In De
Zondag van 25 januari 2015 verschijnt een ophefmakend interview met
Vlaams minister van armoedebestrijding Liesbeth Homans.(De Zondag 25/1/2015, p.8) Het
lokte felle tegenreacties uit. Vooreerst omdat Homans verdedigde dat werkende
ouders voorrang moesten krijgen voor het schrale aanbod aan
kinderopvangplaatsen en dat voor kinderen in armoede maar andere oplossingen moesten gevonden worden. Vervolgens omwille
van de suggestie die Homans in het interview deed dat ‘mensen in armoede met
hun kinderen op café gaan zitten’.
Dit waren niet de enige verbijsterende ideeën
of uitspraken van Homans. Hoe zij ziet om op “structurele wijze” de armoede aan
te pakken spreekt eveneens boekdelen.
De
Zondag: Armoedebestrijding is een prioriteit van deze regering. De cijfers
zijn schrijnend. Meer dan tien procent van de Vlamingen leeft onder de
armoedegrens. Hoe gaat u dat aanpakken?
Homans: “Anders dan
mijn voorganger (Ingrid Lieten van sp.a, red.). Ik stap af van de projectmatige
aanpak. Hier een projectje van 5.000 euro, daar eentje van 7.000 euro. Ik wil
structureel werken.”
De
Zondag: Maak uw structurele aanpak eens concreet.
Homans: “Een eerste
punt is inzetten op sociale restaurants, de 1-euro-maaltijden.(…)”
“Een eerste
punt van structurele aanpak is inzetten op sociale restaurants, de
1-euro-maaltijden”
De mythe van de 1-euro-maaltijden
Vlak voor
Kerst gaf Liesbeth Homans een interview
aan De Morgen waarin ze haar
armoedebeleid voorstelde en de “1-euro-maaltijden” lanceerde. (De
Morgen, 23/12/2015)
De Morgen: “Vlaams minister van
Armoedebestrijding Liesbeth Homans (N-VA) overweegt om in de centrumsteden
sociale restaurants te openen waar kinderen voor 1 euro een warme maaltijd
kunnen krijgen. Volgens Homans is het een manier om een verschil te maken. ‘De
kinderen krijgen gezond eten, hun schoolprestaties worden in de gaten gehouden
en voor de ouders is er een maatschappelijk assistent. En dat allemaal in een
informele sfeer, zodat mensen niet het gevoel krijgen dat ze op controle
moeten.’ Toen ze nog schepen van Sociale Zaken en OCMW-voorzitter was in
Antwerpen, voerde Homans de maatregel daar al in. Met succes. ‘Meer dan 4.000
kindermaaltijden worden er dagelijks bereid, zowel om ter plekke te consumeren
als om mee te nemen. In die restaurants is er een huiswerkhoekje en een antenne
met sociale dienstverlening. Maar afhaling kan ook, zodat kinderen niet denken
dat het normaal is dat je elke dag op restaurant mag gaan eten.’ “
De mythe ontmaskerd
Minister Homans:
“4000 maaltijden per dagSchepen
Duchateau: “3000 per jaar”
Maar op de
gemeenteraad van maandag 20 november vertelde schepen Duchateau (N-VA) ons iets
heel anders: “het streefcijfer voor dit jaar was 3000 1-eurokindermaaltijden
(…) in het derde kwartaal werden 1350 van die maaltijden verstrekt, we gaan dus
het streefcijfer zeker halen”
60 kinderen één 1-euro-maaltijd per week op 20.000 kinderen in armoede
3000
maaltijden over 50 weken verspreid, dat zijn er 60 per week. 60 kinderen die
wekelijks één 1-euromaaltijd krijgen. Over hoeveel gezinnen gaat het hier?
Twintig, dertig? Maar hoeveel kinderen bevinden zich in armoede in Antwerpen?
Volgens een studie uit 2013 van de provincie ‘Kinderen
in armoede, lokale verschillen’ leven er in de grootstad Antwerpen 34.891
kinderen en jongeren in een gezin in armoede. D.w.z. meer dan twintigduizend
kinderen onder de 12 jaar die in armoede leven. 60 ervan genieten wekelijks van
een 1-euromaaltijd. Een succes, aldus Homans, die nu de maatregel wil
uitbreiden tot heel Vlaanderen en deze haar eerste maatregel tot structurele
aanpak noemt. Een bezoek aan de sociale restaurants leert ons dat het aantal 1
euro maaltijden marginaal blijft. Dat van Homans haar bewering dat deze
kinderen “hun schoolprestaties worden in de gaten gehouden en voor de ouders is
er een maatschappelijk assistent” ook niets van aan is. De vraag is wat zij als “structureel” ziet in het verstrekken van 1-euro-maaltijden.
De vraag is wat Homans als “structureel” ziet in het verstrekken van 1-euro-maaltijden
Er zijn in
Antwerpen vijf sociale restaurants die elk tussen de 100 en 200 maaltijden per
dag aanbieden. Dat zijn er per restaurant 600 à 1200 per week, 200.000 per jaar in totaal. Daarvan zijn er gemiddeld per
restaurant 12 (!) 1-euro-maaltijden voor kinderen onder de 12 jaar, of 1 à 2%
van het totale aanbod.
Liesbeth Homans en wetenschappelijke
cijfers
Haar hooghartige
en denigrerende opmerkingen over wetenschappelijk onderzoek steekt schril af met
hoe Homans zelf omspringt met cijfers
Sinds de
vader van het wetenschappelijk onderzoek in Vlaanderen naar de oorzaken van
armoede, professor Jan Vranken, een vlijmscherpe analyse maakte van het sociale
beleid van Liesbeth Homans in zijn boek ‘Thatcher
aan de Schelde’ gedraagt ze zich als een gebeten hond. In een
interview in De Morgen op 26 juli
2014 zei Liesbeth Homans: “”Armoedebestrijding is tot nu toe fout
aangepakt (…) Zijn we gebaat met jaarlijks vijf handboeken met de analyse hoe
erg het gesteld is met de armoede in Vlaanderen? Ik denk het niet. We weten het
intussen hoor.”
Ze herhaalde dit idee in haar later interview in De Morgen van 23 december 2014:
De
Morgen: Waar komt het geld dan vandaan?
Homans: “We kunnen wat zuiniger
omspringen met wetenschappelijke studies. Ik ben niet tegen onderzoek, en we
gaan ze zeker niet allemaal afschaffen, maar we weten onderhand wel wat de
factoren zijn die armoede doen toenemen.”
Deze hooghartige
en denigrerende opmerkingen over wetenschappelijk onderzoek steekt schril af met
hoe Homans zelf omspringt met de cijfers van haar 1-euro-maaltijden project.
Framing: “Arme kinderen op café”
“zo’n gemene
trap naar wie al op de grond ligt, siert een politicus niet”
De enige verklaring die ik zie waarom Liesbeth Homans zulke simplistische oplossingen voorstelt als structurele aanpak van armoede en waarom ze zo slordig omspringt met cijfers is wat in de sociologie ‘framing’ genoemd wordt. Armen worden door haar uitspraken gestigmatiseerd, symptomatische oplossingen die dicht bij liefdadigheid aanleunen worden voorgesteld als structurele aanpak. Ook in het interview in De Zondag liet Homans zich goed gaan in haar framing-strategie.
Liesbeth Homans vertelde zo in De Zondag nog het volgende: “Het klopt dat het beter is voor kinderen die in
armoede opgroeien dat ze naar de kinderopvang gaan, in plaats van thuis te zitten
of meegenomen te worden op café.” Dit lokte bij politiek journalist Bart
Eeckhout als commentaar uit: “De suggestie van Vlaams minister van
Armoedebestrijding Liesbeth Homans (N-VA) dat mensen in armoede met hun
kinderen op café gaan zitten, is ongepast. Het is, alweer, een kwetsende
veralgemening waarmee de minister een grote groep kwetsbare en onmondige mensen
treft. Dat klinkt vast goed bij een bepaald publiek, maar het klopt niet.
Bovenal: zo’n gemene trap naar wie al op de grond ligt, siert een politicus
niet.”
Het is niet
de eerste keer dat Liesbeth Homans als politiek verantwoordelijke halve
waarheden of hele leugens verspreid om de hetze tegen kwetsbare mensen aan te
wakkeren. In bijdragen op deze blog heb
ik daarvan al talrijke voorbeelden gegeven:
Fact
Check ‘Thatcher aan de Schelde’ ;
Homans,
‘Thatcher aan de Schelde’ en de auto van een leefloontrekker ;
Homans
wil dringende medische hulp voor gezinnen met kinderen koppelen aan verplichte
terugkeer ;
Homans:
van verzekerde sociale zekerheid naar minimale bijstand, pur sang ;
Jaarboek
Armoede weerlegt leugens zoals die van Homans ;
Waarom
liegt Homans opnieuw in de GVA?
