De UK?
In de UK is gezondheidszorg volledig gratis; t’is te zeggen: het wordt er 100% gefinancierd via belastingen en sociale bijdragen. Maar: in de UK staan miljoenen mensen op de wachtlijst van de ziekenhuizen van de Britse gezondheidsdiensten voor ingrepen die men als eerder routinematig kan bestempelen. En het wordt er alsmaar erger. Het gaat over traumadiensten en orthopediediensten (vb. heup- en knieprotheses), algemene chirurgie (vb. galblaasverwijderingen, herniaoperaties), oor-, neus- en keelbehandelingen, en dergelijke meer.
In mei 2021 waren ze met vijf miljoen wachtenden, in september 2021 waren er 6 miljoen wachtenden, in augustus 2022 6,7 miljoen wachtenden. Dat is het hoogste aantal sinds augustus 2007. 6,7 miljoen is niet minder dan 10% van de bevolking.
De oorzaken zijn velerlei doch zijn in hoofdzaak de volgende:
– de Covid-19 epidemie;
– een tekort aan artsen, verpleegkundigen, capaciteit;
– een snel verouderende bevolking;
– men doet er snel(ler) beroep doet op zorg, omdat het gevoel heerst én het een feit is dat het gratis is. Er is voor de “zieke bevolking” geen enkel zgn. “eigen risico regel of remgeld”, geen te betalen premie, geen eigen bijdrage, niets.
En bij ons?
Het deed ons denken aan: hoe zit dat nu bij ons? Wanneer komt het busje bij ons?
België – vele negatieve wachtrijen
Bij ons is bijna niets gratis. Toch kennen wij ook wachtlijsten of gebrek aan respect voor rechten, sinds lang. En niet in één materie of sector. En niet sinds kort. En niet alleen in nationale materies; Vlaanderen doet het evenmin goed.
We lijken wel te vechten om de kampioen in wachtrijen te worden?
Armenzorg
Een op de zeven Belgen leefde in 2021 in een gezin met een inkomen onder de armoedegrens; en dat was in 1991 niet anders. In periodes van slechtere economische tijden stijgt armoede niet echt, in periodes van economische groei en/of welvaart neemt ze ook niet af. Uit de armoede geraken is dus niet evident in België.
De oorzaak van die continuïteit is veelvuldig. De belangrijkste zijn:
-de groei van het aantal één volwassen- en één verdieners gezinnen; de norm is evenwel het tweeverdienersmodel;
-bij job groei gaan de nieuwe jobs vooral naar gezinnen waarin al iemand werkt;
-arbeidsarmoede staat vaak gelijk aan armoede;
-inzake werkintensiteit (de mate waarin de volwassenen van en in een gezin werken) is in België in een Europese vergelijking barslecht;
-onze beeldvorming van armoede is nog altijd die van “schuld”: het is hun eigen schuld;
-de middelen voor kansarmen zoals de maximumfactuur in het basisonderwijs, de aanstelling van ervaringsdeskundigen, de veelvuldige voedselbanken, de kinderbijslag of nu de zgn. groeipakketten … hebben geen impact op ’t armoederisico; ze verzachten alleen (vaak te weinig, zoals bij vele kinderen) de armoedegevolgen.
Crèches en kinderopvang
Wachtrijen, puur gebrek aan lokale mogelijkheden, we kennen het allemaal.
Daarnaast is er zelfs een ander fundamenteel probleem, zoal bleek uit de vele publicaties van journalisten en specialisten en uit de verslaggeving, conclusies en de 75 aanbevelingen van de recente Parlementaire onderzoekscommissie Kinderopvang, onder leiding van parlementslid Koen Daniels (N-VA). Er zijn kortweg
-te weinig betrouwbare cijfers, geen systematische mapping van “gevaarlijke” crèches,
-te lang te veel onterecht vertrouwen in het reilen en zeilen, nu veel wantrouwen naar de sector sinds kort, het vertrouwen in de administratie en in kind en Gezin werd zelfs letterlijk opgezegd,
-te weinig middelen, te weinig controle, te weinig doortastend optreden, te weinig opvolging, te weinig sancties, te veel kinderen per begeleider, te veel werkdruk, relatief veel klachten van ouders zonder gevolg, te weinig begeleiders, te weinig kandidaten, geen gelijk loon voor gelijk werk door veel verschillende statuten, een gemiddeld niet echt aantrekkelijke beloning, vele veel te late ingevulde vacatures, te weinig juist geschoolde inspecteurs, te veel zelfstandige kinderdagverblijfuitbaters die binnenkort willen stoppen, recent veel gedwongen sluitingen, te weinig opvangplaatsen, ……
‘t kan dus wel … wat beter.
Drugverslaafdenhulp
Drugsverslaafden moeten vaak vier weken tot enkele maanden wachten op hulp: detox opnames, verdere behandeling dan detox, housing, …. laten alle vaak op zich wachten. De erop volgende drama’s zijn legio.
Verschillende oorzaken liggen hier ten gronde:
-alhoewel Vlaanderen in vergelijking met de meeste landen relatief meer residentiële plaatsen voor verslavingszorg heeft, zijn de bezettingscijfers van residentiële programma’s vaak rond/boven 100%;
-opnamemotivatie moet direct gevaloriseerd, want verdwijnt vaak snel;
-drugsverslaafden hebben vaak een multi-dimensioneel verslavingsprobleem (drugs, alcohol, tabak, medicatie en/of seks), waarmee vele centra niet zo maar weg kunnen;
-drugverslaafden die thuis of op straat blijven zakken weg in de hel: hun enige ‘vrienden’ zijn andere druggebruikers of drugsverkopers.
Eetstoornissenhulp
De wachttijden voor eetstoornissenbehandelingen lopen soms ook op. De hoofdreden is dat door de langdurige corona-epidemie én door de bijbehorende maatregelen het aantal personen met deze stoornis zwaar toenam in 2021: 11 % van de volwassenen (vanaf 15 jaar), tegenover toch ook nog 7 % van de volwassenen (vanaf 15 jaar) in 2018 (Corona-enquête Sciensano).
De wachttijd in gespecialiseerde klinieken bedroeg in 2021 tussen de vier tot zes maanden.
Gehandicaptenzorg
De (nieuwe) wachtlijsten voor het nog nieuwe zogenaamde persoonsvolgend budget voor personen met een handicap lijken eerder op een spelletje ‘de uithouder wint’ dan op een serieuze opvolgingslijst. Duizenden wachtenden werden daarenboven ten onrechte van de lijsten gehaald. De wachtlijst voor ondersteuning lijkt wel letterlijk science fiction sinds de goedkeuring van het decreet persoonsvolgende financiering in 2014: de wachtlijsten bestrijken jaren.
Uit het jaarverslag Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH) blijkt een wachtlijst eind 2020 met 16.523 wachtenden, een stijging met 545 mensen in vergelijking met een jaar eerder. Er was dus, ondanks extra budget, een stijging in de wachtlijst voor mensen met een beperking. Per einde eerste jaarhelft 2022 zijn er 16.717 vragen geregistreerd in de prioriteitengroepen bij het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap.
Art. 22ter grondwet (2021) en de ratificatie door België van het VN-verdrag inzake de Rechten van Personen met een Handicap (VRPH)(2009) die allebei een voor personen met een handicap inclusieve maatschappij garanderen zijn dan gewoon beide … een juridische en maatschappelijke echt onsmakelijke grap?
Jeugdzorg
Begin 2020 was het gemiddeld jawel ….. 425 dagen wachten op een plek in de niet-rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp (Jaarverslag jeugdhulp). Je kind zal maar in de problemen zitten.
Jeugdhulp, de vroegere Bijzondere Jeugdzorg, is gericht op bescherming van kinderen/jongeren. Middelentekorten, vooral personeelstekorten maken dat wachtrijen langer en echt unfair worden.
Medicatierecht
Er zijn nu ook al wachttijden voor jawel, gewoon ….medicatie.
In vele westerse landen, raken voorraden van sommige medicijnen op: in Nederland, USA, Australië, Frankrijk, Duitsland en zelfs in België zijn bepaalde medicijnen niet altijd verkrijgbaar meer. Soms zijn er gekende, soms ongekende wachttijden.
Het is niet om te lachen:
-ouders, kinderen, grootouders, alleenstaande zieken …. rijden – soms tevergeefs – van apotheek naar apotheek;
-25/27 EU-lidstaten meldden recent ernstige tekorten die tot een crisis zouden kunnen uitgroeien.
-in 2018 was ‘t aantal gemelde tekorten (in Europa) 12 tot 20 keer hoger dan in 2000, nu zelfs nog hoger;
-van een vijfde tot zelfs de helft van door de BEUC bevraagde gezinnen vond de afgelopen twee jaar soms niet het nodige medicijn.
De aard van de mankerende medicijnen is duidelijk:
-in 80% van de gevallen gaat het om zware medicatie zonder de welke de gevolgen ernstig zijn zoals antibacteriële siroop, bloeddrukverlagers, traditionele kankermedicatie, insuline, middelen tegen allergie, maagdarmziekten, blaasinfecties, neurologische aandoeningen; “‘t is dus van de moetes”;
-een deel ervan wordt regelmatig aan dezelfde patiënten voorgeschreven en de nood is dus gekend;
-het gaat daarenboven veelal om medicatie waarvan er goedkopere generische varianten in omloop zijn, die patentvrij kunnen geproduceerd;
België is een van de “mildere” landen in de huidige crisis. De redenen hiervoor zijn divers:
-België legt farmabedrijven minder en minder strenge regels op rond voorraden of export dan sommige andere landen, zoals bvb. Frankrijk’;
-in België zijn er meer kopers die onderling concurreren dan in andere landen, zoals bvb. in Duitsland;
-onze apothekers hebben door hun buitenproportioneel hoog aantal grotere stocks per bewoner dan elders, bvb. dan in Nederland (6 keer minder dan in België).
De apothekers doen hun best doch roeien moeilijk: een Europese apotheker telefoneert nu gemiddeld tot zes uur per week om schaarse geneesmiddelen te vinden voor zijn klanten.
Wat zijn de oorzaken? Deze zijn divers maar alle eerder kapitalistisch van aard:
-door consolidatie (fusies en acquisities) zijn er minder producenten voor vele medicijnen;
-door de lage winstmarges op generische producten laten meer producenten die links liggen;
-door de zucht naar goedkope prijs en volumeproductie is er zware afhankelijkheid van slechts enkele lage loonlanden: terwijl in 2000 de tandem China-India al 31 % van de wereldbehoefte aan actieve farmaceutische bestanddelen (API’s, de belangrijkste bouwsteen van een medicijn) produceerden, is dat anno 2022 al 66 %;
-covid-19 (zwaar aanwezig met zware gevolgen in India en China), gesloten productiefabrieken, gestegen energiekosten, een moeilijker zich vullende kandidatenlijst als werknemers voor de fabrieken, strengere lokale milieuwetgeving, stijgende (geo-)politieke spanning aan de grenzen tussen China en India maken dat er ofwel productieverlagingen, ofwel prijsverhogingen ofwel kwaliteitsverlagingen ofwel alles samen in de richting van het Westen toekomen;
-lobbyverslaafde regelgevers.
Na schoolse cursussen
Ook de vzw Natuurpunt had zelfs regelmatig wachtrijen voor de cursussen
-“natuurgids”, die anderhalf jaar in beslag neemt op zich;
-“hoe je tuin opnieuw kan inrichten om meer bijen en vlinders te hebben”.
Oplossing: dan toch veel online doen?
Ontwikkelingsstoornissenzorg
De wachttijd voor een multidisciplinair onderzoek naar autisme of ADHD is anno 2023 in Vlaanderen bij multidisciplinaire centra (waar kinderen en volwassenen getest worden op ontwikkelingsstoornissen) opgelopen tot jawel … twee jaar. Die situatie is bijna veralgemeend: bij de vier centra voor ontwikkelingsstoornissen staan er meer dan 2.000 kinderen op de wachtlijst en de wachttijd loopt er op tot meer dan twee jaar. Maar: bij de 160 andere, gesubsidieerde centra, zijn de wachtlijsten zo lang dat zelfs oudere kinderen niet meer aan bod kunnen komen.
Psycho-sociale hulp voor volwassenen
Hier hebben we zelfs geen betrouwbare cijfers over noden in geestelijke gezondheidszorg, gaf het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE) recent toe. Het zgn. GGZ-aanbod is bij ons divers, uitgebreid, complex, moeilijk overzienbaar , niet gecentraliseerd inzake aanbod , informatie of toegang, niet financieel toegankelijk voor iedereen en met onvoldoende continuïteit van zorg tussen het ziekenhuis/instelling enerzijds en ambulante zorg anderzijds. Er zijn veel mensen tevreden als ontevreden met hun wachttijden in de geestelijke gezondheidszorg; 1 op 5 is erg ontevreden en 1 op 5 is erg tevreden.
Sociale huur- of koopwoningen
De wachtrijen en aantallen wachtenden voor sociale woningen nemen historische proporties aan. Een van mijn familieleden kwam aan de bak na zes jaar wachten.
Maar dat is niet alles:
–sociale woningen worden nu voorbehouden voor mensen die een ‘lokale binding’ kunnen aantonen door een aantal jaren al ergens te wonen;
– dat wordt dus de facto ook een automatische minimale wachttijd voor nieuwelingen in Vlaanderen;
-er is een middelentoets; “detectives” pluizen uit of kandidaat-huurders geen eigendom of een deel ervan elders hebben; op zich is daar niks op tegen als de kosten de baten niet overschrijden.
Sport
Zelfs in sommige sporten in sommige regio’s zijn er wachttermijnen voor het beoefenen van sport. In en rond het Gentse (Gent, Zwijnaarde, …) , waar men vaak het sociale, het leerproces even belangrijk vindt als het sportieve, technische, zijn er soms tot honderden wachtenden om te mogen komen voetballen. De kleine clubs hebben immers de infrastructuur en de mensen niet om zovelen op te nemen in hun club. En Voetbal Vlaanderen is volgens hen vooral geïnteresseerd in de topvoetballertjes, minder in het sociale en groepsaspect.
Ook bij Domeinen van Sport Vlaanderen (vb. Hofstade) zijn er soms ellenlange wachtrijen, zo groot is het succes.
Toegang tot openbare gebouwen voor gehandicapten
In juni 2020 werd in het Vlaams Parlement een hoorzitting gehouden over de (on)toegankelijkheid van 147 nieuwe openbare gebouwen in Vlaanderen, die alle . steekproefsgewijs werden getoetst door expertisecentrum Inter werden aan de toepassing van de zgn. (van toepassing zijnde en verplichte) Toegankelijkheidsverordening. De conclusie was verpletterend: van de 147 nieuwe Vlaamse openbare gebouwen die werden onderzocht, bleek …. geen ervan te beantwoorden aan … de wettelijk vereisten voor toegankelijkheid voor gehandicapten. Art. 22ter grondwet (2021) en de ratificatie door België van het VN-verdrag inzake de Rechten van Personen met een Handicap (VRPH)(2009) die allebei een voor personen met een handicap inclusieve maatschappij garanderen zijn gewoon beide een juridische en maatschappelijke onsmakelijke grap?
Meer hoeft daar niet over gezegd.
Recht op toegang tot (al dan niet openbare) toiletten voor behoeftige mensen
Mensen met incontinentieproblemen, met prostaatproblemen, met een kleine blaas, met kinderen, zwangere vrouwen…..ze zoeken regelmatig in het publiek waar ze op redelijke afstand een proper toilet kunnen vinden.
In België zijn er verschillende deeloplossingen.
Met de interactieve “Hoge Nood”-app, de app “Flush’ of de app ‘WCassap’ of de app “Where is Public Toilet” vindt je in een mum van tijd een ‘openbaar” toilet, met “Free Pee” een gratis toilet.
Sommige openbare toiletten hebben wel legale toegangsbeperkingen:
-bij sommige betaal je (meestal een halve euro) per gebruik;
-bij sommige kan je er gratis in met een zgn. “eurosleutel”; deze kan alleen aangekocht door 70-plussers & personen met een fysieke beperking; hij geeft toegang tot een aantal openbare toiletten in heel Europa; hij kost 27,50 euro (www.eurosleutel.nl).
-bij sommige gaan de deuren automatisch na enige tijd terug open om veiligheidsredenen, meestal na 15 minuten.
Met het zgn. gemeentelijke plasplan vind je in sommige gemeenten en steden de openbare toiletten/urinoirs in een (digitale of andere) stadskaart; vb. zijn Brugge, Oostende, Gent, Antwerpen.
Ook in handelszaken kan je soms terecht. De bordjes met ‘Toiletbezoek enkel voor klanten’ zijn nog altijd legaal, tenzij tegenover niet-klanten die medische redenen kunnen inroepen en een zgn. medische “plaspas” hebben. Uitzondering is er ook dan nog –
als de handelszaak een toilet heeft dat zich in een privatieve ruimte (vb. een appartement boven de zaak) bevindt
-of als de toiletten zich bevinden in een ruimte met kostbare goederen of voorraden; in dat geval moet er normaal iemand meegaan van de winkel en dat kan niet altijd.
Ook de bordjes “Toiletkost voor niet-klanten: X euro’ zijn nog legaal.
Je kan bijna altijd ook gratis terecht in openbare gebouwen, althans tijdens hun openingsuren, zoals in bibliotheken, cultuurcentra en gemeentehuizen.
Soms kan je ook terecht op “Airpnp”, een netwerk dat je aangeeft waar je tegen een kleine prijs terecht kan bij privatieve huizen voor een toiletbeurt.
Tot slot is er nog de DIY of de Do-it-yourself of Help-yourself. “Bospissers”, “Boskakkers”, “Parkingbevuilers” weten er alles van: menig wandelaar wandelt lang (vanaf een parking voor fiets, bromfiets of auto het bos in en terug) maar vindt er – bijna gegarandeerd – geen openbaar toilet in of rond de wandelwegen. Dus wordt het bos, geel of ros. De mens gedraagt zich rond een bos vaak als een dier: hij doet het waar het kan.
Wie hoopte op een universeel toiletbeleid is er meestal aan voor de moeite: zelden of nooit vinden we, als we al toiletten vinden, overal ook:
-“integraal toegankelijke toiletten”, inclusief voor rolstoelgebruikers, mensen met krukken, mensen met een buggy met een baby erin:
-▪gender-sensitieve toiletten”, waarbij iedereen – ongeacht geslacht of gender of uiterlijk – kan gebruik maken van elk hokje. Immers: genderdiverse personen (personen wiens uiterlijk niet overeenkomt met het toilet waar ze willen binnengaan) krijgen vaak opmerkingen of fysieke bedreigingen of zelfs slaag en vermijden daarom vaak en lang openbaar toiletbezoek.
-“cultuur-sensitieve toiletten”, waarbij de functionele pictogrammen ook voor andere culturen begrijpelijk of inclusief worden; dit kan bv. door enkele aan te duiden welk type functie zich achter een deur bevindt;
-“zelfreinigende en dus altijd propere toiletten”;
-“integraal toegankelijke toiletten”, inclusief voor rolstoelgebruikers, mensen met krukken, mensen met een buggy met een baby erin:
-of meer en beter, zgn. ‘changing places”’, waar je naast een toilet ook een verzorgingstafel voor volwassenen en vaak ook een tillift vind. In Vlaanderen zijn ze erg zeldzaam, in sommige landen elders (vb. UK) al meer verspreid.
Tolken voor anderstaligen in de hulp
Er is niet alleen een probleem inzake financiering van tolken in de sociale hulpverlening. Er is ook vaak een tekort.
Voorbeeld: alleen in 2018 bleven alleen al bij aanvragen voor een tolk door het CAW, 1011/6.770 keer onbeantwoord; dat is 15% onbeantwoorde vraag, alhoewel er geld voor was. Bij extrapolatie komen we uit voor de hele welzijnssector op 3033 onbeantwoorde vragen voor tolken of dus ongeveer één keer per dik half werkdaguur.
Transgenderhulp
“Transpersonen” die beslisten om hun transitie op te starten, moeten tot vijftien maanden wachten op …. een intakegesprek. Meer dan 1.000 wachtenden zijn er vandaag.
Maar:
-minstens 0,3 % in België is nu trans man of vrouw;
– 1,7 % van de minderjarigen in België is trans;
-tel daarbij nog eens de “non-binaire mensen”, dan komen we uit op 4,5 % van de volwassenen en 8,4 % bij de minderjarigen.
Vluchtelingen
Rond vluchtelingenhulp is het hekken helemaal van de dam en de Belgische Staat haar psychologische staat is volledig losgeslagen;
-de Belgische staat is in 2021, 2022 en 2023 al duizenden keren veroordeeld door rechtbanken en hoven in België wegens het niet-nakomen van haar nationale en internationale verplichtingen jegens vluchtelingen en/of asielzoekers en wegens het schenden van mensenrechten;
– in 2023 is zelfs beslag gelegd op eigendommen van de Belgische Staat in deze zaak.
Ook het generieke Belgische vluchtelingenbeleid en de Belgische vluchtelingenpraktijk werden al ettelijk keren veroordeeld i.v.m. Bulgaren (2022), Serviërs (2022), Soedanezen (2020), … ; het wanbeheer van de opvangcrisis 2021 door de Belgische Staat en Fedasil werd door de rechtbank van eerste aanleg in Brussel veroordeeld (2022); meer zelfs: de Brusselse rechtbank verwees de zaak zelfs door naar het parket, nog nooit gezien!
Nog nooit deed de Staat zo zwak haar job: de wet uitvoeren.
Vluchtelingenrechten, ja, maar ook pakken andere mensenrechten staan in het respect-wachthokje
België en/of Belgische partijen schonden o.i. massaal en ook andere mensenrechten. We geven wat voorbeelden:
-vluchtelingenmensenrechten: zie hier net boven;
-generiek optreden tegen een slecht mensenrechtenbeleid: het middenveld (Liga voor Mensenrechten, Beweging.Net, ACV, ABVV, LEVL, Kif Kif, Netwerk Tegen Armoede, Nederlandstalige Vrouwenraad, çavari, Ella vzw, Furia, GRIP vzw, Vlaams Patiëntenplatform, Overlegplatform Handicap en Arbeid) geeft de juridische mogelijkheden van het spiksplinternieuw nieuw Vlaams mensenrechteninstituut een dikke onvoldoende anno 2022; het is volgens hen pure regressie;
-sociale rechtvaardigheid: de twee grootste Vlaamse partijen (N-VA & VB) stemmen in het Europese Parlement systematisch tegen elk voorstel rond meer sociale rechtvaardigheid;
-bankwetgeving en financieel beleid: België werd recent veroordeeld omdat er geen basisbankdienst is voor ondernemingen(2021);
-corruptiebestrijding: België werd veroordeeld wegens schendingen van mensenrechten in corruptiezaken (2021);
-racismebeleid: “…in 2001 beloofde België op een internationale top in het Zuid-Afrikaanse Durban werk te maken van een nationaal plan ter bestrijding van racisme. Bijna twintig jaar lang bleef die belofte dode letter, ondanks internationale vingerwijzingen …”;
-gevangenisbeleid & gevangenenbehandeling: België werd al veroordeeld wegens schendingen van mensenrechten o.a. recent in 2019, in 2020, in 2022; volgens de Belgische waakhond van het gevangeniswezen (de CTRG) is zelfs de nieuwste Belgische gevangenis in Haren volledig verouderd naar de nieuwste inzichten in strafplaatsen, deels buiten de wet o.a. inzake mensenrechten en beantwoordt ze niet aan de Europese regelgeving;
-beleid & praktijk inzake psychiatrische patiënten & geïnterneerden: België werd veroordeeld wegens schendingen van mensenrechten o.a. 8 x in 2014 en recent nog veroordeeld in 2022; de non-profit actoren Unia, het Internationaal Observatorium voor het Gevangeniswezen, de Liga voor Mensenrechten, de Mensenrechtencommissaris, het anti-foltercomité van de Raad van Europa (het CPT), de Commissies van Toezicht en de Centrale Toezichtsraad voor de gevangenissen, Amnesty International .… kaarten dit (en …. het gevangenisbeleid) al jaren aan;
-fiscaal beleid: het Belgisch fiscaal beleid werd al meer dan eens veroordeeld voor het niet aanpassen van de regelgeving inzake de fiscale behandeling van (buitenlandse Europese) onroerende goederen (in 2014, in 2018, in 2020,…. ), tot het – finaal, onder dwang van een torenhoge dwangsom, zijn wetgeving aanpaste; het Belgisch fiscaal beleid inzake buitenlandse spaarboekjes en vrijstelling of niet wordt veroordeeld tot in het Hof van Cassatie in 2022;
-kinderopsluitingsbeleid: het Belgisch beleid en praktijk rond de opsluiting van kinderen (van bv. vluchtelingen) in gesloten centra werd al meermaals veroordeeld door het Europese Hof voor de rechten van de Mens i.v.m. Congolese kinderen (2006); het Belgisch beleid en praktijk rond de opsluiting van kinderen (van bv. vluchtelingen) in gesloten centra werd al meermaals veroordeeld door het Kinderrechtencomité van de Verenigde Naties (2022), o.a. tegen de kinderen van Armeense ouders, van Servische ouders, van Roma’s;
-staatsteun: België is veroordeeld door de EU-Commissie voor verboden staatssteun aan multinationals;
-uitleveringsbeleid en -praktijk: België is al herhaalde malen veroordeeld wegens ontkennen van het principe dat niemand voor hetzelfde feit meermaals kan/mag veroordeeld;
-verkiezingswetgeving (nationaal): België werd recent veroordeeld door het EHRM wegens de schending van het recht op een eerlijk verkiezingsproces en het recht op een daadwerkelijk betwistingsrechtsmiddel, gezien in ons land geen onpartijdig orgaan maar het Parlement zelf bevoegd is voor haar verkiezingsbetwistingen (2020).
Toch zijn die duizenden schendingen blijkbaar nog niet genoeg anno 2023: er is immers een donkergroen beleggingsfonds uit de Benelux dat (3x met een verschillende bewoording) als staten voor investeringen uitsluit (citaat – onze cursivering):
-”De bevek mag in geen geval controversiële regimes financieren, noch landen die bekend staan om hun fundamentele schendingen van de mensen- of arbeidsrechten, die de doodstraf uitvoeren, de fundamentele vrijheden schaden of in hoge mate corrupt zijn. ..”. (https://www.newb.coop/nl/sparen-beleggen/beleggen/balanced);
-“….Eveneens uitgesloten zijn landen waar….. , waar fundamentele vrijheden worden geschonden of..” (MVB-methodologie NewB Sustainable Mixed Fund Defensive NewB Sustainable Mixed Fund Balanced NewB Sustainable Mixed Fund Dynamic, versie november 2021);
– “… sluit staten waar de mensenrechten geschonden worden uit van haar beleggingsuniversum. Er wordt rekening gehouden met het risico op slavernij, dwangarbeid of genocide in die staten alsook aanklachten inzake mensenrechten gedaan door internationale of niet-gouvernementele organisaties.
(Regels voor maatschappelijk verantwoord beleggen van NewB Versie van 12 juni 2021 voorgesteld aan de algemene vergadering van NewB).
Ondanks de door ons opgesomde indrukwekkende lijst van veroordelingen, meestal op vraag van ngo’s of individuen gesteund door ngo’s, mag dat fonds in 2022 blijkbaar in België wel investeren: de attitude van België, aangeklaagd door tientallen ngo’s is dus …. nog niet erg genoeg?
België – positieve rijen bij assistentiewoningen
Her en der, zeer zelden, zijn er omgekeerde wachtrijen: de serviceproviders wachten op gebruikers.
Er zijn wel assistentieflats over in België, regelmatig. Deze zijn er vooral voor 65-plussers die wel nog zelfredzaam zijn, doch (zich) wassen, poetsen en koken overlaten aan een zgn. zorg-assistent. Sinds 2013 werd de bouw van assistentiewoningen (zgn. vroegere serviceflats) “gepromoot” via de BTW (12 % i.p.v. 21) en vrijstelling van onroerende voorheffing. Investeerders waren er dus wel: de droom van snel geld verdienen trekt altijd aan. Maar vele assistentiewoningen blijven leeg; vier redenen liggen hier voorhanden:
-het is niet goedkoop; niet iedereen kan het dus aan;
-men blijft vaak liever wonen waar men woont, zolang het kan;
-concurrentie van de normale huurmarkt: men trekt in een goedkoper appartement en vraagt zorg aan huis in de vorm van thuisverpleging of thuishulp;
-assistentieflats zijn er in kleinere getallen dus ze liggen meestal verder af van de oorspronkelijke gezinswoning; daar houden ouderen niet van;
-als het echt niet meer kan trekt men eerder in een WZC in;
-de erkenningsreglementering geeft niet veel flexibiliteit voor investeerders en verhuurders.
België én elders – minder wachtrijen en/of kosten voor de meer begoeden/snuggeren zonder scrupules
De meer begoeden of beter geïnformeerde mens hebben wel wat andere oplossingen, zo blijkt…. om wachtrijen te ontlopen.
We geven er slechts enkele uit de lange rij.
Oplossing 1: lobbyen
Ik heb het zelf meegemaakt in 2022: een familielid van mij had dringend zorg nodig en de wachtrijen daarvoor waren overal erg lang. Ik spreek dus een topspecialist aan (in dat domein) die ik ken omdat ik net zoals hij her en der ga spreken voor dezelfde organisatoren. Zijn antwoord: “Sorry Dirk, maar ik zit volledig vol tot eind volgend jaar”.
Een politica met een soortgelijk probleem, toevallig een vriendin van me, heeft dringend exact dezelfde zorg nodig, laat lobbyen via haar bekende machtige vrienden en mag drie dagen later bij hem aanschuiven voor een consultatie, vertelt ze mij trots. De wereld is aan de machtigen?
Oplossing 2: een medisch huis
Als patiënt kan je in België kiezen om je in te schrijven in een medisch huis dat een akkoord voor een forfaitaire betaling heeft gesloten met uw ziekenfonds. Je kan dan daar terecht voor algemene zorg, zoals bezoeken en raadplegingen van huisarts, kinesitherapie en verpleegkundige verzorging. Als je voor dat systeem kiest, dan verbindt je zich ertoe – op enkele uitzonderingen na – om geen andere zorgverleners meer te raadplegen dan de zorgverleners die in het medisch huis werken. Als je toch zelf het initiatief daartoe neemt, dan zal uw ziekenfonds je die verstrekkingen niet vergoeden. De wereld is aan de georganiseerden.
Oplossing 3: medisch toerisme
Voor wie hier niet direct aan de bak komt is er het medisch toerisme: wie geld, tijd heeft en een andere taal dan het Nederlands spreekt kan algauw terecht in resp. Hongarije (tandheelkunde, …), IJsland (hartchirurgie, thalassotherapie, …), Litouwen (tandheelkunde, oogcorrecties, cosmetische en plastische chirurgie, dermatologie, beauty injecties, gezondheid check-ups, diagnostiek, gewichtsverlies (bariatrische) chirurgie, spa & rehabilitatie, orthopedische chirurgie, vruchtbaarheidsbehandeling, …), Maleisië, Portugal ( neurowetenschappen, oncologie, oftalmologie, immunologie, orthopedie, regeneratieve geneeskunde, nanogeneeskunde, …), Thailand (cosmetische ingrepen, geslachtsoperaties gewichtsverlies, …), Turkije (haartransplantaties, tandheelkunde, plastische chirurgie, gewichtsverlies, oogoperaties, ….), …. . Het wordt vaak georganiseerd, van hier uit, met organisatie van vlucht, medische zorg, revalidatie, bijkomend toerisme en een of andere verzekering inbegrepen. Daarenboven is het medisch deel er vaak goedkoper dan hier en ben je vaak sneller geholpen. Al en alleen al in 2014 ging 2 % van alle Belgen op medisch toerisme naar het buitenland. De wereld is aan de meertalige middenklasse en dito rijken?
Oplossing 4: Priority&Quality-abo’s
Medische databases en infomagazines? Als je het geld kan missen kan je je abonneren op
-medische tijdschriften; vb. Medisch Dossier;
-medische databases, vb. bij Medisch Dossier; Je kan dan zelf onbeperkt rondneuzen in heel veel van wat is verschenen in en over een vakgebied, kwaal, ed.
Een medisch service abonnement? Een topdokter in een of andere discipline (ik laat bewust de discipline achterwege) belt met voor een en ander en begint erover. In België (net als in vele andere landen) kan je als particulier een abonnement of lidmaatschap nemen bij een privatieve medische kring of genootschap. Je betaalt jaarlijks een bijdrage en in ruil hebt je toegang tot de beste dokters in de betrokken discipline en krijg je in snelheid een voorkeurs behandeling op niet aangesloten persoenen. Je krijgt er dus én kwaliteit en snelheid.
Specifieke para-medische diensten in een abonnement? Voor verschillende soorten van behandelingen of begeleidingen bestaan er ook abonnementen, zoals voor medisch begeleid afvallen, …….
Een zorgverzekering? Je kan ook, zelf of via je werkgever of je eigen onderneming een zorgverzekering nemen die al dan niet alleen hospitalisaties dekt of ook andere tussenkomsten. ZO zijn je kosten voor de toekomst voor nieuwe medische problemen vaak grotendeels en soms zelf meestal 100 % afgedekt.
Een medicatieabonnement op natiebasis? Sommige landen zoals de USA en België, dus meestal rijkere landen, pogen voor een vaste som per jaar een minimaal gegarandeerde of een niet in hoeveelheid beperkte afname te bekomen voor sommige medicatie en dat uitsluitend voor hun inwoners.
De wereld is aan de abonnees.
Oplossing 5: 100 % privé-dokters en specialisten
Ik ken een paar echte rijken goed en zij hebben weinig problemen: de fulltime “nanny” voor de kinderen was tevens vijftien jaar lang een gespecialiseerde kinderarts, het echtpaar heeft ook een privé-dokter in loondienst voor hen, de thuis-dienst(boden en logés. Ook hun bijscholing wordt door het echtpaar betaald. De dokters zijn van hen!
De wereld is te koop voor de rijken.
Oplossing 6: rent-a-priviliged-one of fake-a-priviliged-one
In sommige stukken van de wereld kan je gehandicapten/gehandicapte gidsen inhuren om je wachttijd te doen verminderen (vb. Dream Tours, USA). In sommige andere situaties doen mensen zich voor als gehandicapt om een voorrangsregeling te krijgen. Zij genieten/genoten immers (al dan niet) samen met X familieleden of met mensen die zich voordoen als familieleden (een en ander hangt af van de instelling waarover het gaat) voorrang op alle andere gebruikers zoals bij
-DisneyWorld;
-Disneyland;
-Efteling Holland,
-Walibi Holland,
-luchthavens in Nederland;
-….
Mede als gevolg daarvan schaften sommigen de voorrangsregeling overigens terug volledig af en/of werd mede daarom een European Disability Card ingevoerd en/of vragen sommigen nu een bijkomende geschreven voorafgaandelijke duidelijke doktersverklaring (voor niet direct zichtbare handicaps).
Conclusie
De gewone man staat al jaren, soms decennia, soms hoe langer hoe meer in de wachtrij voor heel veel, zowel in Vlaanderen, als in België als elders. Vlaanderen doet het volgens ons in elk geval niet beter dan België: wat we zelf doen, doen we blijkbaar maar even zwak en zeker en duidelijk niet beter?
Onze politici schreeuwen continu van de daken hoe belangrijk zorg voor ons en onze rechten wel niet is, op …. twee partijen na. Die hebben het vooral over rechten beknotten.
Met het gigantisch beslag op inkomsten van Belgen en het gigantische vermogen van de Belgen is er geen excuus: er is o.i. toch wel echt geld genoeg, in alle zinnen van het woord.
We kunnen maar drie mogelijke conclusies trekken, geen andere:
- De politiek kan het niet oplossen wegens structurele, langdurige (over partijen en taal heen) onbekwaamheid.
- De politiek wil het niet oplossen omdat niet de gewone man maar de betere mondige middenklasse haar electorale influencerzone is en de rijken eerder hun gelijken.
- Een combinatie van de vorige twee conclusies.
Dat de ‘very rich and/or shameless” mensen ontsnappen aan het motto “er zijn nog zoveel wachtenden voor u” is helemaal niet nieuw. Het is de oudste praktijk ter wereld, ouder dan de prostitutie en erg verfijnd en vaak verborgen bespeeld door en sinds farao’s, keizers, koningen, prinsen, aristocratie, adel, oude rijken, nieuwe rijken, patriciërs, grootgrondbezitters en dergelijke.
Wij Vlamingen slikken verschrikkelijk veel van onze politici, net zoals we indertijd veel slikten van de Oostenrijkse, Spaanse, Nederlandse en andere bezetters. ‘t werd er dus minstens deels niet beter om? Of gaat het zolang duren tot het barst?
“L’histoire se répète éternellement”?
Bronnen
Beel, V., KINDEROPVANG, Commissie zegt vertrouwen in management Kind en Gezin op, 11:49, www.standaard.be
Beel, V., BEVRAGING UNIA, Leefsituatie van mensen met handicap in zes jaar niet verbeterd, donderdag 3 december 2020, 03.25, in www.standaard.be
Beel, V., Steden kunnen met crèches ongelijkheid bestrijden, maandag 30 september 2019, in www.standaard.be
Beel, V., FINANCIERING, ‘Als we zo doorgaan, gebeuren nog meer ongelukken in kinderopvang’, woensdag 27 april 2022, 03.25, www.standaard.be
Beel, V., ‘Uw kind laten testen op autisme? Kom eens terug over twee jaar’, donderdag 19 januari 2023, 03:25, www.standaard.be
Beel, V., CRÈCHES, Nog nooit zo’n groot gebrek aan mensen in de kinderopvang, 23 03 22, 20:32, www.standaard.be
Beel V., toegankelijkheid, Geen enkel nieuw openbaar gebouw is echt toegankelijk, donderdag 25 juni 2020, 03.25, in www.standaard.be
Belga
Belga & EVG, Wachtlijst voor personen met een handicap blijft groeien, 21:59, www.standaard.be, 10 06 2021
Belga & ljdb, MENTAAL WELZIJN, Lange wachtlijsten bij eetstoornissen, donderdag 7 oktober 2021, 03.25, www.standaard.be
Belga (2022), Belgische staat opnieuw veroordeeld in zaak-Trabelsi: mogelijke dwangsom verhoogd van 50.000 naar 250.000 euro, in https://www.hbvl.be/cnt/dmf20220527_97017255, 27 mei, 21:29
Beroep Brussel, 23 mei 2022
Breuls, L. (2019), VUB, België veroordeeld voor de situatie in de gevangenis van Ittre tijdens de stakingen van 2016, in https://www.researchgate.net/publication/333816931_Belgie_veroordeeld_voor_de_situatie_in_de_gevangenis_van_Ittre_tijdens_de_stakingen_van_2016, juni
Callewaert, C., Decreus, T., Analyse, Wie zijn de grootste slachtoffers van het regeerakkoord van Jambon?, www.dewereldmorgen.be, vrijdag 4 oktober 2019, 08:09
CAW, Stopzetting budget sociaal tolken: is wachten tot 2020 de boodschap voor anderstaligen met een hulpvraag?, in www.dewereldmorgen.be, maandag 16 september 2019, 14:07
Cazimir (2020), België nogmaals veroordeeld door europa voor ongelijke fiscale behandeling van europees vastgoed/in https://www.jubel.be/belgie-nogmaals-veroordeeld-door-europa-voor-ongelijke-fiscale-behandeling-van-europees-vastgoed/, 24 november
Cazimir (2018), Belgie opnieuw veroordeeld voor regels rond aangifte buitenlands vastgoed, in https://www.jubel.be/belgie-opnieuw-veroordeeld-voor-regels-rond-aangifte-buitenlands-vastgoed/
Cheyenne (2022), België veroordeeld voor opsluiting van migrantenkinderen, in https://www.kinderenopdevlucht.be/nl/, 07 maart.
Comptafid, Belgische excess profit rulings veroordeeld door Europese Commissie, in https://www.comptafid.be/files/news/02.2016/2016-02-07-n-belgische-excess-profit-rulings-veroordeeld-door-europese-commissie.pdf
Cools, S., prestatiedruk, donderdag 31 oktober 2019, in www.standaard.be, dS Avond
CTRG (2021), Advies van de CTRG naar aanleiding van het bezoek aan de bouwwerf van de gevangenis van Haren (23.11.2021), https://ctrg.belgium.be/wp-content/uploads/2022/07/Avis_Advies-Haren-Visite_Bezoek-nov.21NL.pdf, 23 december
CTRG (2022), Advies van de CTRG naar aanleiding van het tweede bezoek aan de bouwwerf van de gevangenis van Haren (13.06.2022),
https://ctrg.belgium.be/wp-content/uploads/2022/07/Verslag-bezoek-Haren2.pdf, 8 juli
Debeuckelaere, H., GEZONDHEIDSZORG,
Verdubbeling wachttijd maakt trans personen radeloos, woensdag 1 juni 2022, 16.33, in https://www.standaard.be/cnt/dmf20220601_95328301
Decaigny, T. & De Hert, P. , België dubbel veroordeeld voor de zaak Trebelski, in DeJuristenkrant, nr. 294, 16de jaargang, 24 september, p. 1 & 5 & in & http://www.arm-ccm.be/portal/page/portal/ARM/Newsletters/17/OK%2020140924%20We%20moeten%20naar%20een%20meer%20collectief%20rechtersc.pdf
Deceunynck, J., Kinderopvangsector schuift duidelijke eisen naar voor, donderdag 12 mei 2022, 08:52, in www.dewereldmorgen.be en in Puls magazine van ACV Puls, 28 april 2022
DE TIJD, Regering veroordeeld omdat basisbankdienst voor bedrijven uitblijft, in https://www.tijd.be/politiek-economie/belgie/algemeen/regering-veroordeeld-omdat-basisbankdienst-voor-bedrijven-uitblijft/10353974.html
De Tijd (2022), Belgische staat in cassatie veroordeeld tot vrijstelling buitenlandse spaarboekjes
De Vree, J., Kinderopvang, er wordt veel geroepen, vrijdag 8 april 2022, 12:40, in https://www.dewereldmorgen.be/artikel/2022/04/08/kinderopvang-er-wordt-veel-geroepen
De Vree, J., Kinderopvang: eufemismen zijn troef, maandag 11 april 2022, 14:50, https://www.dewereldmorgen.be/artikel/2022/04/11/kinderopvang-eufemismen-zijn-troef/
Dom, G., Hoogleraar Psychiatrie (UAntwerpen), voorzitter European Federation of Addiction Societies (Eufas), Het is een schande dat we Ali niet hielpen, https://www.standaard.be/cnt/dmf20191002_04641667
Eckert, M., Afkicken? Gelieve vier tot vijf weken te wachten, woensdag 2 oktober 2019, in Binnenland, in www.standaard.be
EHJ 11 september 2014 (C-489/13)
EHJ 12 april 2018 (C-110/17)
EHJ 12 november 2020 (C-842/19)
EHRM, 2021; Belga & X.(2021), België veroordeeld door Mensenrechtenhof voor behandeling verdachte in corruptiezaak, in
https://www.nieuwsblad.be/, 14 september, 19:22.
EHRM, 2020, Germain Mugemangango v. België
EHRM, 2022; Belga & YAKD (2022), België tweemaal veroordeeld door Europees Mensenrechtenhof, in https://www.hln.be, 08 maart, Laatste update: 08 maart 22, 13:16
EHRM, 2022; Belga & YAKD (2022), België tweemaal veroordeeld door Europees Mensenrechtenhof, in https://www.hln.be, 08 maart, Laatste update: 08 maart 22, 13:16
EHRM, 2020; P. Heymans (2020), België veroordeeld voor mensenrechtenschending omdat het Soedanees terugstuurde, in www.standaard.be, 27 oktober, 17:48
GG & Belga, België heeft geen betrouwbare cijfers over noden in geestelijke gezondheidszorg, 22 10 2019, www.standaard.be, 01:53
EHRM 28 mei 2019, Clasens v. België
Ghys, I., INTERVIEW JILL COENE, Talloze ingrepen, en toch is risico om in armoede te belanden al 30 jaar even hoog, 1 december 2021, in www.standaard.be
Grip vzw, Waarom blijft ‘de wachtlijsten aanpakken’ zo pijnlijk ondermaats?, maandag 29 maart 2021, 16:53, in www.dewereldmorgen.be
https://www.linda.nl/nieuws/rijken-huren-gehandicapten-in-om-wachtrijen-disney-te-omzeilen/
https://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20220608_93626904
https://www.tomcare.be/nl/blog/post/moet-je-hoognodig-plassen-hier-vind-je-een-openbaar-toilet/
https://trendnieuws.nl/schiphol-overspoeld-met-nep-gehandicapten-laag-en-asociaal-volk/
https://www.veelzijdigmaleisie.nl/medisch-toerisme-maleisie.htm
https://charliemag.be/wereld/wcs-voor-iedereen/
https://www.tijd.be/politiek-economie/belgie/federaal/parket-ziet-geen-strafbare-feiten-bij-opvangkwestie-asielzoekers/10398078.html
https://www.hln.be/video/productie/lange-wachtrij-aan-domein-sport-vlaanderen-in-hofstade-310641
https://radio2.be/lees/mag-een-winkel-jou-de-toegang-tot-het-toilet-weigeren
https://extranet.vaph.be/jaarverslag/2022-eerste-jaarhelft/pages/1/index.html
https://www.tiktok.com/@wolfjenko/video/7111570649344167173
https://www.standaard.be/cnt/dmf20220713_97691878
https://www.bodyclinic.nl/product/medisch-afvallen-independent-abonnement/
https://www.demorgen.be/nieuws/souvenir-van-op-citytrip-gelaserde-ooglenzen~b6e5330c/
https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2022/07/05/personeelstekort-jeugdhulp/
https://wellness-travels.com/wellness-reizen/?lang=nl
https://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20221112_95894121
https://www.zorgwijzer.nl/zorgverzekering-2019/nationaal-ziekenfonds-faalt-groot-brittannie
https://lc.nl/opinie/De-wachtlijsten-van-de-Engelse-gezondheidszorg-27991199.html
https://kw.be/nieuws/politiek/openbaar-toilet-lakenhalle-wordt-betalend-en-zelfreinigend/
https://www.standaard.be/cnt/dmf20221025_97684099
https://www.robtv.be/nieuws/wachtrijen-voor-sociale-woningen-nog-nooit-zo-hoog-83433
https://www.mcoost.be/nieuwsbrief-verband-met-forfaitaire-praktijk
https://www.arts.kuleuven.be/diversiteit/bibliografie-genderinclusieve-toiletten-ned
https://www.visitportugal.com/nl/content/medisch-toerisme-portugal
https://www.hln.be/gezond-en-gelukkig/welk-hokje-je-best-kiest-in-een-openbaar-toilet~a794e176/
https://www.medifitreha.com/artikelen/wat-is-medisch-toerisme-wat-zijn-medische-reizen/
https://www.standaard.be/cnt/dmf20221018_95488588
https://zorgmagazine.be/medisch-toerisme/
https://www.demorgen.be/nieuws/gezondheidsproblemen-in-ijsland-wachten-ze-op-u~be42d00d/
https://www.demorgen.be/nieuws/medisch-toerisme-naar-niet-westerse-landen-in-de- lift~b1f943d8/
https://www.globalcareclinic.com/over-ons/medisch-toerisme
https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2019/07/03/medisch-toerisme-turkije-zon-zee-en-haartransplantaties/
https://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20210909_95739054
https://www.statengeneraalggz.be/wp-content/uploads/2021/01/Uitgebreid-rapport-wachttijden_Def2.pdf
https://www.amnesty-international.be/
https://www.vrt.be/vrtnws/nl/dossiers/2019/08/medisch-toerisme/
https://sociaal.net/opinie/toegankelijke-toiletten-iedereen-de-pot-op/
https://www.jaarverslagjeugdhulp.be/thematische-cijfers/wachtenden-nrtj
https://www.knack.be/nieuws/wachtlijsten-wurgen-de-jeugdzorg/
https://libstore.ugent.be/fulltxt/RUG01/001/295/971/RUG01-001295971_2010_0001_AC.pdf
https://www.financieel.com/financieel/een-langdurige-ziektecrisis-bedreigt-de-britse-economie/
NHS England
https://kanaalz.knack.be/embed/video/1052651
https://sociaal.net/opinie/toegankelijke-toiletten-iedereen-de-pot-op/
https://nos.nl/artikel/554877-gehandicapten-krijgen-geen-voorrang-meer-in-disney
https://sociaal.net/opinie/wachtlijsten-in-de-jeugdhulp-425-keer-slapen
Kinderrechtencomité van de Verenigde Naties, 3 februari 2022, Constatations adoptées par le Comité au titre du Protocole facultatif à la Convention relative aux droits de l’enfant établissant une procédure de présentation de communications, concernant la communication n° 55/2018, E. H., R. B., S. B., Z. c. c. Belgique, in https://tbinternet.ohchr.org/Treaties/CRC/Shared%20Documents/BEL/CRC_C_89_D_55_2018_33585_F.pdf
Nath, G., ANALYSE, FARMA, Medicijnkastjes steeds leger door verziekte aanvoerketen, zaterdag 24 december 2022, 03.25, in https://www.standaard.be/cnt/dmf20221223_96266941
NBA., 1 op 4 zelfstandige kinderopvangers wil stoppen, woensdag 29 december 2021, 03.25, in www.standaard.be
Poppelmonde, J. & Delepeleire, Y. (2022), MIGRATIE, ‘Mahdi schendt systematisch recht op opvang van asielzoekers’, in https://www.standaard.be/, 13 juni, 03.25 uur
Progress Laywers Network, Committed to Social Change (z.d.), België nogmaals veroordeeld door een internationale instantie voor opsluiting van migrantenkinderen, in https://www.progresslaw.net/nl/index/belgi%C3%AB-nogmaals-veroordeeld-door-een-internationale-instantie-voor-opsluiting-van-migrantenkinderen/
PVDA (2020), België veroordeeld door Mensenrechtenhof, in https://www.pvda.be/belgi_veroordeeld_door_mensenrechtenhof, 10 juli
Rb. Eerste aanleg Brussel, 19 januari 2022; zie eveneens in: Belga (2022), Belgische Staat en Fedasil veroordeeld voor slechte aanpak opvangcrisis, in https://www.demorgen.be/nieuws/belgische-staat-en-fedasil-veroordeeld-voor-slechte-aanpak-opvangcrisis~b18f3e24/, 22 januari, 03:00
Ruts, K., Beke en handicap: van de regen in de f(l)op, vrijdag 13 mei 2022, 13:16, in www.dewereldmorgen.be
Ryckx, E. & Hertogs, W. (2021), Observatorium voor Gevangeniswezen trekt aan alarmbel: “Rampzalige aanpak van de coronacrisis”, https://www.hln.be/brussel/observatorium-voor-gevangeniswezen-trekt-aan-alarmbel-rampzalige-aanpak-van-de-coronacrisis~aef802a2/, 18 maart 2021, 14:14, laatste update: 18 maart 2021, 15:26
Stas, L. (2021), Voormalig directeur van de gevangenis in Gent, https://www.knack.be/nieuws/mensenrechten-behoren-ook-toe-aan-onze-gedetineerden, 10 december, 04:03
TDN, (2021) Maak van gevangenis in Vorst een pedagogisch museum, https://www.bruzz.be/stedenbouw/maak-van-gevangenis-vorst-een-pedagogisch-museum-2021-11-24, 24. November
TG, Vogelcursussen zitten eivol: ‘Alles wat met vogels te maken heeft, is razend populair’, 08 10 2019, 14:46, in www.standaard.be
Torbeyns, A., Niemand wil de assistentieflat, maandag 9 september 2019, in Economie, in www.standaard.be
Unia (2014), Internering: België veroordeeld door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, in https://www.unia.be/nl/artikels/internering-belgie-veroordeeld-door-het-europees-hof-voor-de-rechten-van-de-mens, 13 januari.
Vanassche, S. & Veeckmans, K. (2021), Encore une fois: België veroordeeld wegens gebrekkige detentieomstandigheden, in Nieuw Juridisch Weekblad, Kluwer, iss. 444, p. 485 – 486
Van Thienen, E. (2022), Opvangcrisis Klein Kasteeltje: “Wat België doet is illegaal over de hele lijn”, in https://www.dewereldmorgen.be/artikel/2022/08/17/opvangcrisis-klein-kasteeltje-wat-belgie-doet-is-illegaal-over-de-hele-lijn/, 17 augustus,11:15
Verbergt, M. (2022), JUSTITIE, ‘Gevangenis van de toekomst’ botst nu al met Europese normen, in https://www.standaard.be/cnt/dmf20220801_97341412, 2 augustus, 03.25
Vluchtelingenwerk Vlaanderen (2022), Belgische staat veroordeeld voor gebrekkige opvang van asielzoekers, in https://vluchtelingenwerk.be/nieuws/belgische-staat-veroordeeld-voor-gebrekkige-opvang-van-asielzoekers, 08 februari
Vluchtelingenwerk (2022), België veroordeeld voor opsluiting van kinderen, in https://vluchtelingenwerk.be/nieuws/België-veroordeeld-voor-opsluiting-van-kinderen, 04 maart 2021
