Veroordeling Van Langenhove: "Overwinning van de rechtsstaat tegen het fascisme"

Vandaag, vrijdag 20 juni, veroordeelde het Hof van Beroep in Gent hoofdbeklaagde Dries Van Langenhove en vijf andere beklaagden opnieuw voor inbreuken op de racisme- en negationismewet. Het Hof verminderde wel de straf van de beklaagden. Dat zorgt ervoor dat hoofdbeklaagde Dries van Langenhove, die in eerste aanleg ontzet werd uit zijn politieke rechten voor een periode van tien jaar, die rechten nu toch behoudt.

"Het vonnis benadrukt dat racisme, discriminatie en haatzaaierij niet normaal zijn, maar strafbaar. Op het moment dat het fascisme wereldwijd opnieuw opgang maakt, is dat een heel belangrijk signaal", aldus Ludo Segers van Hand in Hand tegen racisme.

Terugvechten werkt", zegt ook Peter Paul Vossepoel van LABO vzw. “Dries Van Langenhove heeft verloren. Dat is het gevolg van mensen en organisaties die zich ingezet hebben voor verandering."

"Terugvechten werkt"

Verschillende middenveldorganisaties die werken rond antiracisme en antifacisme, vrouwenrechten, LGBTI+personen en antisemitisme waren vandaag aanwezig aan het Hof van Beroep. "Onze aanwezigheid bij de rechtbank is essentieel", benadrukt Ellen De Soete van de 8-mei-coalitie. "We tonen dat racisme, negationisme en haatspraak geen plaats hebben in onze samenleving. Door samen op te komen voor rechtvaardigheid en democratische waarden, geven we een krachtig signaal dat we niet zwijgen over pogingen om fundamentele mensenrechten te ondermijnen."

Maar hoewel de middenveldorganisaties opgelucht zijn met de veroordeling en ze het arrest van het Hof van Beroep respecteren, waarschuwen ze dat Van Langenhove door het vonnis wel vrijgesteld wordt om zijn politieke carrière verder te zetten. Juridische overwinningen zijn volgens hen ook niet voldoende. Buiten de rechtbank moet de strijd tegen discriminerend gedachtengoed en de uitholling van de democratische rechtstaat ook  gevoerd worden.

In cassatie

Van Langenhove laat na de uitspraak weten in cassatie te gaan. In zijn alternatieve versie van de feiten doet hij alsof hij die straf krijgt omwille van het delen van ‘memes’, grappen dus. "Humor in een private chatgroep", noemt hij het.

In de realiteit stond Van Langenhove terecht voor vijf misdrijven: het oprichten en leiden van een vereniging die discriminatie en haat verkondigt, het rechtvaardigen van de Holocaust, het verspreiden van rassenhaat, het aanzetten tot geweld en illegale wapenhandel.

Belangrijk om te begrijpen is dat, zoals ook duidelijk blijkt uit de Pano-reportage, Schild & Vrienden niet enkel een chatgroep was waarin Hitler verheerlijkt werd, waarin er gelachen werd met noodlijdende kinderen in Afrika en waarin vrouwenhaat en racisme werden gepromoot.

"Er is een groeiende beweging van geweld, haat en discriminatie”

Ze gingen ook systematisch andersdenkenden intimideren, zowel online als offline. Zo werden er doodsbedreigingen geuit ten opzichte van progressief denkende studenten, viseren ze vakbondsgebouwen en roepen ze op om linkse leerkrachten aan te pakken. Een leerkracht die het onderwerp racisme behandelt, werd zelfs door Van Langenhove zelf opgebeld.

Schild & Vrienden beperkte zich met andere woorden niet tot het delen van antidemocratische ideeën. Ze gingen er ook actief naar handelen.

“De acties die tot het proces van vandaag geleid hebben, zijn deel van een groter probleem: een groeiende beweging van geweld, haat en discriminatie”, legt Eef Heylighen van Çavaria, uit. "Die beweging viseert daarbij ook LGBTI+ personen en hun acties hebben effect: het aantal gevallen van geweld en discriminatie stijgt, de online haat is overweldigend en de aanvaarding onder jongeren neemt af."

Sarah Tertyschniko van vrouwenorganisatie Rebelle vzw beaamt. “Dit zijn geen losse fenomenen: ze zijn de uitwassen van een systeem dat structurele ongelijkheid in stand houdt. Wanneer de democratie onder druk staat, staan wij op. Niet uit luxe, maar uit noodzaak. Want een samenleving waarin vrouwen en kwetsbare groepen vrij en gelijkwaardig kunnen leven, vraagt dat we blijven vechten tegen extremisme, uitsluiting en onrecht."

Democratische principes

De extreemrechtse ideologie van Dries Van Langenhove staat haaks op tal van democratische principes. Wanneer hij deze ideologie, die een heel aantal groepen van mensen fundamentele rechten wil ontzeggen niet enkel verspreidt, maar ook in de praktijk probeert te brengen, dan moet de democratie zich verdedigen.

"Dit proces raakt aan de kern van wie we willen zijn als samenleving"

“We moeten duidelijk maken dat deze vorm van ontmenselijking en extreemrechts gedachtegoed onaanvaardbaar blijft in onze samenleving”, stelt Een Andere Joodse Stem. "Dit proces raakt aan de kern van wie we willen zijn als samenleving: solidair, inclusief en rechtvaardig voor iedereen", beaamt De Soete van de 8 mei-coalitie.

Juridische strijd heeft ook limieten

Nina Henkens van de antiracistische organisatie Kif Kif betreurt wel dat Van Langenhove zijn politieke rechten toch niet verliest: "Tijdens het proces pronkte Van Langenhove op de sociale media met de steun van Elon Musk. Nu duidelijk is geworden dat Musk op verschillende plekken in Europa politieke invloed probeerde uit te oefenen via extreemrechtse lakeien, is het van groot belang dat Van Langenhove zich niet meer politiek kandidaat kan stellen."

"Nu Musk in Europa politieke invloed wil uitoefenen via extreemrechtse lakeien, is het van belang dat Van Langenhove zich niet politiek kandidaat kan stellen"

"Daarnaast stellen wij samen met het Openbaar Ministerie vast dat Van Langenhove geen enkel schuldinzicht toont. Integendeel. Hij is de afgelopen jaren verder geradicaliseerd en ging door met het belagen en intimideren van andersdenkenden. Veroordeelde racisten, haatzaaiers en negationisten mogen geen toegang hebben tot politieke functies."

Uit het proces tegen Van Langenhove blijkt dat het mogelijk is om degenen die zichzelf buiten de democratie plaatsen, te veroordelen. Maar dat is enkel effectief zolang we tegelijkertijd blijven werken aan een brede consensus rond de democratische ideologie. En daar wringt nu net het schoentje.

Uiteindelijk is de strijd tegen de toenemende normalisering van extreemrechtse ideeën een brede politieke strijd. Daarom vragen de middenveldorganisaties blijvende aandacht voor de bescherming van de rechtstaat, en maken ze zich zorgen over een beleid dat meer en meer democratische verworvenheden in gevaar brengt.

Daarbij wijzen ze op de beperkingen van het stakings- en het betogingsrecht, de besparingen op organisaties die discriminatie bestrijden, het inperken van de autonomie van rechtbanken: het zijn allemaal tekenen dat onze democratie langs verschillende kanten ondermijnd wordt. "Als middenveld zullen we alle democratische middelen blijven inzetten om racisme, haat en negationisme te blijven bevechten."