Raciale projectie en de laatste stuiptrekkingen van de bange blanke pen

Raciale agitprop, geserveerd als columnoir. De essentie van Marnix Peeters’ stuk in Het Laatste Nieuws? Dat mensen van kleur die wél zichtbaar zijn, niet zouden mogen spreken over onzichtbaarheid. En dat het individuele succes van enkelen het systemische racisme van velen zou neutraliseren. Klassieke white fragility op speed: ontkenning, omdraaiing, kleinering — overgoten met de cynische saus die het verteerbaar moet maken voor HLN’s lezerspubliek.

Peeters is geen uitzondering, maar een symptoom. Een boze babyboomer met een pen: de schrijver die zijn wereld niet meer herkent, en in plaats van nieuwsgierigheid of empathie kiest voor karikatuur. Zijn column is geen analyse, maar een boze Facebookpost met komma’s.

De leugen van individuele zichtbaarheid = structurele gelijkheid

Dalilla Hermans bestaat, dus racisme is opgelost? Ish Ait Hamou mag spreken, dus niemand wordt meer gemarginaliseerd? Wie zo redeneert, bedriegt bewust. Wat we vandaag meemaken is geen teveel aan diversiteit - het is eindelijk het begin van zichtbaarheid. En die zichtbaarheid doet pijn aan wie zijn bevoorrechte plek nooit eerder in vraag moest stellen.

De zichtbaarheid doet pijn aan wie zijn bevoorrechte plek nooit eerder in vraag moest stellen

“Herman uit Deurne-Noord” - de archetypische witte man in armoede - wordt opgetrommeld zodra mensen van kleur het woord nemen. Maar waar was Herman toen het ging over sociale huisvesting? Over energiearmoede? Over voedselbanken? Hij wordt pas zichtbaar als het witte slachtofferschap strategisch ingezet kan worden tegen de strijd voor gelijkheid.

De overheid betaalt “de zwarten om te klagen”. Het echoot exact de retoriek uit de VS: dat alles wat progressief is, “gesponsorde identiteitspolitiek” zou zijn. Alsof literatuurbeurzen of culturele subsidies enkel bestaan voor mensen van kleur. Marnix Peeters wordt óók betaald door uitgevers, kranten, literaire fondsen. Maar zijn subsidie heet “mening” in plaats van “woke”. Hypocrisie troef.

De media als medeplichtige

Dat HLN dit publiceert, is geen fout, het is een keuze. Deze column werd niet per ongeluk geplaatst. Het past perfect in het huidige discours waarin rechts-populisme wordt genormaliseerd en progressieve stemmen als bedreiging worden afgeschilderd. Vlaanderen wordt niet overspoeld door diversiteit, het wordt overgenomen door een bewust gesponsorde angstcultuur in columnistentaal.

Dalilla Hermans wordt niet monddood gemaakt, ze wordt aangevallen omdat ze haar stem blijft gebruiken. En dat is het punt: wie spreekt, wordt geviseerd. En wie luistert, wordt uitgedaagd. Tegelijkertijd is er een ander geluid dat harder klinkt dan ooit: witte ruis. De eindeloze stroom meningen die niets zegt, maar alles overstemt. Die zich bedient van schijnneutraliteit, ironie en simplificatie. Witte ruis is niet onschuldig: het is de akoestische camouflage van een systeem dat zich verzet tegen verandering.

Witte ruis: de eindeloze stroom meningen die niets zegt, maar alles overstemt

Maar te laat: de stem van Dalilla is al de hoofdtoon. Niet als token, maar als toonzetter. Niet de uitzondering, maar de evolutie. De ruis kan haar nog proberen te overstemmen maar wie goed luistert, hoort het verschil tussen een echo van vroeger en een stem van nu.

We leven niet in het Vlaanderen van gisteren. We leven in een nieuwe realiteit: gelaagd, meertalig, intersectioneel en ongemakkelijk. Maar ook rijk, creatief en in transformatie. Dus ja, Marnix. Dalilla mag spreken. En Red Sebastian ook. En Ish Ait Hamou. En Herman, als hij iets zinnigs te zeggen heeft. Maar zwijgen zullen we niet meer.

En als dat schuurt bij de oude garde - goed. Dan zijn we op de juiste plek aan het porren. Welkom in 2025. Waar alles zó transparant is geworden dat alleen de blindste geesten nog denken dat er geen muren zijn. Tot ze ertegen knallen. En dan nog roepen dat ze een deur zochten.