Het is rumoerig in het gebouw aan de Brusselse Troonstraat waar in september honderden Afghanen een protestactie hielden. In de hoek van de grote ruimte waar de persconferentie plaatsvindt, staat een spandoek geparkeerd met de tekst ‘Maggie populair, Afghanen in de misère’, verwijzend naar de stijgende populariteit van staatssecretaris voor Asiel en Migratie Maggie De Block (Open VLD).
Ook is er een fotocollage opgehangen dat het levensverhaal van de vermoorde Afghaan vertelt, met de kop ‘Aref, slachtoffer van de migratiepolitiek’.
Uitzichtloos leven in België werd Aref te veel
Het trieste lot van Aref werd onlangs achterhaald door een vriend, die op de persconferentie zijn verhaal vertelt. “Voordat Aref terugkeerde naar Afghanistan sliep hij op straat, in de buurt van het Noordstation. Hij stond onder zware stress en wilde de controle over zijn leven terug.”
“Na zijn vertrek onderhield ik telefonisch contact met hem. Nadat ik enige tijd niets meer van hem gehoord had, vertelde zijn moeder mij dat hij is vermoord. Ik wilde het aanvankelijk niet geloven, maar zij stuurde me vanuit Afghanistan enkele foto’s als bewijs.”
Volgens advocaat Ivo Flachet van PLN heeft zijn vermoorde cliënt sinds zijn aankomst in België in maart 2009 diverse smeekbedes tot de Belgische staat gericht, zonder enig resultaat. Toen Aref naar België vluchtte, was hij slechts 19 jaar oud.
Na vier afgewezen asielaanvragen werd het uitzichtloze leven in België Aref te veel. “Iemand die uitgeprocedeerd is, is rechteloos”, benadrukt Flachet. “Wanneer men ook nog eens alleen is, heeft men niets meer.”
Het laatste negatieve asielbesluit ontving Aref in augustus 2012. Daarna doolde hij enkele maanden op straat rond, totdat hij uiteindelijk de beslissing nam om vrijwillig naar Afghanistan terug te keren.
Progress Lawyers Network: Aref verdiende voordeel van de twijfel
Flachet stelt dat België op basis van het tragische lot van Aref zou moeten beseffen hoe ernstig de situatie in Afghanistan is. Het is volgens Flachet dan ook tekenend dat Aref, als reactie op zijn eerste asielverzoeken, te horen kreeg dat een veilige terugkeer mogelijk was, maar dat het laatste asielbesluit bepaalde dat hij beter niet terug kon keren naar zijn eigen provincie.
Op de plaats die het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen (CGVS) wel als veilig beschouwde, de stad Paghman, is Aref uiteindelijk op klaarlichte dag doodgeschoten. “We kunnen dus objectief vaststellen dat het oordeel van het CGVS een vergissing was”, stelt Flachet.
Ook stelt PLN dat de moord op Aref niet had hoeven plaatsvinden als de Belgische staat rekening had gehouden met de richtlijnen van de VN vluchtelingencommissie UNHCR. Deze richtlijnen stellen namelijk dat men bij het terugsturen van burgers naar Afghanistan dient te evalueren of iemand tot een risicogroep behoort.
Een van deze risicogroepen wordt volgens de UNHCR gevormd door jongens en mannen die de leeftijd hebben om gerekruteerd te worden door milities. Bij Progress Lawyers Network vermoedt men dan ook dat de weigering om toe te treden tot een militie een rol kan hebben gespeeld bij de dood van Aref.
Gedurende zijn asielprocedure zou Aref bovendien hebben aangegeven dat hij in Afghanistan zou zijn bedreigd door de Taliban. Flachet verwijt het de Belgische staat dat zij deze getuigenis van Aref weigerde te geloven. “Men heeft het voordeel van de twijfel niet laten spelen bij Aref; dit is hem fataal geworden”, stelt Flachet.
Electorale sentimenten belangrijker dan mensenrechten
Selma Benkhelifa, eveneens van PLN, hekelt het feit dat electorale sentimenten in het Belgische asielbeleid een belangrijkere rol lijken te spelen dan mensenrechten. “Asielzoekers worden door slechte leefomstandigheden in de richting van vrijwillige terugkeer geduwd”, stelt Benkhelifa.
Het Collectief van Afghanen hoopt dan ook dat de dood van Aref een ‘wake-up call’ zal zijn voor de Belgische staat. Het collectief zal op 19 oktober opnieuw de straat op gaan om te benadrukken dat de situatie in Afghanistan niet veilig is.
Commissaris-generaal voor de vluchtelingen Dirk Van den Bulck heeft inmiddels op Radio 1 laten weten dat het overlijden van Aref niet noodzakelijkerwijs een aanleiding vormt om het beleid te herzien. “België is al zeer omzichtig in de beoordeling van asielaanvragen, elk dossier wordt zeer grondig onderzocht en de situatie in Afghanistan wordt zeer grondig beoordeeld”, aldus Van den Bulck.
