Ik lees dat soort dingen met spijt, want het denken stopt weeral en we gooien gewoon met modder naar potelende onderpastoors, cynisch genoemde Broeders van Liefde in de internaten van weleer, en tante nonnekens met scheve manieren. Ik merk het onderhuids opgestoken (midden)vingertje: “zie je wel?”, “alle tsjeven zijn viespeuken, en wij wisten dat al lang”.
Da’s allemaal prima, maar met ons groot gelijk staan we nergens. Jawel, velen onder ons lopen rond met het levenslange trauma van geweld en machtsmisbruik van heren-in-soutane. Maar er zijn allicht betere manieren om met de huidige crisis om te gaan.
Er is al vele jaren een beweging binnen de katholieke Kerk die zich uiterst kritisch opstelt tegenover Rome, de Pauselijke Onfeilbaarheid en absurde levensverdraaiende doctrines zoals die van het celibaat. We kennen allemaal Rik Devillé (toch?), en ik ken er persoonlijk nog heel wat anderen. Ik ken tevens priesters die openlijk een relatie hebben, zowel homoseksuele als heteroseksuele.
In elk van de gevallen die ik ken, gaat het om mensen met een uitzonderlijke morele integriteit en een onwaarschijnlijke maatschappelijke inzet. Ik aarzel niet om ze in vele gevallen tot mijn linkse vrienden te rekenen, want hun engagement is voorbeeldig en hartverwarmend. Ik ben zelf geen gelovig mens, en ik zal dat nooit worden en missionarissen vangen bij mij dus bot. Maar ik herken en erken het kritische sociale potentieel van zo’n mensen, en ik bevind me opvallend dikwijls in hun gezelschap wanneer ik de frontlijn van de sociale strijd opzoek.
Zo’n mensen worstelen met de Kerk, en niet met het geloof. Ze worstelen met de ontmenselijking die de Kerk oplegt aan haar bedienaren: ze worden door hun keuze voor de Kerk veroordeeld tot een leven van ‘kuisheid’, zoals dat zo mooi heet.
Concreet: ze moeten verzaken aan alle emotionele, lichamelijke en spirituele diepte die we associëren met intieme relaties met andere mensen. Ze moeten verzaken aan langdurige diep-menselijke partnerschappen, aan het ouderschap en aan vormen van liefde die bij anderen spontaan en vanzelfsprekend zijn.
Ik ken Vangheluwe niet en ben dus niet zeker of ik hem tot deze categorie mag rekenen; maar de priesters die ik ken, zijn slachtoffers van de instelling die hen bestuurt. Ze zijn geen viespeuken van nature: we vinden hen viespeuken wanneer ze de absurde wetten overtreden van een instituut dat wij zelf graag als archaïsch, totalitair en pathetisch beschouwen.
Als we vandaag over Vangheluwe spreken als een viezerik, dan is het omdat we hem naast de gewone maatschappelijke maatstaven ook nog eens afmeten aan de verplichtingen van zijn ambt: en dat voor een priester!!! Terwijl we zelf de eersten zijn om dat ambt te ridiculiseren.
Het feit dat het hier om priesters gaat, is een verzwarende omstandigheid, en Vangheluwe is nog erger dan Dutroux omdat hij zich in tegenstelling tot Dutroux tot die krankzinnige regels van het celibaat en de kuisheid had verplicht. Het feit is: een priester die een relatie begint met een man of een vrouw overtreedt geen enkele Belgische wet; hij overtreedt een kerkelijke wet.
Het is te gek voor woorden dat wij (nogal vaak rabiate antikatholieken) hen beschimpen om die reden, en we gedragen ons in dat opzicht nauwelijks anders dan de meest conservatieve katholieken. We zouden het moeten toejuichen, hun subversief gedrag zien als een echte guerrilla tegen Ratzinger, en hen moeten bewonderen voor hun moed en inzet wanneer veroordelingen door de Kerk (zoals bij Devillé) en het sociale stigma waaronder ze gebukt lopen geen afbreuk doen aan hun inzet en sociaal engagement.
We kunnen Vangheluwe dus geheel terecht veroordelen omdat hij iemand anders heeft misbruikt en gekwetst, maar niet omdat hij dat als priester heeft gedaan. Met dat laatste gaan we hoe dan ook niet akkoord, en de regels van Rome hoeven de onze dus niet te zijn.
Ik hoop (maar heb geen illusies) dat Rome uit een crisis zoals die omtrent de bisschop van Brugge lering trekt, en z’n eigen antieke lering aanpast aan de realiteit en aan de menselijke waardigheid.
Dat is het doel waarvoor die subversieve priesters al vele jaren strijden. Het is gek dat wij, die anders de eersten zijn om op te komen voor de rechten van de mens, voor menselijke bevrijding en waardigheid, die groep geen enkele steun verlenen.
In mijn optiek is dit nochtans een overtuigend progressief doel, en de huidige zware crisis zou nu net zo’n moment kunnen zijn waarop er iets mogelijk is. Degenen die strijden tegen Rome hebben net nu onze steun nodig. Ik weet dat dit niet goed ligt bij links, maar kom, het is en blijft onze opdracht om permanent en onophoudelijk de oude vormen en gedachten af te werpen.
