Momenteel staat er in de haven van Antwerpen een container met militair materieel bestemd voor Israël, die zal vertrekken op 11 juli. Dit is in strijd met de wapenhandelwetgeving en internationale verplichtingen. Indien binnen 24 uur geen inhoudelijke reactie komt, overwegen de organisaties een gerechtelijke spoedprocedure om de container tegen te houden.

Container met militair materieel onderweg naar Israël

De klacht betreft een container met tapered roller bearings (kogellagers: onderdelen voor militaire voertuigen), geproduceerd door de Amerikaanse multinational Timken via een Franse vestiging. De goederen worden vervoerd via een container van rederij MSC en zijn bestemd voor het Israëlische bedrijf Ashot Ashkelon Industries. Dit defensiebedrijf heeft een exclusief contract met het Israëlische Ministerie van Defensie voor de productie en het onderhoud van transmissiesystemen voor de Merkava-tanks en Namer-pantservoertuigen. Beide systemen worden momenteel ingezet in de genocide in Gaza.

De onderdelen lijken civiel van aard, maar het militair eindgebruik is duidelijk en gedocumenteerd

De onderdelen zelf zijn op het eerste gezicht civiel van aard, maar het militair eindgebruik is duidelijk en gedocumenteerd. In dat geval is een vergunning verplicht, die echter niet werd aangevraagd door MSC. De container staat voorlopig gepland voor vertrek op 11 juli 2025.

Militaire uitvoer naar Israël niet toegestaan

Verschillende organisaties dienden op 6 juni 2025 een klacht in bij de Vlaamse dienst Controle Strategische Goederen (dCSG) en hebben sindsdien herhaaldelijk om transparantie en antwoorden gevraagd. Ook op verschillende parlementaire vragen kwamen geen concrete antwoorden over het lopende onderzoek.

Gelet op de duidelijke wettelijke basis, is het des te onbegrijpelijker dat de Vlaamse overheid in het verleden – en recent nog – toch uitvoer van militair materiaal en dual use – goederen met militair eindgebruik naar Israël heeft toegestaan, in strijd met haar eigen regelgeving en beleidslijnen. Zo kon onlangs nog een MSC-container met dezelfde inhoud via de Antwerpse haven het Israëlische defensiebedrijf Ashot Ashkelon Industries bereiken, zonder enige controle.

Schendingen van nationaal en internationaal recht

Volgens het Vlaamse Wapenhandeldecreet zijn de uit- en doorvoer van defensiegerelateerde producten en ander voor militair gebruik dienstig materiaal vergunningplichtig. Het niet aanvragen van zo’n vergunning terwijl dat wel verplicht is – zoals dat bij deze container het geval – is een douanemisdrijf. De geplande doorvoer is daarom juridisch onhoudbaar.

Als staten of bedrijven bewust militair materiaal leveren aan een land dat zich schuldig maakt aan oorlogsmisdaden of genocide, maken ze zich medeplichtig

Daarnaast wijzen de betrokken organisaties op de Genocideconventie van 1948. Die verplicht staten om actief te voorkomen dat er genocide plaatsvindt – niet alleen door in te grijpen, maar ook door economische, politieke en financiële steun aan zo’n misdaad te verhinderen. Als staten of bedrijven bewust militair materiaal leveren aan een land dat zich schuldig maakt aan oorlogsmisdaden, misdaden tegen de menselijkheid of genocide, maken ze zich medeplichtig. Ook staten die niets doen terwijl bedrijven onder hun toezicht zulke leveringen mogelijk maken, dragen verantwoordelijkheid.

De organisaties eisen dat de container niet vertrekt en dat formeel wordt onderzocht of rederij MSC de regels heeft overtreden door zonder vergunning te handelen. Ze willen dat Vlaanderen duidelijk maakt hoe het toezicht houdt op militaire en dual use – goederen, en dreigen met gerechtelijke stappen als er binnen 24 uur geen actie wordt ondernomen.

Structureel gebrek aan controle op wapendoorvoer

De klacht hekelt het gebrek aan transparantie en communicatie vanwege de Vlaamse overheid. Daarnaast kadert ze binnen een breder, structureel gebrek aan controle en coördinatie tussen verschillende beleidsniveaus die verantwoordelijk zijn voor toezicht op wapenexport.

Zo werden in 2024 nog gerechtelijke stappen tegen de Israëlische rederij ZIM ondernomen, vanwege de illegale doorvoer van 246 ton aan munitie naar Israël. Ook andere dossiers, zoals de verzending van F35 onderdelen naar Israël via de luchthaven van Bierset, tonen de mazen in het Belgische transportnet aan.

“Waarop wacht de Vlaamse overheid om deze container tegen te houden?”

“In tijden van genocide zou het glashelder moeten zijn: je staat geen doorvoer of uitvoer van goederen toe als er een risico is dat ze bijdragen aan de genocide die zich momenteel voor onze ogen voltrekt in Gaza. Waarop wacht de Vlaamse overheid om in gang te schieten om deze container tegen te houden, en eindelijk alle mazen in het net te dichten?”, besluit Isabelle Vanbrabant van Intal.

Verschillende van de betrokken organisaties lanceerden in juni het burgerinitiatief  ‘Stop Wapens voor Israël’, waarin ze eisen dat exportcontroles verstrengd worden en er een sluitend militair embargo op Vlaams niveau wordt aangenomen. In haar Vlaams Defensieplan lijkt de Vlaamse regering een andere weg in te slaan. Het Plan beoogt immers de exportregels voor wapens (en wapenonderdelen) te versoepelen, wat meer Vlaamse wapenonderdelen in conflictgebieden zal doen belanden.

Om de gerechtskosten te dekken zetten de organisaties een crowdfunding op.