Ngo’s klagen aan: Belgische banken beleggen miljarden in voedselspeculatie
Nieuws, Economie, België, Voedselspeculatie, Dossier bankencrisis -

Ngo’s klagen aan: Belgische banken beleggen miljarden in voedselspeculatie

Belgische banken bieden 28 fondsen aan die speculeren op voedsel. Dat wisten enkele ngo's te achterhalen. “Maar het gaat maar om het topje van de ijsberg”, klinkt het. De ngo's schatten dat de Belgische banken 3,8 tot 4,7 miljard euro investeren in voedselspeculatie. “Deze speculatie heeft rampzalige gevolgen voor de allerarmsten in ontwikkelingslanden”, zegt Bogdan Vanden Berghe van 11.11.11.

dinsdag 18 juni 2013 13:01
Spread the love

In Duitsland, Frankrijk en Groot-Brittannië trokken banken zich al terug uit de voedselspeculatie nadat ngo’s hun praktijken hadden aangeklaagd. Belgische ngo’s als 11.11.11, Oxfam en Fairfin hopen op een gelijkaardig effect in België. 

In het rapport “De betrokkenheid van Belgische banken bij voedselspeculatie” nagelen zij de banken Axa, Belfius, ING, ABN Amro, Deutsche Bank en BNP Paribas Fortis aan de schandpaal. 

Deutsche Bank en BNP Paribas Fortis blijken de grootste voedselspeculanten op de Belgische markt. Ze beheren elk een klein half miljard euro in afgeleide producten op landbouwgrondstoffen. 

Alle banken samen beleggen rechtstreeks 768 tot 948 miljoen euro in voedselspeculatie. Maar dat is nog maar het topje van de ijsberg, zeggen de ngo’s in hun rapport. Naast die zichtbare fondsen waar particuliere spaarders kunnen op intekenen, zit er ook nog geld van institutionele beleggers als pensioenfondsen en van de banken zelf in voedselspeculatie. Niemand weet om hoeveel geld het precies gaat, maar volgens schattingen zou het totale bedrag vier tot zeven keer groter kunnen zijn. 

“Dat betekent dat Belgische banken minstens voor 18,6 miljard in grondstoffenfondsen hebben zitten, met een aandeel van 3,8 tot 4,7 miljard in voedsel”, aldus de ngo’s in hun rapport. 

De voorbije jaren stegen de voedselprijzen en waren er vooral enkele heel hevige pieken in 2007-2008 en 2010-2011. “Vooral die extreme prijsstijgingen tijdens de pieken kan je niet verklaren door de gestegen vraag of de gevolgen van de klimaatverandering. De speculatie veroorzaakt de pieken”, zegt Bogdan Vanden Berghe, algemeen directeur van 11.11.11.

Dat is ook de mening van Olivier De Schutter, speciaal rapporteur voor het recht op voedsel bij de VN. “Er zijn meerdere aanwijzingen dat de prijsstijging en de volatiliteit van de voedselproducten deels te verklaren zijn door de komst van nieuwe speculanten die luchtbellen creëren”, zegt De Schutter. 

Kunstmatige schaarste

Om een idee te geven van de omvang van die speculatie: de handel in tarwe is 46 keer groter dan de totale jaarproductie. In 1996 was het aandeel van de speculanten 12 procent. Na een jarenlang beleid van deregulering steeg dat in 2011 tot 60 procent. 

In juli 2010 kocht één speculant – een Engels hedgefonds – termijncontracten ter waarde van 240.100 ton cacaobonen. Dat is ongeveer de volledige Europese voorraad. Dergelijke aankopen veroorzaken een kunstmatige schaarste en een plotse prijsstijging. 

Die prijsstijgingen voelen we hier in Europa aan de kassa maar zorgen vooral in het zuiden voor drama’s. Door de voedselcrisis van 2007 doken volgens de Wereldbank 150 miljoen mensen in de extreme armoede. De FAO schat dat 40 miljoen mensen de honger werden ingedreven door die crisis. 

Er is ook een duidelijk verband tussen opstanden en de prijsstijgingen. Tijdens de twee pieken vielen er vele doden tijdens opstanden in landen als Haïti, Mozambique, Tunesië en Egypte. 

Het rapport komt er niet toevallig op dit moment. Donderdag stemt het federaal parlement over een resolutie die onze regering moet toelaten een standpunt in te nemen op de Europese Raad van vrijdag. “De regering engageerde zich in het regeerakkoord om de voedselspeculatie aan te pakken, maar dat wordt niet waargemaakt in de resolutie”, zegt Bogdan Vanden Berghe van 11.11.11. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen rechtmatige en onrechtmatige speculatie en er worden uitzonderingen voorzien. 

“De geest van het regeerakkoord sijpelt ook niet door in het toezicht op de banken die België redde met belastinggeld. In die banken gedraagt de Belgische overheid zich als een aandeelhouder”, zegt Frank Vanaerschot van Fairfin. 

Vorig jaar pakte DeWereldMorgen.be uit met een dossier over de voedselspeculatie bij BNP Paribas, de bank waarvan de Belgische overheid de grootste aandeelhouder is. We toonden toen interne documenten waarin 2008 (het jaar van de eerste voedselcrisis) een “veelbelovend jaar” voor voedselspeculatie werd genoemd. 

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!