Meer en meer Panamezen staken voor sociale zekerheid en tegen VS-invloed

De arbeiders in het Midden-Amerikaanse Panama zijn de voorbije weken blijven mobiliseren. Steeds meer sectoren van de samenleving sluiten zich aan. Ze verenigen zich tegen onderdrukking en verdedigen de nationale soevereiniteit.

Werknemers stellen dat de ‘Wet 462’ van 18 maart 2025 de deur opent voor de privatisering van de sociale zekerheid, de pensioenleeftijd verhoogt en het budget voor toekomstige pensioenen halveert.

Afbeelding

De Panamese samenleving heeft ook haar afkeur laten blijken voor het voorstel om grondgebied ter beschikking te stellen voor de vestiging van verschillende Amerikaanse militaire bases en het plan om Amerikaanse (oorlogs-)schepen gratis doorgang te verlenen via het Panamakanaal.

De staking wordt geleid door Suntracs, een unie van bouwvakkers en aanverwante sectoren, de vereniging Asoprof van professoren en de unie Sitraibana van werkers in de bananenindustrie.

Verzet groeit

Naarmate de dagen verstrijken, sluiten steeds meer vakbonden van leraren, artsen, verpleegkundigen, tandartsen, boeren, inheemse organisaties, studentenbewegingen, ouderverenigingen en buurtgroepen zich bij de staking aan.

Als gevolg hiervan zijn niet alleen productie- maar ook educatieve activiteiten stilgelegd en zelfs verschillende ziekenhuizen hebben opgeroepen tot de staking tegen Wet 462 en het veiligheidsbeleid  van president Mulino. Ook zijn tal van wegen in het land geblokkeerd.

Afbeelding

Studenten sluiten zich aan

Op 6 mei namen duizenden studenten, administratief personeel en professoren van de universiteit van Panama deel aan een massale mobilisatie in Panama-Stad ter ondersteuning van de staking van de arbeiders onder het motto “Voor universitaire autonomie en nationale soevereiniteit”.

Ze scandeerden terwijl ze door de hoofdstraten in het hart van de Panamese hoofdstad marcheerden “Zonder strijd is er geen overwinning” en “Hé, Mulino, neem een foto, zodat je niet zegt dat we maar met vier mensen zijn”.

Oneerlijk

Een student vertelde La Estrella de Panamá, de oudste krant van Panama, dat ze de staking steunt omdat “we het zat zijn dat [de regering] ons een bende terroristen noemt. En we zijn tegen de wet op de sociale zekerheid. Het is oneerlijk om zo hard te werken en met zo weinig geld met pensioen te gaan.”

Politici applaudisseren als ze in de oppositie zitten. Zodra ze in de regering zitten, onderdrukken ze

Panamese universiteitsstudenten maakten lange tijd deel uit van de strijd voor nationale soevereiniteit. Die begon in 1958, toen een groep jongeren 75 Panamese vlaggen plantte op verschillende punten in de kanaalzone, een gebied dat destijds nog werd bestuurd door de Verenigde Staten.

Repressie

“De universiteit is een ruimte voor debat, een ruimte waar alle ideologische en politieke stromingen altijd naast elkaar hebben bestaan. We hebben repressieve regeringen en overheden gehad en we wisten hoe we de confrontatie moesten aangaan.

Nu beleven we ons ergste moment, nu de president van de republiek ons criminelen noemt, terroristen, delinquenten... In het verleden zijn er demonstraties geweest op de universiteit van Panama. Alle politici applaudisseren als ze in de oppositie zitten. Zodra ze in de regering zitten, onderdrukken ze,” zei universiteitsprofessor Gilberto Marulanda.

Afbeelding

Onderdrukking en mensenrechtenschending

Een ander strijdfront zijn de straten en snelwegen van het land waar georganiseerde arbeiders grote wegblokkades hebben opgeworpen om hun eisen kracht bij te zetten. Er zouden inmiddels 480 wegen zijn gebarricadeerd door actievoerders. De regering heeft ingegrepen en demonstraties onderdrukt onder het voorwendsel de straten vrij te maken en het verkeer  toe te laten.

Journalist Andrés Lobo zei in dit verband: “Toen de kamers van koophandel er bij de regering op aandrongen om op te treden tegen de staking en nieuwe wegblokkades te voorkomen, reageerde president José Raúl Mulino met repressie. De politie ruimde de wegblokkades met geweld op en arresteerde demonstranten onder wie ten minste dertig leden van vakbond Suntracs en elf werknemers van metrolijn 3.”

Dit gebeurde in San Félix in de provincie Chiquirí, waar verschillende confrontaties waren tussen demonstranten en staatsveiligheidstroepen die traangas en projectielen gebruikten tegen de arbeiders. Naast deze repressie werd begin mei Yamir Córdoba, coördinator van de United People for Life Alliance (de vereniging van de meest militante vakbonden en organisaties) gearresteerd.

Afbeelding

Inheemse groepen

De repressie van de regering is ook aan de kaak gesteld door het Nationaal Coördinatie-orgaan van Inheemse Volken, dat meldt dat verschillende inheemse leiders die de demonstraties leidden zijn vastgezet door de ordediensten.

Bovendien heeft dit orgaan mensenrechtenschendingen door de politie aan de kaak gesteld. De botsingen in de Ngäbe-Buglé Comarca (één van de gebieden van de inheemse bevolking) lijken te verergeren en zouden zich naar de rest van het land kunnen uitbreiden.

Chiquita dreigt 6.000 stakers  te ontslaan

Chiquita-bananen

Naast de repressie door de politie probeert de regering de staking op een meedogenloze manier te breken. Mulino heeft gedreigd het loon in te houden van arbeiders, die zich niet op hun werkplek melden. Daarnaast hebben particuliere bedrijven de arbeiders indirect laten weten dat ze hun baan zullen verliezen als ze niet snel weer aan het werk gaan.

Het bedrijf Chiquita Panama zei dat 6.000 arbeiders ontslagen zouden kunnen worden als de staking aanhoudt.

Afbeelding

Suntracs: staking gaat door

Als reactie op de onderdrukking en bedreigingen zei Suntracs op X: “De gelijktijdige onderdrukking in alle provincies van leraren, studenten, ouders, arbeiders en iedereen die gebruik maakt van het legitieme recht om te protesteren is het enige dat het volk steeds meer in opstand brengt. De Panamese politie en José Raúl Mulino zijn daar schuldig aan.”

De vakbond bevestigt ook dat ze de strijd niet zal opgeven totdat de regering haar neoliberale en soevereiniteitsvijandige beleid terugdraait. Ze hebben gezworen de staking voort te zetten totdat de regering luistert naar de eisen van de arbeiders en een serieuze dialoog aangaat in plaats van te stigmatiseren, te dreigen en te onderdrukken.

Dit artikel van Pablo Meriguet verscheen op 9 mei op Peoples Dispatch. De vertaling is van Ann Dejaeghere. Het stuk is door DeWereldMorgen geüpdatet met recente ontwikkelingen.