“Bid voor ons. Ik voel dat het onze laatste dagen zijn. De raketten zijn non-stop.” Dit is het Whatsapp-bericht dat ik woensdag 10 september ontving van Baniash, mijn vriendin in Gaza-stad, waar Israël op 20 augustus operatie ‘Gideon’s Chariotts II’ (Gideons Strijdwagens) lanceerde.
Dit militair offensief om Gaza-stad en het noorden van de enclave volledig te veroveren, te zuiveren en te controleren is de afgelopen week fel opgevoerd, met intensieve lucht- en artillerieaanvallen, en grondtroepen die Gaza-stad steeds dieper binnendringen.
Baniash, haar man Jamil en hun jonge dochtertje Silwan vluchtten in de zomer van 2023 op bevel van het Israëlisch leger weg van hun woonplaats in Gaza-stad, naar het zuiden van de enclave. Net als vele andere meermaals verplicht ontheemden, besloten ze tijdens het staakt-het-vuren van 19 januari tot 18 maart dit jaar, terug te keren naar het noorden. Na een lastige tocht te voet, stuurde Baniash me op 30 januari een foto met het onderschrift: “Ik ben thuis”. Hun vroegere appartementsgebouw -in een residentiële wijk- was beschadigd, maar stond nog overeind. De foto, genomen vanuit een van de hogere verdiepingen van het gebouw, toont een groot gat waar een muur werd weggebombardeerd. Door dit gat krijg je een zicht op de wijk, met rechts in beeld stapels puin.
Samen met een 50-tal buren die er begin dit jaar in geslaagd waren om terug te keren naar het appartementsgebouw, probeerde Baniash te overleven. Haar appartement was in relatief goede staat, maar de omstandigheden waren moeilijk. De totale humanitaire blokkade van Israël betekent een absoluut gebrek aan voedsel, gas om te koken en andere basisproducten. Terwijl de situatie verergerde, probeerde Baniash er in de eerste plaats voor te zorgen dat haar inmiddels 3-jarige dochter te eten had. Sinds er deze zomer bemiddeld werd door Qatar en Egypte om tot een staakt-het-vuren te komen, stuurde ze me berichten waarin ze haar onwrikbare hoop uitdrukte op een snel akkoord en een einde aan de nachtmerrie.
Maar in plaats van een staakt-het-vuren, kwam er de aankondiging van een nieuw grootschalig militair offensief. Gaza-stad is hét grote doelwit. Tegen beter weten in bleef Baniash geloven dat er toch nog een overeenkomst uit de lucht zou vallen. Maar het enige wat er uit de lucht valt in Gaza zijn bommen.
Tegen eind augustus liet Baniash me weten dat er voor haar buurt nog steeds geen evacuatiebevelen waren uitgevaardigd door de Israëlische strijdkrachten (IDF) en dat ze dus met haar gezin in het appartement bleef. Op 3 september vertelde ze dat ze noodbagage aan het pakken was, want dat het alsmaar gevaarlijker begon te worden. Op maandag 8 september stuurde ze me dat de IDF steeds dichterbij kwam, maar dat ze niet van plan was om nogmaals een gedwongen verplaatsingssaga te doorstaan. “We gaan niet weg”, schreef ze overtuigd. De Israëlische luchtaanval op de Hamas-onderhandelaars in Qatar een dag later moet elk flintertje hoop dat ze nog had, volledig weggevaagd hebben.
Op woensdag volgde dan het huiveringwekkende berichtje dat ze voelde dat het de laatste dagen waren voor haar en haar gezin. Ik vroeg haar of er nog een manier was om te vluchten. Ze antwoordde dat ze een plek zouden zoeken in het zuiden van de enclave, waar Israël alle Palestijnen in Gaza wil samendrijven. Voorlopig is dit het laatste dat ik heb gehoord van Baniash. Ik kan alleen maar hopen dat ze samen met haar gezin is weggeraakt en alweer aan een helse tocht op zoek naar onderdak en veiligheid is begonnen – wat een vreselijk iets om te hopen voor iemand.
Heel Gaza-stad is ondertussen onder een gedwongen verplaatsingsbevel geplaatst. Hoogbouw (appartementen en kantoortorens), huizen, moskeeën en schuilplaatsen (waaronder scholen), worden stadsblok per stadsblok van de kaart geveegd. Dit past perfect in het eerder door de Israëlische minister van Financiën, Bezalel Smotrich, geformuleerde plan om “alles te vernietigen wat overblijft in Gaza”.
Tussen 3 en 10 september alleen, doodden Israëlische troepen minstens 500 Palestijnen en verwondden bijna 2300 anderen. Gisteren nog werden er in de enclave minstens 65 mensen gedood, waarvan 48 in en rond Gaza-stad, inclusief 14 leden van dezelfde familie.
Afgelopen woensdag slaakte het ‘Humanitarian Country Team’ (HCT) -een strategisch besluitvormingsforum bestaande uit de hoofden van VN-agentschappen en meer dan 200 internationale en lokale NGO's werkzaam in de Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook- een alarmerende noodkreet.
“We zijn getuige van een gevaarlijke escalatie in Gaza-stad, waar Israëlische troepen hun operaties hebben opgevoerd en iedereen hebben bevolen naar het zuiden te trekken. Dit komt er nadat werd bevestigd dat er hongersnood heerst in de stad en de omliggende gebieden. Hoewel de Israëlische autoriteiten eenzijdig een gebied in het zuiden tot ‘humanitaire’ zone hebben verklaard, hebben ze geen effectieve maatregelen genomen om de veiligheid te waarborgen van degenen die gedwongen zijn daarheen te verhuizen. De omvang en schaal van de diensten die er verleend worden zijn ontoereikend om iedereen die er al is te ondersteunen, laat staan nieuwkomers.”
Bijna een miljoen bewust uitgehongerde mensen in het noorden van de enclave werd opgedragen om zich naar het zuiden te begeven, maar noch het noorden, noch het zuiden biedt veiligheid.
“Het noorden van Gaza verlaten betekent onbetaalbare kosten voor vervoer en een veilige doorgang - bedragen die de meeste gezinnen zich simpelweg niet kunnen veroorloven. Het betekent over wegen trekken die nauwelijks begaanbaar zijn. Het betekent een slaapplek zoeken in de open lucht of in overvolle opvangplaatsen. Het betekent een voortdurende strijd om voedsel, water, medische zorg en onderdak. En het betekent leven zonder waardige en veilige sanitaire voorzieningen. De overlevenden in Gaza zijn uitgeput.” - aldus het HCT-statement.
Beelden van de tienduizenden Palestijnen die Gaza-stad de voorbije twee weken in karavaan verlieten -een deel van hen te voet en sommigen met karren getrokken door ezels of paarden- doen denken aan de oude foto’s van de Nakba in 1948, toen meer dan 750.000 Arabieren tijdens de oprichting van de staat Israël verdreven werden van hun huizen en gronden door zionistische terreurmilities.
“Dit is het nieuwste hoofdstuk in de genocide die Israël pleegt in Gaza en maakt deel uit van een bredere campagne van etnische zuivering die de hele Gazastrook omvat en waar niets of niemand wordt gespaard”, stelt Oxfam International in een verklaring uitgebracht vorige week dinsdag.
Oxfam International wijst erop dat er nog vele honderdduizenden mensen vastzitten in Gaza-stad, terwijl de bombardementen intensiveren. Sommigen zijn het moe om te vluchten en passen ervoor om naar gebieden te trekken waarvan ze weten dat ze overbevolkt en evenmin veilig zijn. Anderen weigeren pertinent om op Israëlisch bevel te vertrekken. Vaak ontbreken de nodige middelen, maar heel wat Palestijnen zijn gewoon te zwak om zich over een lange afstand te verplaatsten als gevolg van uithongering. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) waarschuwde afgelopen woensdag dat de opzettelijk georganiseerde “hongersnood en ondervoeding in Gaza op het hoogste niveau zijn" momenteel.
Het bewust blokkeren en vertragen van grootschalige voedsel-, gezondheids- en humanitaire hulp is een integraal onderdeel van het Israëlische genocidale beleid. Tot en met 5 september 2025 registreerde de WHO al 361 doden als gevolg van uithongering in Gaza, waaronder 130 kinderen. Dit aantal kan ondertussen opgelopen zijn, want volgens een recent WHO-rapport worden meer dan een half miljoen mensen in de Gazastrook momenteel geconfronteerd met een "rampsituatie", gekenmerkt door regelrechte uithongering, ontbering en dood. Ongeveer 1,07 miljoen anderen (iets meer dan de helft van de bevolking) bevinden zich in een "noodsituatie" van ernstige en acute voedselonzekerheid, en zo’n 500.000 mensen in Gaza hebben te kampen met een "crisissituatie", gekenmerkt door grote tekorten aan voedsel en toenemende ondervoeding.
De Wereldgezondheidsorganisatie benadrukt in zijn recent rapport ook dat er tussen 27 mei en 5 september dit jaar, al 2339 Palestijnen gedood werden terwijl ze hulp zochten aan gemilitariseerde voedseldistributielocaties en langs konvooiroutes.
Dat deze genocide nu al bijna twee jaar straffeloos aanhoudt, tart elke verbeelding. Dr. Umaiyeh Khammash, directeur van Juzoor, een Palestijnse NGO die werkt rond gezondheid en sociale ontwikkeling, stelt dat de geestelijke gezondheid van de Palestijnen in Gaza “instort onder het gewicht van aanhoudend trauma – mensen doorstaan dagelijkse nachtmerries van angst, shock en hopeloosheid, met nergens enig gevoel van veiligheid, in een crisis die diepe littekens zal achterlaten, niet alleen bij deze generatie, maar ook bij toekomstige generaties”.
20 SEPTEMBER UPDATE: Ondertussen zijn Baniash en haar gezin effectief aan de tocht richting zuiden van de Gazastrook begonnen, waar ze opnieuw in een tent zullen proberen overleven. Wie haar daar graag financieel wil bij helpen, kan bijdragen via deze Gofundme-pagina. Alle beetjes kunnen een verschil maken.
