Italiaanse havenarbeiders blokkeren wapentransport naar Israël

Het was dinsdag 16 september, dat havenarbeiders merkten dat er iets niet klopte. Twee vrachtwagens met containers vol explosieven waren onderweg vanuit Oostenrijk richting de Adriatische kust. Hun bestemming: Haifa, in Israël.

In Ravenna, een van de grootste havens van Italië, weigerden de arbeiders dit zomaar te laten passeren. Ze waarschuwden burgemeester Alessandro Barattoni, die meteen ingreep. Samen met de provincie en de regio Emilia-Romagna besliste de stad om geen wapens vanuit de haven te laten vertrekken.

De containers zouden munitie bevatten, geproduceerd in Tsjechië en officieel bestemd voor Israël. Een Israëlisch vrachtschip van de rederij Zim lag al klaar om het gevaarlijke transport mee te nemen. Maar zover kwam het niet. De vrachtwagens werden aan de poort van het terminal geweigerd. In de avond trokken ze weer weg, zonder te lossen. Waarheen, dat is voorlopig onduidelijk.

“Het is tijd dat de Italiaanse regering stopt met wegkijken”

Burgemeester Barattoni liet er geen twijfel over bestaan: “Het is in strijd met onze grondwet en met elk idee van menselijkheid om via onze havens oorlog te bevoorraden. Het is tijd dat de Italiaanse regering stopt met wegkijken.”

Ook de regionale president Michele de Pascale reageerde scherp: “Rome beweert dat er geen wapens meer naar Israël vertrekken. Maar via bureaucratische achterpoortjes laten ze wapens uit andere landen tóch door. Dit is onaanvaardbaar. Italië kan niet medeplichtig zijn aan oorlogsmisdaden.”

De reactie uit Rome volgde snel. Minister van Buitenlandse Zaken Antonio Tajani zei dat Italië niets te maken had met de containers: “Het waren geen Italiaanse wapens, dus geen reden voor ons om in te grijpen.” Juridisch klopt dat misschien wel, maar het is een cynisch excuus, want het resultaat is hetzelfde: explosieven op weg naar Israël, via Italiaanse havens.

Ook op nationaal niveau sloeg de controverse in. Elly Schlein, voorzitster van de Democratische Partij (PD), schaarde zich achter Ravenna: “Het is ongelooflijk dat dit nog steeds gebeurt. We vragen al lang een volledig wapenembargo tegenover Israël. Als er constructies bestaan om dat te omzeilen, moet de regering ingrijpen.”

Ook de Vijfsterrenbeweging (M5S) eiste opheldering. Beide partijen vinden dat Italië niet langer kan wegkijken van de realiteit: wapens blijven stromen naar een land dat dagelijks Gaza in puin bombardeert.

Het incident in Ravenna staat niet op zichzelf. In juni vertrok al een gelijkaardige lading explosieven uit dezelfde haven richting Israël. En de afgelopen weken kwam er steeds meer verzet. Vorige week nog trokken duizend mensen door Ravenna met de slogan “Fuori Israele dal porto” – “Israël uit de haven”.

“We laten geen speld meer door de haven gaan”

Hun protest richtte zich niet enkel tegen het wapentransport, maar ook tegen het Undersec-project, waarin Italië en Israël samenwerken aan maritieme beveiligingstechnologie.

Ook elders in Italië groeit de beweging. Op vrijdag 19 en maandag 22 september staken verschillende Italiaanse vakbonden uit solidariteit met de Palestijnen en de Floitlla. De werkonderbreking op maandag zal de havens van Genua en Livorno treffen. “We laten geen speld meer door de haven gaan,” zei Riccardo Rudino van de Genuese Calp-havenarbeidersvakbond tegen de media.

De staking van vrijdag en de bijbehorende protesten, gecoördineerd door de Italiaanse vakbondsfederatie CGIL (Confederazione Generale Italiana del Lavoro), hebben volgens de organisatoren tot doel druk uit te oefenen op premier Giorgia Meloni “om alle commerciële en militaire akkoorden met Israël te annuleren, het humanitaire embargo op te heffen en de staat Palestina te erkennen”.

En het verzet beperkt zich niet tot Italië. In Frankrijk blokkeerden havenarbeiders in Marseille al een verdacht schip. In Zweden legden havenarbeiders een week lang het werk neer. In Griekenland werden recent drie Israëlische schepen geweigerd.

Het internationale netwerk van havenarbeiders spreekt klare taal: zolang de bombardementen in Gaza doorgaan, zullen ze elk verdacht transport signaleren en tegenhouden.

Ondertussen probeert de Italiaanse regering zich neutraal voor te doen. Officieel geldt er sinds vorig jaar een wapenembargo tegen Israël. Maar in de praktijk blijft Italië een draaischijf voor wapentransporten uit andere landen.

Wanneer havenarbeiders militaire transporten platleggen, dan is het vlug gedaan met de oorlog

Die dubbele houding blijkt ook in de diplomatie. Italië stemde in september wel mee voor een VN-resolutie die pleit voor een Palestijnse staat en een einde aan de vernietiging van Gaza. Maar tegelijk weigert Rome zich achter Europese sancties tegen Israël te scharen. Mooie woorden op papier, maar geen daden in de praktijk.

Voor de burgemeester van Ravenna is de keuze helder. “Wie wapens doorlaat, kiest partij in de oorlog. Wij kiezen voor vrede.” Zijn woorden raken een bredere snaar.

Wat in Ravenna gebeurt toont dat arbeiders, lokale besturen en sociale bewegingen vaak verder (durven) gaan dan nationale regeringen die vastzitten in diplomatieke spelletjes en economische belangen. Het toont nog maar eens aan dat je de politiek niet mag overlaten aan de (nationale) politici.

Wanneer havenarbeiders militaire transporten platleggen, dan is het vlug gedaan met de oorlog. Waar wachten ze op?

Italië en de wapenexport naar Israël Italië heeft een lange en tegenstrijdige geschiedenis als het gaat om wapenleveringen aan Israël. In de jaren ’80 en ’90 behoorde het land tot de grotere Europese leveranciers van militaire technologie, vaak in samenwerking met de NAVO. De Italiaanse grondwet schrijft echter voor dat wapens niet mogen worden uitgevoerd naar landen die oorlog voeren of de mensenrechten schenden. Op papier is dat duidelijk. In de praktijk werd die regel jarenlang omzeild door uitzonderingen en stilzwijgende deals. Onder druk van maatschappelijke protesten en de internationale kritiek op de genocide in Gaza kondigde de regering-Meloni in oktober 2024 een volledig wapenembargo af tegen Israël. Dat klonk als een principiële keuze, maar bleek halfslachtig. Het verbod geldt enkel voor Italiaanse wapens. Buitenlandse wapens die via Italië worden doorgevoerd vallen er niet onder. Zo wordt Italië geen verkoper, maar wel een draaischijf: een logistieke corridor waarlangs explosieven, munitie en ander oorlogsmateriaal richting Israël blijven stromen. Dat is precies wat in Ravenna deze week zichtbaar werd.

Lees ook: Dokwerkers Genua: “Als ze Gaza-flotilla raken, blokkeren we Europa”