Wordt een socialist burgemeester in de hoofdstad van het kapitalisme?
New York, een stad met 8 miljoen inwoners, staat op het punt geschiedenis te schrijven. Want volgens de laatste peilingen voor de burgemeestersverkiezingen op 4 november ligt Zohran Mamdani ver voor op zijn tegenstanders.
Dit is opmerkelijk voor een figuur die niet past in het traditionele politieke plaatje van de VS. Mamdani, 33 jaar, is een uitgesproken democratisch socialist. Hij is moslim en heeft Indiase roots. Hij werd geboren in Oeganda maar groeide op in New York.
Platform en Aantrekkingskracht
Mamdani's platform is gericht op de betaalbaarheidscrisis in New York en richt zich tegen de belangen van vastgoed, financiën en grote bedrijven. Zijn populaire voorstellen zijn onder meer gratis buslijnen, gemeentelijke supermarkten, belasting voor de rijken, gratis kinderopvang, een ambitieus woningbouwprogramma en een $30 minimumloon. Dit ‘progressieve’ menu heeft de kapitalistische klasse vanaf het begin in alarmmodus gebracht.
Dankzij een grassrootscampagne is hij erin geslaagd om de harten van jonge en werkende New Yorkers te winnen
Andere belangrijk thema’s in zijn campagne die niet door het establishment gesmaakt wordt zijn grotere internationale kwesties. Mamdani is een uitgesproken voorstander van de Palestijnse zaak, bestrijdt islamofobie en heeft gezegd dat hij de Israëlische premier Netanyahu zou laten arresteren als die New York zou bezoeken, uit respect voor het internationaal recht.
Tegenstand
Mamdani heeft weinig politieke ervaring, geen media-imperium achter zich en een campagnebudget dat verbleekt bij dat van zijn tegenstanders. Maar dankzij een grassrootscampagne van meer dan tienduizenden vrijwilligers is hij erin geslaagd om de harten van jonge en werkende New Yorkers te winnen. Mamdani vertegenwoordigt dan ook een generatieverandering in de politiek van de VS.
De gevestigde machtselite heeft echter besloten dat ze niet van plan is zich over te geven aan een hervorming van het politieke bestel in de naam van echte democratie. Mamdani’s overwinning in de voorverkiezingen heeft de meest geniepige smeercampagne in jaren ontketend. Tegenstanders gebruiken openlijk racisme, anticommunisme en groteske islamofobie.
Op zijn sociale mediaplatform Truth Social maakte Trump Mamdani uit voor een “100 procent Communistische Gek”. Anderen beweren dat hij de sharia wil invoeren, een nieuwe 9/11-aanval zou verwelkomen, en dat zijn verkiezing een gevaar voor Joden overal zou zijn.
Ook binnen de Democratische Partij is er heel wat tegenstand tegen deze ‘socialist’. De zittende burgemeester Eric Adams steunt Mamdani niet en heel wat Democraten steunen zelfs openlijk Andrew Cuomo, een voormalige gouverneur van de Democraten die als onafhankelijke kandidaat meedoet aan deze verkiezingen.
Mamdani’s sociale programmapunten raken rechtstreeks aan de gevestigde macht
De Cuomo-campagne publiceerde een door AI gegenereerde video met racistische karikaturen van "criminelen voor Mamdani". Volgens het zakenblad Fortune hebben 26 miljardairs, waaronder Michael Bloomberg, meer dan 22 miljoen dollar gestoken in de campagne tegen Mamdani.
Voor die felle oppositie zijn er twee hoofdredenen. Mamdani’s sociale programmapunten raken rechtstreeks aan de gevestigde macht: ze doorbreken de greep van het kapitaal op de New Yorkse politiek.
Zijn mogelijke verkiezing - een moslim met uitgesproken pro-Palestinastandpunten aan het hoofd van ’s lands grootste Joodse stad - zou bovendien de invloed van de zionistische lobby verder aantasten. Zo legde hij al de opmerkelijke trainingsband tussen de politie van New York en het Israëlische leger bloot.
De weerstand stopt ook niet bij verkiezingsretoriek. De federale top dreigt met het intrekken van middelen en zelfs met troepeninzet als Mamdani wint. Zulke dreigementen passen in een langer rijtje van pogingen om progressieve stadsbesturen te muilkorven.
Lessen voor links
Dinsdag 4 november valt de keuze. De peilingen zijn gunstig, maar niets is binnen voor het geteld is. Eén ding staat wel vast: de beweging die Mamdani droeg, gaat verder na 4 november - op het stadhuis, of opnieuw op straat.
Ongeacht de uitslag toont deze verkiezingscampagne ook aan dat een uitgesproken linkse koers kiezers kan enthousiasmeren, zelfs in een context van mediadominantie door de elite en overweldigende financiële tegenstand.
De grassrootscampagne bewijst dat mobilisatie van onderuit, met een heldere boodschap rond betaalbaarheid, publieke diensten en economische rechtvaardigheid, een krachtig alternatief vormt voor het ‘gematigd realisme’ dat veel progressieve partijen nog altijd aanhangen.
Links hoeft niet op eieren te lopen, als ze maar durft te staan waar ze voor zegt te staan
Voor de linkerzijde in de VS én Europa biedt dit belangrijke lessen. In plaats van voortdurend water bij de wijn te doen of rechtse retoriek over te nemen uit angst voor electoraal verlies aan extreemrechts, toont Mamdani aan dat kiezers net snakken naar duidelijkheid, overtuiging en echte verandering. De verkiezing van de uitgesproken linkse president van Ierland zijn daar een bevestiging van.
Mamdani’s succes onder jonge kiezers, nieuwkomers, lage inkomensgroepen én zelfs voormalige Trump-stemmers suggereert dat linkse politiek pas echt aantrekkelijk wordt wanneer ze durft dromen én organiseren.
Tijd dus dat progressieve partijen uit hun schulp kruipen. Niet polariseren om het polariseren, maar wél komen met een positieve, sociale visie die vertrekt van wat mensen nodig hebben—niet van wat markten of miljardairs verwachten. Links hoeft niet op eieren te lopen, als ze maar durft te staan waar ze voor zegt te staan.
