Een aantal Nederlandse pensioenfondsen (Illustratie: Willem Karssenberg)
Nieuws, Europa, Economie, Economische crisis, Nederland, Eurocrisis, Analyse, Pensioenfondsen, Korting pensioenen, De Nederlandsche Bank, Dekkingsgraad, Onderdekking, AOW, Pensioenpijlers -

Tekort bij pensioenfondsen afgewenteld op 5,6 miljoen Nederlanders

68 Nederlandse pensioenfondsen kortten op 1 april hun uitgekeerde pensioenen met maximaal 7 procent. Dit moesten zij onder druk van de Nederlandsche Bank, die de dekkingsgraad weer op het gewenste niveau van 105 procent wil zien. 5,6 miljoen mensen worden hierdoor geraakt: een derde van het totaal aantal inwoners van Nederland. En bij deze korting blijft het niet: in 2014 zullen sommige fondsen nogmaals een korting doorvoeren.

woensdag 3 april 2013 18:45
Spread the love

Vanaf 1 april zullen 5,6 miljoen Nederlanders minder pensioen ontvangen. Als gevolg van de economische crisis moeten de pensioenfondsen van hun toezichthouder de Nederlandsche Bank (DNB) gaan korten op de pensioenen die zij uitkeren, dit gaat tot maar liefst 7 procent.

De grote verliezer is de gepensioneerde, maar ook de huidige actieve werknemers (die een premie betalen) en de mensen die geen werknemer meer zijn, maar ook nog niet gepensioneerd (de ‘slapers’), blijven niet buiten schot.

Nadat het tekort bij de pensioenfondsen eerder al op haar deelnemers afgewenteld werd via verhoging van pensioenpremies en het stoppen met indexering, is het dan nu tijd voor een hardere maatregel: geld afhouden van de gepensioneerden.

Andere opties die de werknemers en gepensioneerden minder hard raken, zoals bedrijven laten bijstorten of de bijdrage van de werkgever vergroten, zijn blijkbaar minder aan de orde. Enkele gepensioneerden zijn ondertussen naar de rechter gestapt om bijstorten door de pensioenfondsen zelf te bedisselen.

Pijlers

De oudedagsvoorziening in Nederland bestaat uit drie pijlers. De eerste pijler is de minimuminkomensgarantie voor gepensioneerden die wordt voorzien door de overheid, de Algemene Ouderdomswet (AOW), het wettelijk pensioenstelsel.

Daar bovenop is er nog de tweede pijler, die bestaat uit de pensioenfondsen. Deze pensioenregeling is arbeidsgebonden, en betekent dat werknemers met hun werkgevers een aanvullend pensioen kunnen opbouwen via een pensioenfonds. De 415 pensioenfondsen die Nederland telt, vertegenwoordigen elk een verschillende bedrijfstak of bedrijf.

De fondsen beleggen de ingelegde pensioenpremie met het doel een zo hoog mogelijk rendement te behalen met zo weinig mogelijk risico. Dit gaat over lange periodes, van 30 tot 35 jaar.

De derde pijler ten slotte zijn lijfrenteverzekeringen en kapitaalverzekeringen, die een persoon eventueel privé kan afsluiten om nog wat extra pensioen op te bouwen.

Onderdekking

De pensioenfondsen onder de tweede pijler vormen een zogenaamd kapitaalgedekt pensioenstelsel: deelnemers aan een pensioenfonds sparen in feite voor hun eigen pensioen, doordat de betaalde pensioenpremie belegd wordt en de opbrengsten uit deze investering ook bijdragen aan de hoogte van het later uitgekeerde pensioenbedrag.

Voordeel van een kapitaalgedekt stelsel is dat deze minder afhankelijk is van demografische ontwikkelingen, zoals vergrijzing. Tegelijkertijd is dat systeem natuurlijk wel afhankelijk van ontwikkelingen op de financiële markt. Die afhankelijkheid leidde sinds het begin van de economische crisis in 2008 tot een daling van de beleggingsopbrengsten vanwege lage rentes.

De dekkingsgraad van veel pensioenfondsen zakte hierdoor tot onder het gewenste niveau van 105 procent. De dekkingsgraad geeft aan in hoeverre de inkomende geldstromen (beleggingsopbrengsten en door de werkgever en werknemer betaalde premies) volstaan om de uitgaande geldstromen (verplichtingen en uitkeringen van pensioenen) te dekken.

Een dekkingsgraad van 100 procent betekent dus dat een pensioenfonds precies genoeg vermogen heeft om alle pensioenen aan de deelnemers uit te betalen. Zit een pensioenfonds onder de 100 procent, dan is er onderdekking, wat inhoudt dat het fonds eigenlijk geld uitgeeft wat het niet bezit.

Was de gemiddelde dekkingsgraad van de Nederlandse pensioenfondsen begin 2008 nog 132 procent, in 2011 was ze gezakt naar 98,2 procent. De pensioenfondsen moesten al in 2009 een herstelplan presenteren aan DNB, waarin zij uitlegden op welke manier ze weer op de minimale dekkingsgraad van 105 procent dachten te komen. DNB gaf ze hier vijf jaar de tijd voor, inmiddels zijn er daar vier van om.

Sommige pensioenfondsen kozen ervoor om over te gaan tot het stoppen met indexering: de pensioenuitkeringen werden niet meer verhoogd in lijn met de inflatie. Andere hoopten een stijging van de dekkingsgraad te bereiken via de kant van de inkomende geldstroom, door de pensioenpremie te verhogen.

Niet genoeg

Hoewel er inmiddels wel weer een stijging van de gemiddelde dekkingsgraad te bemerken is – eind 2012 stond deze op 102 procent – zijn deze maatregelen nog niet genoeg, vindt DNB. Om eind dit jaar op een dekkingsgraad van 105 procent uit te komen, moet er gekort worden op de uitgekeerde pensioenen.

In totaal hebben 68 pensioenfondsen per 1 april hun pensioenuitkeringen gekort, samen voor een gemiddelde van 1,9 procent. 19 fondsen daarvan kortten hun uitgekeerde pensioenen met het maximum van 7 procent.

En daar blijft het nog niet bij: ook voor 2014 kondigen op dit moment 37 pensioenfondsen een tweede korting aan, die 3,1 miljoen mensen zal raken. Eind van dit jaar zal nog eens bekeken worden hoeveel fondsen de tweede korting zullen moeten doorvoeren van DNB, en wat het exacte percentage van de korting dan zal zijn.

De drie grootste pensioenfondsen ABP (overheid en onderwijs, 2,8 miljoen deelnemers), PMT (metaal en techniek, 1,2 miljoen deelnemers) en PME (elektrometaal, 600.000 deelnemers) kortten per 1 april respectievelijk 0,5 procent, 6,3 procent en 5,1 procent op hun pensioenuitkeringen.

Werknemers en oud-werknemers van glas- en serviesproducent Royal Leerdam komen er het meest bekaaid vanaf. Dat pensioenfonds heeft een dekkingsgraad van 84,9 procent en kortte op 1 april zijn uitkeringen met 7 procent; het zal dit in 2014 weer doen met hetzelfde maximumpercentage.

Ook harde klappen vallen er bij pensioenfonds van schoonmaakbedrijf ISS. Met een dekkingsgraad van 86,0 procent moet het pensioenfonds dit jaar 7,0 procent korten, en volgend jaar nog eens 6,9 procent.

Maar, zegt DNB, het valt eigenlijk allemaal nog wel mee. Begin 2012 leek het er nog op dat 103 pensioenfondsen kortingen op hun pensioenuitkeringen zouden moeten doorvoeren, en voor een gemiddelde van 2,3 procent. Het kan nog altijd erger, lijkt de boodschap.

take down
the paywall
steun ons nu!