 32% voor transport en ocharme zo’n 12% voor
industrie. Wie heel opmerkzaam is, merkt echter volgende mysterieuze
letters achter het aandeel van de Gentse industrie: “excl ETS”.

“Excl
ETS”?

Zonder
in details te gaan: de 22 meest vervuilende bedrijven te Gent zijn
aangesloten bij een Europees CO2-emissie-verhandel-systeem, genaamd
EU Emissions Trading System, en worden netjes buiten de Gentse klimaatshow gehouden. De
recentste analyses rond het ETS-systeem geven aan, dat vervuilers hier
helemaal niet gestimuleerd worden om minder CO2 uit te stoten, en
meer zelfs: velen, Arcelor Mittal aan kop, verdienen er grof, écht
grof geld mee.

We
gaan hier niet verder op in, behalve om te vermelden dat deze 22
bedrijven in 2011 samen verantwoordelijk waren voor 8722 kton
CO2-uitstoot, waarvan staalgigant Arcelor Mittal het leeuwenaandeel voor zich neemt. 

Conclusie: met het schrappen van de ETS-bedrijven, doet het Gentse Klimaatplan
niet minder dan 85 procent van de reële Gentse CO2-uitstoot
verdwijnen! Abracadabra, en wég zijn die vervelende cijfers.

Wie
een totaalbeeld wil krijgen van de Gentse CO2-uitstoot, merkt dan ook
dat de industrie niet voor 12 procent verantwoordelijk is, maar voor
meer dan 87 procent! Gentse huishoudens worden plots voor nog geen 4
procent verantwoordelijk voor de Gentse totaaluitstoot, ipv de
veelgebruikte 25%… Arcelor Mittal alleen al – belangrijk werkgever en geleid door een notoir milieucrimineel en één der
rijksten der aarde – stoot jaarlijks meer dan tien keer zoveel CO2 uit
dan alle Gentse gezinnen samen.

Truc
3: Zovele projecten samen in één klimaathoed

Het
klimaatplan investeert 150 miljoen euro in haar klimaatambities,
waarvan 100 miljoen zogezegd rechtstreeks het klimaat ten goede komt,
en dat is op zich zeer goed nieuws. Als we het klimaat willen
redden, zullen we in onze zakken moeten tasten, da’s logisch.

Er
kan niet genoeg geld gaan naar de Gentse vertramming, betere
fietsinfrastructuur – en parkings, energiepremies en
isolatie-coaching, stimulering van het openbaar vervoer, windmolens,
stadslandbouwprojecten en dergelijke.

Maar
in het Gentse klimaatbudget lijken toch wel wat vreemde projecten binnengeslopen. Zo gaat
er 17 miljoen euro naar enkele stadsontwikkelingsprojecten als
Ottenstadion en Oude Dokken, vijftien miljoen euro naar Park &
Ride en buurtparkings (ook van The Loop?) en gaan zo’n 3 miljoen euro Gentse klimaatsubsidies
naar de expansie van de Gentse biobrandstofindustrie, die op basis
van de onduurzame aanvoer van voedselgewassen en ggo’s van de andere
kant van de wereld, het klimaatplaatje alhier wil opleuken. Ter
vergelijking: slechts 300.000 euro gaat naar het veelbesproken Food Council
en stadslandbouwprojecten (samen), en 600.000 euro wordt besteed aan
de bouw van nieuwe windmolens.

Au boulot!

Dit
artikel wil niet te diep graven in het Gentse
Klimaatplan, maar hoogstens een aanzet geven tot nader onderzoek. Hopelijk roeren de volgende maanden wat meer kritische
burgers zich, en kunnen we gezamenlijk komen tot een echt klimaatplan
voor Gent, zonder goocheltrucs of moedwillige ‘greenwashing’ van
cijfers en budgetten.

Willen
we vrij en vrank kunnen discussiëren en een echt Gents klimaatplan
gestalte geven, dan kan onder meer het antwoord gezocht worden op
volgende vragen:

• Welke
  Gentse schepen durft te verdedigen dat Gent met dergelijk plan mooi
  op schema zit om tegen 2050 klimaatneutraal te zijn? En hoe ziet
  hij of zij dit dan te gebeuren? En wie gelooft écht dat we
  klimaatneutraal kunnen worden zonder onze economie fundamenteel van
  koers te laten veranderen en zonder onze consumptiewijze in vraag te
  stellen?

• Wie
  moeten we aanspreken om de uitstoot verplicht te laten verminderen
  van klimaatcriminele bedrijven als Arcelor Mittal? Wie is hier
  politiek voor verantwoordelijk? En mogen wij alsjeblieft de échte
  uitstootcijfers onder ogen krijgen van de 22 ETS-bedrijven in Gent, en van Arcelor Mittal in het bijzonder?

• Wie
  van het Gentse stadsbestuur kan ons uitleggen hoe de aanvoer van
  waanzinnig veel voedsel uit het Zuiden, om hier om te zetten in
  agrobrandstof, het klimaat vooruit kan helpen? Nochtans is dit idee
  het paradepaardje van het industriële luik van het Gentse
  klimaatplan…

• Wanneer
  kennen we de Gentse uitstootcijfers van 2013, zodat we met zijn
  allen kunnen zien hoe het staat met de Gentse klimaatinspanningen?

• Wat
  is het aandeel van de Gentse electriciteitsproductie in de totale
  CO2-uitstoot, en waarom wordt niet veel meer geïnvesteerd in
  windenergie hiervoor?

• Hoe
  rijmen we het auto-magneet-project van The Loop met de Gentse
  klimaatambities rond het terugdringen van de transport-uitstoot?

Andere
kritische burgers mogen dan gerust ook wat dieper graven in de
mechanismen van de ecologische profileringsdrang van progressieve
partijen; de banden tussen de biobrandstofindustrie in de Gentse
Zeehaven, de ggo-industrie in Zwijnaarde, en delen van het Gentse
stadsbestuur; de huidige politieke onwil om het bedrijfsleven ook
maar met één vinger te wijzen op hun maatschappelijke
verantwoordelijkheid; het culpabiliseren van jan met de pet; maar evengoed de apathie van de gemiddelde burger rond het klimaatthema, enz.

Het
streven naar een echt klimaatplan, hoeft geen treurmars te zijn,
integendeel. Het toont ons de weg naar een eerlijker en
milieuvriendelijker economie, op mensenmaat. Een andere wereld is
mogelijk. Absoluut!

Dat de Gentse Klimaatbeweging zich moge roeren.

Au
boulot!