Nieuwe migratiewet breekt gezinnen: kwetsbare kinderen voorgoed gescheiden van hun ouders

Wat betekent het als je als kind bescherming krijgt in België, maar je ouders nooit meer mag zien? Die nachtmerrie dreigt werkelijkheid te worden als het parlement volgende week instemt met het wetsontwerp van minister van Asiel en Migratie Anneleen Van Bossuyt.

De nieuwe wet wil het recht op gezinshereniging voor vluchtelingen drastisch inperken. De zwaarste klap treft kinderen die zonder hun ouders naar België vluchtten. Zij zouden hun ouders niet meer mogen laten overkomen. Voor deze kwetsbare jongeren betekent dat één ding: levenslange scheiding van hun familie.

“Een kind hoort bij zijn ouders. Punt”

Voor Tine Claus, directeur van Vluchtelingenwerk Vlaanderen, is het duidelijk: “Een kind dat bescherming in België krijgt, hoort bij zijn ouders te zijn. Punt. Deze wet doet het tegenovergestelde.”

Volgens Vluchtelingenwerk is de maatregel niet alleen menselijk onverantwoord, maar ook juridisch onhoudbaar. Ze spreekt van een flagrante schending van het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind, dat België ondertekend heeft.

Niet-begeleide minderjarigen die hier bescherming krijgen, zouden door de nieuwe wet structureel van hun ouders worden gescheiden. Nooit eerder legde België zulke harde grenzen op aan het gezinsleven van kinderen.

De nieuwe regels treffen vooral mensen die hier zogenaamde subsidiaire bescherming kregen. Dat zijn mensen die vluchten voor oorlog of onmenselijke behandeling, maar die geen officieel vluchtelingenstatuut krijgen omdat ze niet persoonlijk vervolgd worden.

Hoewel hun situatie vaak even nijpend is, erkent België hen maar gedeeltelijk. En dat verschil in erkenning vertaalt zich nu in een keiharde uitsluiting: gezinshereniging wordt voor hen quasi onmogelijk.

Wie onder deze groep valt, mag pas twee jaar na erkenning een aanvraag indienen. En dat is niet alles: ze moeten ook aantonen dat ze een netto-inkomen hebben van minstens 2.323 euro per maand, plus 10 procent extra voor elk gezinslid. Voor jongeren uit landen als Syrië of Eritrea — vaak alleenstaand en zonder netwerk — is dat totaal onhaalbaar.

Kinderen zonder gezin, voor altijd

Wat deze cijfers betekenen in de praktijk? Een Syrische jongen van 16 die hier aankomt en bescherming krijgt, zal zijn ouders nooit meer kunnen zien. Een meisje van 15 uit Eritrea, getraumatiseerd door oorlog en mensenhandel, zal haar moeder nooit meer kunnen vasthouden.

En dat terwijl net hun familie hen houvast en veiligheid zou kunnen geven.

“Deze wet ondermijnt de basisprincipes van kinderbescherming”

“België erkent dat deze kinderen bescherming nodig hebben, omdat hun land te gevaarlijk is. Maar hun ouders, die hen net kunnen ondersteunen en beschermen, mogen daar niet weg. Dat ondermijnt de basisprincipes van kinderbescherming,” aldus Tine Claus.

Erkende vluchtelingen

Ook erkende vluchtelingen krijgen het moeilijker. Zij zullen voortaan slechts zes maanden krijgen om hun aanvraag tot gezinshereniging in te dienen. Dat lijkt misschien redelijk, maar het is in werkelijkheid een onmogelijke opdracht.

In die korte tijd moeten mensen vaak vanuit onstabiele of gevaarlijke situaties documenten verzamelen, vertalen, legaliseren en indienen — vaak over meerdere continenten heen. Wie de deadline mist, heeft pech. Het recht op gezinshereniging vervalt definitief.

“Voor mensen die al jaren zonder hun gezin leven, is dit een keiharde klap. Hen vragen om een hoog inkomen te bewijzen, is in veel gevallen gewoon een verkapte weigering,” zegt Claus.

Arbeidsmigranten

De wet viseert niet alleen mensen op de vlucht, maar ook arbeidsmigranten. Die mensen werken in sectoren waar we zonder hen letterlijk niet draaien: de zorg, logistiek, de bouw. Maar ook zij worden geconfronteerd met wachttijden van jaren en strengere inkomensvoorwaarden.

Gezinshereniging is een absolute noodzaak voor een menswaardig leven

Met andere woorden: wie hier helpt zorgen voor ouderen, pakjes rondbrengt of onze huizen bouwt, mag zijn of haar kinderen en partner niet zomaar laten overkomen. Zij dragen onze economie, maar mogen hun gezin niet zien.

Geen gunst maar recht

Volgens Vluchtelingenwerk is gezinshereniging geen gunst maar een recht. En meer dan dat: het is een absolute noodzaak voor een menswaardig leven.

Onderzoek toont dat mensen die hun gezin kunnen herenigen, sneller werk vinden, beter integreren, minder psychische klachten hebben. Het is de basis van herstel, van stabiliteit, van toekomst.

Mensen isoleren, gezinnen uit elkaar trekken, dat doet net het omgekeerde: het maakt mensen kwetsbaar, afhankelijk, gebroken.

Parlement moet ingrijpen

Politici zeggen graag dat het gezin de hoeksteen van de samenleving is. Maar blijkbaar geldt dat alleen voor wie hier geboren is.

De wet is nog niet goedgekeurd. Volgende week komt ze voor in het parlement. Vluchtelingenwerk Vlaanderen roept de parlementsleden op om dit ontwerp tegen te houden.

Het parlement staat volgende week voor de keuze: breekt het gezinnen, of kiest het voor menselijkheid?

“Wie mensenrechten en kinderrechten ernstig neemt, kan niet anders dan tegenstemmen,” zegt Claus. “Deze wet ondermijnt de fundamenten van een menswaardig migratiebeleid. Ze duwt ouders, kinderen en partners nog verder uit elkaar. Dat maakt mensen kapot.”

Het parlement staat volgende week voor de keuze: breekt het gezinnen, of kiest het voor menselijkheid?