Nieuws, Wereld, Economie, Verenigde Staten, VS, Michael Moore -

Vijf augustus 30 jaar geleden: de dag dat de middenklasse stierf

Af en toe is er iemand jonger dan 30 die me vraagt: “Wanneer is het eigenlijk allemaal begonnen, de neergang van Amerika?”

maandag 8 augustus 2011 18:43
Spread the love

Ze zeggen me dat ze horen spreken hebben over een tijd waarin werkende mensen met slechts één inkomen een gezin konden onderhouden en de kinderen hoger onderwijs  laten lopen (waarbij het hoger onderwijs in staten als Californië en New York zo goed als gratis was). Dat iedereen die een fatsoenlijk betaalde job wou, deze ook kon vinden. Dat men slechts vijf dagen per week acht uur hoefde te werken, vrij was in het weekend en elke zomer van een betaalde vakantie kon genieten.

Dat het grootste deel van de jobs door de vakbond werd beschermd: van diegenen die in de supermarkt boodschappentassen vulden tot huisschilders. Dat dit betekende dat hoe ‘laag’ op de job-ladder je baan zich ook situeerde, je kon zeker zijn van een pensioen, de occasionele loonopslag, een gezondheidsverzekering en iemand die het voor je opnam als je onrechtvaardig werd behandeld.

Jongeren hebben gehoord over deze mythische tijd – alleen was het geen mythe, het was de werkelijkheid. En als ze me vragen: “Wanneer is dit allemaal opgehouden te bestaan?”, dan zeg ik, “Op deze dag: op vijf augustus 1981”.

Deze dag, 30 jaar geleden, vormde het startsein voor ‘de zakenwereld’ en ‘de rechterzijde’ om “ervoor te gaan”, om te zien of ze er werkelijk in zouden slagen de middenklasse te vernietigen en zo zelf nog meer rijkdom te vergaren.

En het is hen gelukt.

Vakbond illegaal

Op 5 augustus 1981 ontsloeg president Ronald Reagan alle leden van de vakbond van de luchtverkeersverleiders (PATCO). Zij hadden het gewaagd zijn bevel om terug aan het werk te gaan, te negeren. Reagan verklaarde PATCO illegaal. De luchtverkeersleiders waren op dat moment welgeteld twee dagen aan het staken.

Het was een onbeschaamde en stoutmoedige zet. Niemand voor hem had het ooit geprobeerd. Wat het nog straffer maakte, was dat PATCO één van de weinige (drie) vakbonden was die de verkiezingscampagne van Reagan had ondersteund! Het bericht ging als een schokgolf door de Amerikaanse werkende bevolking. Als Reagan dit aandurfde bij de mensen die aan zijn kant stonden, wat zou hij dan wel niet doen met ‘ons’?

In zijn strijd voor het presidentschap werd Reagan geruggesteund door Wall Street. Deze coalitie, gesteund door rechtse christenen, streefde ernaar Amerika te herstructureren door de erfenis van Franklin D. Roosevelt, die met zijn New Deal-politiek het leven van de gemiddelde werkende Amerikaan wilde verbeteren, voorgoed van het politieke toneel te laten verdwijnen.

De rijken haatten het om hogere lonen te betalen en voorzieningen te verschaffen. Het betalen van belastingen was hen nog een grotere doorn in het oog. En ze verachtten de vakbonden. De rechtse christenen haatten alles wat naar socialisme ruikt of minderheden en vrouwen ondersteunt.

Reagan beloofde aan dit alles een eind te maken. Toen de luchtverkeersleiders een staking uitriepen, zag hij zijn kans schoon. Door hen allemaal de laan uit te sturen en hun vakbond buiten de wet te stellen, zond hij een ondubbelzinnig en sterk signaal: De dagen, waarin iedereen een comfortabel middenklasseleven kon leiden, waren geteld. De Amerikaanse samenleving zou voortaan volgens nieuwe principes gestructureerd worden:

Alleen nog kruimels

De superrijken zullen nog veel meer verdienen en de rest van jullie zal moeten vechten voor de kruimels die van tafel vallen.

Iedereen moet werken! Vader, moeder, de eventueel aanwezige tieners! Vader, jij neemt een tweede job! Kinderen, hier is jullie huissleutel. Je ouders zullen misschien op tijd thuis zijn om jullie in bed te stoppen.

50 miljoen Amerikanen moeten het stellen zonder gezondheidsverzekering. En gezondheidsverzekeringsbedrijven: jullie beslissen zelf wie jullie al dan niet willen helpen.

Vakbonden zijn des duivels. Jullie zullen geen lid worden van een vakbond! Je hebt geen verdediger nodig! Zwijg en ga terug aan het werk! Nee, je mag nu nog niet vertrekken, het werk is nog niet gedaan! Je kinderen kunnen hun eigen eten maken.
Je wilt hoger onderwijs volgen? Geen probleem, gewoon hier tekenen en voor de volgende 20 jaar afhankelijk zijn van een bank.

Wat is “een opslag”? Werk en zwijg!

Vakbonden solidair met … Reagan

En zo geschiede. Maar Reagan kon dit niet allemaal op zijn eentje klaren in 1981. Hij kreeg hulp:

De grootste vereniging van vakbonden in Amerika verzocht haar leden om de stakersposten van de luchtverkeersleiders te doorbreken en aan het werk te gaan. En de vakbondsleden gehoorzaamden. Piloten, stewards, bagagebehandelaars, chauffeurs,… allemaal hielpen ze de staking te breken.

Reagan en Wall Street konden hun ogen niet geloven! Honderdduizenden arbeiders en vakbondsleden die het ontslag van andere vakbondsleden goedkeurden. Het was kerstmis in augustus voor de Amerikaanse zakenwereld.

Dit was het begin van het einde. Reagan en de Republikeinen wisten nu dat ze zich zowat alles konden veroorloven en dat deden ze ook. De belastingen voor de rijken werden gekortwiekt. Ze maakten het moeilijker voor jou om in je bedrijf of werkplaats een vakbond op te starten. Veiligheidsregels op het werk waren plots niet meer van tel. Monopoliewetten bleven dode letter met als gevolg dat duizenden bedrijven zich samenvoegden, uitgekocht of gesloten werden. Grote bedrijven bevroren de lonen en dreigden ermee te delocaliseren als de werknemers hun lagere loon en beperktere voorzieningen niet zouden aanvaarden. En toen de werknemers dit uiteindelijk deden, vertrokken ze toch.

De meerderheid van de Amerikanen liet elke stap in dit proces gebeuren. Er was weinig of geen oppositie of verzet. De “massa” kwam niet in opstand om hun jobs, hun huizen of scholen (die ooit de beste ter wereld waren) te verdedigen. Ze berustten in hun lot.

Ik heb me vaak afgevraagd wat er zou gebeurd zijn als we in 1981 allemaal beslist hadden om gewoon niet meer te vliegen. Wat als alle vakbonden tegen Reagan hadden gezegd: “Geef die verkeersleiders hun job terug of we leggen het land plat!”. Weet je wat er zou gebeurd zijn? De zakenelite en Reagan zouden in het zand gebeten hebben.

Maar we hebben niks gedaan. En zo, stap voor stap, beetje bij beetje, hebben de machthebbers de daaropvolgende 30 jaar de middenklasse van ons land vernield en de toekomst van onze jongeren op losse schroeven gezet. De reële lonen zijn de laatste 30 jaar gestagneerd. Kijk naar de statistieken en je zult zien dat elk probleem waarmee we nu geconfronteerd worden, in 1981 zijn oorsprong kende (hier is een kleine scène uit mijn laatste film ter illustratie).

Laten gebeuren

Het begon allemaal op deze dag, 30 jaar geleden. Eén van de zwartste dagen uit de Amerikaanse geschiedenis. En we hebben het laten gebeuren. Ja, zij hadden het geld, de media en de politiemacht. Maar wij waren 200 miljoen mannen en vrouwen sterk. Heb je je ooit afgevraagd hoe dat eruitziet, 200 miljoen verontwaardigden die hun land, hun leven, hun job, hun weekend, hun tijd met hun kinderen terug willen?

Hebben we allemaal opgegeven? Waarop wachten we nog? Vergeet de 20 procent die de Tea Party steunt, wij zijn de andere 80 procent! We kunnen de neergang enkel stoppen als we iets doen. En niet via een online petitie of een tweet. We zullen onze tv, computer en videospelletjes moeten afzetten en de straat optrekken (zoals ze in Wisconsin hebben gedaan).

Een aantal van jullie neemt volgend jaar deel aan de lokale verkiezingen. We moeten eisen dat de Democraten ofwel een ruggengraat kweken en ermee stoppen voor het geld lakei te spelen voor de zakenelite ofwel een stap opzij zetten.

Wanneer is genoeg echt genoeg? De droom van de middenklasse zal zich niet zomaar terug manifesteren. Het plan van Wall Street is duidelijk: Amerika moet een natie worden van een minderheid die alles heeft en een meerderheid die niets heeft. Kun jij hiermee akkoord gaan?

Waarom vandaag niet gebruiken om na te denken over de kleine stappen die je zelf kunt zetten in je buurt, op het werk, op je school? Is er een betere dag om te beginnen dan vandaag?

take down
the paywall
steun ons nu!