Open brief — Noordstation: racisme en institutioneel geweld mogen geen plaats hebben in onze samenleving

Update: De Noorse autoriteiten zijn officieel op de hoogte gebracht van het racistisch geweld dat plaatsvond op 8 augustus in het Brussel Noord station. Na stappen van het burgercollectief MWASI asbl bij de Ambassade van Noorwegen in Brussel werd hen bevestigd dat de twee Noorse slachtoffers worden uitgenodigd om onmiddellijk een klacht neer te leggen bij de Noorse politie.

Deze klacht zal vervolgens via Interpol aan de Belgische autoriteiten worden overgemaakt, zodat hun status als slachtoffers formeel wordt erkend en de gerechtelijke samenwerking tussen beide landen verzekerd is. De Ambassade van Noorwegen in Brussel heeft verzekerd dat zij de zaak van nabij zal opvolgen en aandachtig zal blijven toezien op de manier waarop het Belgische gerecht met deze klachten omgaat.

Om gerechtigheid te eisen voor de slachtoffers en om op te roepen tot nultolerantie voor racisme schrijven wij, een burgercollectief ter steun van het slachtoffer, deze open brief.

Een racistische en onmenselijke ervaring, ondanks geldige treintickets

Op vrijdag 8 augustus 2025, midden in Brussel, werden drie zwarte vrouwen — een Belgische moeder, haar zus en haar nichtje uit Noorwegen — het slachtoffer van een onvoorstelbare agressie.

Deze drie vrouwen reisden samen, met koffers, een kind, en de wens om gewoon hun bestemming te bereiken. Maar wat begon als een eenvoudige treinreis, eindigde in een traumatische ervaring die hen nog lang zal tekenen.

Op het perron van het Noordstation werden zij, zonder enige rechtvaardiging, geconfronteerd met vernederingen, verbaal en fysiek geweld, en een behandeling die we alleen maar kunnen omschrijven als racistisch en onmenselijk.

Het meest schokkende? De daders waren geen criminelen, maar Securail-agenten — mensen die geacht worden de veiligheid van reizigers te garanderen.

De aanloop naar het drama

Alles begon in Vilvoorde, waar de ticketautomaat defect was. De twee buitenlandse reizigers konden daardoor geen tickets kopen vóór het instappen. De Belgische moeder beschikte over een geldig jaarabonnement en voldeed dus aan alle reisvoorwaarden.

Zoals elke reiziger in een dergelijke situatie deed de familie het juiste: bij het instappen lichtten zij onmiddellijk de treinbegeleider in over het probleem. Volgens de Belgische wet (en het interne reglement van NMBS) is het in zo’n geval toegestaan om aan boord een ticket te kopen zonder boete.

Een zin die geen twijfel laat over de vooroordelen die meespeelden

De reactie van de treinbegeleider was echter schokkend. Hij weigerde niet alleen tickets te verkopen, maar liet zich ook ontvallen: “Het is altijd hetzelfde met mensen zoals jullie”.

Een zin die geen twijfel laat over de vooroordelen die meespeelden.

Ondertussen kochten de twee Noorse reizigsters via hun telefoon gewoon online hun tickets, vóór ze de trein verlieten. Er was dus geen sprake van zwartrijden of fraude.

De rol van Securail

Bij aankomst in Brussel-Noord kwam een Securail-agent ter plaatse. Na het horen van de uitleg van de reizigers, gaf hij zelf toe dat er geen sprake was van fraude en dat de wet in deze omstandigheden het kopen van een ticket aan boord toestaat.

Er was dus geen enkele reden voor een gewelddadige interventie. En toch veranderde de situatie plots. Van een gesprek dat in eerste instantie kalm leek, sloeg de sfeer om naar intimidatie, verbaal geweld en uiteindelijk fysiek geweld.

De feiten van 8 augustus

Voor de ogen van tientallen getuigen werden deze drie vrouwen vernederd met luide, beledigende opmerkingen, en fysiek vastgegrepen, tegen de grond gewerkt en geboeid. Deze aanvallen waren duidelijk onevenredig met de situatie.

Daarnaast zijn de vrouwen ook publiekelijk te kijk gezet als vermeende “overtreders”, terwijl er geen enkele overtreding had plaatsgevonden.

Het hele incident roept pijnlijke herinneringen op

Eén van de vrouwen raakte daarbij gewond, met kneuzingen en schaafwonden. Een ander kampt sindsdien met ernstige psychologische klachten: slapeloosheid, angst, en paniekaanvallen bij het horen of zien van Securail- of politieuniformen.

Het hele incident roept pijnlijke herinneringen op aan internationale tragedies zoals de moord op George Floyd in 2020, maar ook aan recente Belgische drama’s zoals de dood van een Congolese man in februari 2025 tijdens een gewelddadige uitzetting door de politie op Brussels Airlines.

Een vals narratief

In de dagen na het incident verspreidden sommige media een versie van de feiten die afkomstig was van een “getuige” — in werkelijkheid een Securail-agent.

Volgens deze versie zou één van de slachtoffers een agent hebben geslagen, wat het geweld zogenaamd zou rechtvaardigen.Maar die verklaring komt rechtstreeks uit dezelfde structuur die verantwoordelijk is voor het geweld. Ze werd bovendien niet gestaafd door onafhankelijke getuigen of camerabeelden die de context volledig weergeven.

Deze tactiek — het verdraaien van de feiten om de daders te beschermen — zien we helaas vaker bij gevallen van politie- of bewakingsgeweld.

Geen geïsoleerd geval: structureel racisme

Wat hier gebeurde is geen toevallige ontsporing. Dit incident past in een breder patroon van institutioneel racisme in België: etnisch profileren, buitensporig geweld, gebrek aan sancties voor overtreders in uniform.

Racisme in veiligheidsdiensten wordt vaak ontkend of geminimaliseerd

Racisme in veiligheidsdiensten wordt vaak ontkend of geminimaliseerd. Maar de ervaringen van talrijke burgers, vooral van Afrikaanse afkomst, getuigen van een andere realiteit: een realiteit waarin je huidskleur nog steeds bepaalt hoe je behandeld wordt in het openbaar vervoer, op straat, of in contact met de autoriteiten.

Wat wij eisen

Wij vragen geen uitzonderingspositie. Wij eisen rechtvaardigheid, waarheid en verantwoordelijkheid.

Concreet vragen wij:

• Een onafhankelijk en transparant onderzoek naar het optreden van de betrokken Securail-agenten en treinbegeleider.
• Opschorting van de betrokken agenten tijdens het onderzoek.
• Erkenning van het racistische karakter van het incident door NMBS en de bevoegde minister.
• Een publiek excuus aan de slachtoffers.
• Schadevergoeding voor alles wat zij fysiek, moreel en psychologisch heeft moeten ondergaan.
• Structurele maatregelen om racisme en etnisch profileren binnen Securail en NMBS tegen te gaan, inclusief opleiding, onafhankelijke klachtenprocedures en disciplinaire sancties.

Waarom dit ons allemaal aangaat

Vandaag zijn het drie vrouwen op een perron. Morgen kan het iedereen zijn: jouw dochter, broer, vriend(in) of ouder. Een samenleving waarin mensen met een bepaalde huidskleur systematisch met wantrouwen of geweld worden behandeld, is een samenleving die zijn eigen waarden verloochent.

Iedereen die gelooft in rechtvaardigheid, gelijkheid en menselijke waardigheid moet zich uitspreken

Het zwijgen doorbreken is geen keuze, maar een plicht. Iedereen die gelooft in rechtvaardigheid, gelijkheid en menselijke waardigheid moet zich uitspreken. Wij roepen op tot gerechtigheid. Niet als gunst, niet als politieke toegeving, maar als basisrecht. Noem racisme bij naam. Erken het. Bestrijd het.

Laat deze brief de eerste steen zijn in een brede golf van solidariteit, bewustwording en verandering. Want zwijgen over onrecht is het uitnodigen om zich te herhalen.

Gerechtigheid voor dit gezin. Nultolerantie voor racistisch geweld.