Ongezien: 500.000 mensen melden zich aan om nieuwe linkse partij op te richten in het Verenigd Koninkrijk

Op 5 juli 2024 trad Keir Starmer aan als premier van het Verenigd Koninkrijk, nadat zijn partij Labour een grote meerderheid behaalde in het parlement.

Kijk je enkel naar het aantal stemmen, dan haalde Labour onder Starmer ruim een half miljoen stemmen mínder dan zijn voorganger Jeremy Corbyn in 2019 – en die uitslag was toen al een dieptepunt voor de partij. Maar doordat de Conservatieven, uit onvrede met hun beleid, implodeerden en de rechtse stem verdeeld raakte, wist Labour toch een grote meerderheid van 411 zetels in het Lagerhuis te behalen.

Heel wat commentatoren zagen hierin het bewijs dat een pragmatische en gematigde koers de weg vooruit zou zijn voor de sociaaldemocratie. Het bekende verhaal: je moet opschuiven naar het centrum – en dus naar rechts – om rechtse kiezers terug te winnen.

Een jaar later is Starmers populariteit gekelderd. Vandaag peilt Labour rond de 20 procent, minder dan de helft van wat het een jaar geleden bij de verkiezingen haalde.

Rode Conservatieven

Volgens politicoloog en EuropeElects-expert Nassreddin Taibi komt dat doordat er sinds de machtsovername door Labour weinig is veranderd. “Het is alsof de Conservatieve Partij nog steeds aan de macht is, maar dan in het rood – de partijkleur van Labour”, stelt hij.

De besparingspolitiek werd gewoon voortgezet. Er wordt bespaard op de toeslagen voor arbeidsongeschikten, er verdwijnen banen in de zorg en de Universal Credit – een uitkering voor de allerarmsten – wordt gehalveerd.

Ondertussen blijft het Verenigd Koninkrijk onder Starmer ook wapens en militaire steun leveren aan Israël. Het land traint zelfs soldaten van het Israëlische leger en is zo duidelijk medeplichtig aan de genocide in Gaza.

Wat als links nu eens gewoon probeert links te zijn?

Alsof het een soort auto-immuunziekte is die een tweede natuur is geworden, is de reactie op elke slechte peiling telkens weer: verder opschuiven naar rechts. Na de voor Labour dramatische lokale verkiezingen kondigde Starmer een verstrenging van het migratiebeleid aan. Hij sprak over hoe “massamigratie” van het Verenigd Koninkrijk een “eiland van vreemdelingen” zou hebben gemaakt.

Zoals wel vaker verkiezen mensen echter het origineel boven de kopie. Terwijl Labour verder wegzakt in de peilingen, staat het extreemrechtse Reform UK nu aan kop.

The old ways

Een aantal parlementsleden van Labour kon het niet langer aanzien. Eén van hen, Zarah Sultana, kondigde samen met voormalig Labour-leider Jeremy Corbyn de oprichting van een nieuwe partij aan, Your Party. Ver weg van de bubbel van peilingsbureaus, columnisten en Westminster-watchers keren Sultana en Corbyn terug naar de basis. Wat als links nu eens gewoon probeert links te zijn?

Sultana en Corbyn komen met klassieke linkse ideeën die aansluiten bij de common sense: het belasten van de superrijken, publieke gezondheidszorg, het aan banden leggen van de uitstoot van fossiele brandstoffen door grote bedrijven, en het stopzetten van de wapenleveringen aan Israël.

Naast linkse ideeën willen Sultana en Corbyn ook een ander klassiek links principe toepassen: emancipatie en het opbouwen van tegenmacht. Ze willen een partij bouwen, zo klinkt het in hun verklaring, “die geworteld is in onze gemeenschappen, vakbonden en sociale bewegingen.”

Nog voor de partij officieel is opgericht, peilt ze al even hoog als Labour

Zoals Brit bij uitstek James Bond al opmerkte in de film Skyfall: sometimes the old ways are the best. Het concept van Sultana en Corbyn lijkt aan te slaan. Nog voor de partij officieel is opgericht, peilt ze al even hoog als Labour.

In slechts enkele dagen tijd meldden maar liefst 500.000 mensen zich aan om mee te werken aan de oprichting van de nieuwe partij. Daarmee zou ze qua ledenaantal in één klap de grootste partij van het land worden.

Hoop

De nieuwe partij staat uiteraard voor tal van uitdagingen en strategische vragen. Uit het verleden weten we dat, zelfs als verkiezingen gewonnen worden, een links beleid in de praktijk brengen met grote tegenkanting gepaard gaat. Hoe dan ook biedt dit project nieuwe hoop: het idee dat het mogelijk is om het doodlopende pad van steeds verdere verrechtsing te verlaten.

You won't get a revolution if you don't ask for one. Dat is de eerste regel uit het boek Rules for Revolutionaries van Becky Bond en Zack Exley, beiden senior advisors van Bernie Sanders’ presidentscampagne. Politieke verandering is moeilijk en er zijn talloze obstakels – maar als je het op voorhand al opgeeft, weet je zeker dat er niets zal veranderen.

Die les hebben Sultana en Corbyn duidelijk begrepen.