Waarom ‘neutraal’ zijn in een wereld vol onrecht laf is, niet wijs

Neutraal zijn klinkt mooi in theorie. Zoals veel dingen trouwens. Een ideale wereld waarin iedereen rustig blijft. Waarin we praten zonder woede. Waarin we alles rationeel oplossen dat zou mooi zijn. Maar we leven niet in die wereld.

We leven in een wereld waar kinderen bommen horen in plaats van slaapliedjes. Waar racisme je cv afwijst nog voor je naam gelezen is. Waar vrouwen worden vermoord omdat ze ‘nee’ zeggen. Waar mensen honger hebben, niet omdat er geen voedsel is, maar omdat het slecht verdeeld is.

We leven in een wereld waar pijn niet eerlijk verdeeld is, maar waar stilte wel vaak verenigd of collectief  wordt.

En dan zeg jij: “Ik kies geen kant.”

Waarom niet? Omdat het comfortabeler is om te zwijgen dan om positie te nemen? Omdat je bang bent iets verkeerd te zeggen? Omdat je denkt dat het jouw zaak niet is? Of omdat je alleen durft spreken als iedereen al  gekozen heeft?

Soms voelt zwijgen veiliger dan spreken. Maar voor wie in het vuur staat, voelt jouw zwijgen als verraad. Voor wie elke dag strijdt om gehoord te worden, is jouw neutrale blik geen troost het is een muur.

Neutraal zijn is een luxe. Het is kunnen zeggen: “Het raakt me niet direct, dus ik hoef me er niet in te mengen.” Maar wie echt geraakt wordt, kán zich niet onttrekken. Wie onrecht elke dag voelt, heeft geen keuze tussen praten of zwijgen. Alleen tussen ademhalen of verdrinken. Je moet blijven roepen, ook als je stem breekt.

En nee, het is niet makkelijk. Kiezen betekent soms botsen. Mensen verliezen. Fouten maken. Maar het is veel moeilijker om te leven met het besef dat je zweeg terwijl anderen leden. Dat je niets zei, terwijl je wél wist. Dat je op veilige afstand bleef terwijl anderen geen ruimte hadden om te ademen.

Zeggen dat je geen kant kiest, is in veel gevallen een kant kiezen. Want het helpt het systeem dat al sterker is. Het zwijgt mee met wie liever wil dat alles blijft zoals het is. Het stelt gerust, maar het verandert niets.

Ik zie het om me heen. In de klas, als iemand een racistische opmerking maakt en niemand iets zegt. Op sociale media, wanneer onderdrukt volk wordt ontmenselijkt, en dat dan “meningsuiting” genoemd wordt. In de politiek, waar woorden als “neutraal blijven” worden gebruikt om verantwoordelijkheid te vermijden.

Dus nee, ik blijf niet neutraal.

Niet als mijn vrienden gehumilieerd worden omdat ze een hoofddoek dragen. Niet als Gaza in puin ligt en mensen doen alsof het “complex” is. Niet als vrouwenhaat een punchline is in jongensgroepen. Niet als armoede een verdienmodel is geworden. Niet als kinderen slapen met angst in hun hart en jij zegt: “Ik weet er niet genoeg van.”

Ik kies wél een kant. De kant van menselijkheid. De kant van degenen die niet gehoord worden, maar blijven spreken. De kant van zij die struikelen, maar blijven vechten. Niet omdat ik perfect ben. Niet omdat ik alles weet. Maar omdat ik niet kan doen alsof ik niets zie.

Ik ben jong, ja. Maar ik kijk niet weg. Ik lees, ik luister, ik leer. En ik weet: stilte verandert niets. Stilte maakt plaats voor nog meer onrecht.

Echt kiezen vraagt geen perfectie. Alleen moed. En in een wereld waar onrecht luid is, is zwijgen geen stilte maar medeplichtigheid.