Linkse aardverschuiving in New York: socialist wint voorverkiezingen

In New York, een stad met 8 miljoen inwoners, heeft de linkse politicus Zohran Mamdani de Democratische voorverkiezing voor het burgemeesterschap gewonnen. Daarmee versloeg hij niemand minder dan voormalig gouverneur Andrew Cuomo, gesteund door de partijtop en tientallen miljoenen aan donorgeld.

Mamdani is een 33-jarige volksvertegenwoordiger uit het district Queens en een uitgesproken democratisch socialist. Hij is moslim en heeft Indiase roots. Hij werd geboren in Oeganda maar groeide op in New York.

Ongelijke strijd

De verkiezingsstrijd was heel ongelijk: Mamdani had nauwelijks politieke ervaring, geen media-imperium achter zich en een campagnebudget dat verbleekte bij dat van zijn tegenstanders. Toch wist hij met een grassrootscampagne van meer dan 50.000 vrijwilligers en een duidelijke boodschap de harten van jonge en werkende New Yorkers te winnen.

"In de woorden van Nelson Mandela: het lijkt altijd onmogelijk totdat het gedaan is," zei Mamdani op X na de uitslag.

Zijn tegenstander Andrew Cuomo gold lang als favoriet. Hij hoopte zijn politieke comeback te maken na zijn gedwongen ontslag in 2021 wegens beschuldigingen van seksueel grensoverschrijdend gedrag.

Mamdani wil belastingen voor de rijken verhogen om gratis bussen en kinderopvang te financieren, evenals gemeentelijke supermarkten

Cuomo had alle kaarten in handen: geld, naam, ervaring en steun van prominente figuren zoals Bill Clinton. Met steun van miljardairs als Michael Bloomberg en Bill Ackman kreeg hij miljoenen toegestopt voor een campagne vol dure spotjes. Maar het mocht niet baten.

Waar Cuomo de kaart trekt van ervaring en ordehandhaving, biedt Mamdani een visie die hoop gaf: een stad waar mensen niet langer moeten overleven, maar kunnen leven. Als hij wordt gekozen wil hij de belastingen voor de rijken verhogen om gratis bussen en kinderopvang te financieren, evenals gemeentelijke supermarkten.

Mamdani mobiliseerde brede lagen van de bevolking. Hij kreeg daarbij de steun van Alexandria Ocasio-Cortez, Bernie Sanders en de Democratic Socialists of America. Maar de echte kracht kwam van onderuit: studenten, taxichauffeurs, poetsvrouwen en gepensioneerden trokken mee de straat op.

Hij kreeg steun uit wijken die eerder nog voor Trump stemden

Zijn campagne was pienter opgevat en modern van aanpak. Ze speelde in op het gegeven dat een steeds groter deel van het electoraat zijn mening vormt via sociale media. Hij vond innovatieve manieren om beleidsvoorstellen te communiceren.

Opvallend ook was dat bijna een kwart van de vroege stemmen in deze voorverkiezing afkomstig was van New Yorkers die voor het eerst stemden en dat hij steun kreeg uit wijken die eerder nog voor Trump stemden.

"Wanneer we niet langer in onze democratie geloven, wordt het alleen maar makkelijker voor mensen als Donald Trump om ons te overtuigen, voor miljardairs om ons te overtuigen dat zij altijd moeten leiden," zei hij.

Zijn boodschap van betaalbaarheid en rechtvaardigheid resoneerde in Latino-buurten, bij Zuid-Aziatische kiezers en onder jonge, voorheen apolitieke New Yorkers. Dat resulteerde in de hoogste opkomst in een Democratische voorverkiezing sinds 1989.

Ongegeneerd links

De nederlaag van Cuomo legt ook de diepe kloof binnen de Democratische Partij bloot. Waar gevestigde figuren veiligheid, ervaring en gematigde hervormingen beloven, zoekt een groeiend deel van de achterban naar échte verandering.

Het is een strijd die algemeen wordt gezien als een referendum over de toekomst van de partij. Het zal ook het debat onder de Democraten intensiveren, aangezien zij zoeken naar een overtuigende politieke strategie om het op te nemen tegen Donald Trump.

Mamdani opteert duidelijk niet voor een ‘flinkse’ opstelling maar neemt ongeneerd linkse standpunten in

Mamdani opteert duidelijk niet voor een ‘flinkse’ opstelling, waarbij (centrum-)linkse partijen extreemrechts proberen te stoppen door rechtse standpunten over te nemen, vooral rond migratie en veiligheid. Ze hopen zo cultureel conservatieve kiezers terug te winnen, maar op lange termijn speelt deze strategie extreemrechts alleen maar in de kaart.

In plaats daarvan neemt Mamdani ongeneerd linkse standpunten in, blijkbaar met succes. Zijn overwinning is een symptoom van een bredere verschuiving binnen de Democratische Partij. Na de nederlaag van Kamala Harris tegen Trump in 2024 woedt er een hevige strijd tussen het establishment en de progressieve vleugel. Mamdani’s overwinning zet de deur open voor nieuwe, linkse leiderschappen in andere steden.

Dit ging over de voorverkiezingen, de race zelf is nog niet gelopen. Hoewel Democraten traditioneel sterk staan in New York doet de zittende burgemeester Eric Adams mee als onafhankelijke, net als een goed gefinancierde zakenadvocaat. Cuomo zou zelfs op een eigen lijst kunnen terugkeren.

Maar Mamdani staat sterk: hij heeft de meeste stemmen, de grootste vrijwilligersbasis en de wind in de rug.

Mamdani’s overwinning toont in elk geval dat een andere politiek mogelijk is. In een tijd van groeiende ongelijkheid, onbetaalbaar wonen en afnemend vertrouwen in democratie, biedt zijn campagne een perspectief van hoop, solidariteit en mobilisatie.

De overwinning van deze 33-jarige democratisch socialist heeft paniek veroorzaakt bij Wall Street

“Samen, New York, hebben we onze democratie nieuw leven ingeblazen. Wij hebben onze stad opnieuw leren geloven”, zei hij na zijn overwinning. Dat geloof zou weleens de vonk kunnen zijn voor iets groters.

Voorspelbare reacties

De reacties bleven niet uit. De overwinning van deze 33-jarige democratisch socialist heeft paniek veroorzaakt bij Wall Street, waar financiers en bedrijfsleiders zich nu haasten om een gematigde tegenkandidaat te vinden — mogelijk Andrew Cuomo of de huidige burgemeester Eric Adams.

Ze vrezen Mamdani’s plannen om de belastingen op bedrijven en inkomens boven 1 miljoen dollar fors te verhogen, wat volgens hen rijke inwoners uit de stad zou jagen. Hedgefondsmanagers zoals Bill Ackman en Dan Loeb hebben zich fel uitgesproken tegen Mamdani en bereiden miljoeneninvesteringen in tegenpropaganda voor.

Trump: “Mamdani is  een 100 procent  Communistische Gek”

Binnen het Republikeins kamp zorgde Mamdani’s overwinning ook voor opschudding. De meest spraakmakende reactie kwam zoals te verwachten van Donald Trump, die Mamdani op zijn sociale mediaplatform Truth Social uitmaakte voor een “100 procent  Communistische Gek”.

Volgens de Trump is Mamdani het bewijs dat de Democratische Partij nu in handen is van radicale socialisten: “We hebben al eerder radicale linksen gehad, maar dit begint toch wel een beetje belachelijk te worden”.

In een tweede bericht trok hij de spot met de linkervleugel van de Democratische Partij, door te suggereren dat congresleden zoals Alexandria Ocasio-Cortez en haar bondgenoten (“AOC+3”) ook maar meteen ministerposten zouden moeten krijgen. “Als je daar onze toekomstige communistische burgemeester van New York, Zohran Mamdani, bij optelt, dan is ons land echt naar de knoppen!" schreef hij.

Lessen voor links

De overwinning van Zohran Mamdani is meer dan een lokale politieke verrassing — ze toont aan dat een uitgesproken linkse koers kiezers kan enthousiasmeren, zelfs in een context van mediadominantie door de elite en overweldigende financiële tegenstand.

Zijn campagne bewijst dat mobilisatie van onderuit, met een heldere boodschap rond betaalbaarheid, publieke diensten en economische rechtvaardigheid, een krachtig alternatief vormt voor het ‘gematigd realisme’ dat veel progressieve partijen nog altijd aanhangen.

Links hoeft niet op eieren te lopen, als ze maar durft te staan waar ze voor zegt te staan

Voor de linkerzijde in de VS én Europa biedt dit belangrijke lessen. In plaats van voortdurend water bij de wijn te doen of rechtse retoriek over te nemen uit angst voor electoraal verlies aan extreemrechts, toont Mamdani aan dat kiezers net snakken naar duidelijkheid, overtuiging en echte verandering.

Zijn succes onder jonge kiezers, nieuwkomers, lage inkomensgroepen én zelfs voormalige Trump-stemmers suggereert dat linkse politiek pas echt aantrekkelijk wordt wanneer ze durft dromen én organiseren.

Het is dan ook tijd dat progressieve partijen hun defensieve houding laten varen. Niet door te polariseren om de polarisatie, maar door met een positieve en sociale visie voor de dag te komen — één die vertrekt van wat mensen nodig hebben, in plaats van wat markten of miljardairs verwachten. Links hoeft niet op eieren te lopen, als ze maar durft te staan waar ze voor zegt te staan.

Bronnen:

- Zohran Mamdani stuns Democratic establishment in New York mayor race - Zohran Mamdani: “We Can Demand What We Deserve” - “We Fight for Working People with No Apology”: Zohran Mamdani Beats Cuomo in NYC Mayoral Primary - Zohran Mamdani topples Andrew Cuomo in NYC mayoral race - Zohran Mamdani offered New Yorkers a political revolution – and won