President Donald Trump zit weer luidop te klagen dat de militaire basissen van de VS in Azië zijn land te veel kosten. Als onderdeel van de nieuwe ronde onderhandelingen over de tarieven met Japan en Korea roept Trump beide landen op om zelf te betalen voor de stationering van de VS-troepen.

Maar hé, een beter idee nog: sluit die basissen en stuur de soldaten terug naar huis.

Trump wil laten doorschijnen dat de VS Japan en Korea een grote dienst bewijst met die 50.000 manschappen in het eerste en bijna 30.000 in het tweede land. Zij hebben de VS nochtans niet nodig om zichzelf te verdedigen.

Het zijn rijke landen die best kunnen instaan voor hun eigen defensie. Belangrijker is evenwel dat diplomatie veel efficiënter en heel wat goedkoper de vrede kan verzekeren in Noordoost-Azië dan VS-troepen.

Een beter idee: sluit die basissen en stuur de soldaten terug naar huis

De VS doet alsof Japan moet verdedigd worden tegen China. Laten we dat even bekijken. De voorbije duizend jaar was China slechts in de laatste 150 jaar de dominante macht in de regio.

VS-basissen on het Japanse eiland Okinawa. Map: US Navy/Public Domain

Hoeveel keer heeft China geprobeerd Japan binnen te vallen? Nul keer, zeg je? Correct! China heeft geen enkele keer geprobeerd om Japan binnen te vallen.

Misschien geloof je dat niet zomaar? Want hoe zit het dan met de twee pogingen in 1274 en 1281, zowat 750 jaar geleden?

Het klopt dat de Mongolen, die tussen 1271 en 1368 tijdelijk over China regeerden, twee keer een expeditievloot uitstuurden voor een invasie van Japan.

Beide keren kregen ze het deksel op de neus, wat te wijten was aan een combinatie van tyfoons (in de Japanse overlevering bekend als de Kamikazewinden) en de Japanse kustverdediging.

Japan heeft daarentegen verschillende keren China aangevallen en pogingen gedaan om het land te veroveren.

In 1592 lanceerde de arrogante en wispelturige militaire leider Toyotomi Hideyoshi een invasie in Korea om het China van de Ming te veroveren. Hij geraakte niet ver en stierf in 1598 zonder Korea zelfs maar te hebben onderworpen.

In 1894-95 viel Japan China binnen en versloeg dat land in de Chinees-Japanse oorlog. Het lijfde daarbij het Chinese eiland Taiwan in als een Japanse kolonie.

In 1931 viel Japan Noordoost-China (Mantsjoerije) binnen en maakte er de Japanse kolonie Manchukuo van.

Japan heeft geen nood aan VS-basissen om zich te verdedigen tegen China

In 1937 viel Japan nogmaals China binnen en gaf daarmee het startsein voor de Tweede Wereldoorlog in de regio van de Stille Oceaan.

Niemand denkt dat Japan vandaag de dag China zal binnenvallen, en er is geen enkele logische reden of historisch precedent waarom China in Japan voet aan wal zou willen zetten.

De VS-basis in Okinawa is er om China te bedreigen, niet om een of andere invasie door China te voorkomen. Map: US Department of Defense/Public Domain

Japan heeft hoegenaamd geen nood aan VS-basissen om zich te verdedigen tegen China. Hetzelfde geldt voor China en Korea. Gedurende de voorbije duizend jaar is China nooit Korea binnengevallen, op die ene uitzondering na, toen de VS China bedreigde.

China stapte in de late jaren 1950 in de oorlog aan de zijde van Noord-Korea om de VS-troepen de pas af te snijden die noordwaarts oprukten, naar China’s noordelijke grens.

Jeffrey Sachs sprak op 5 mei met DeWereldMorgen over de NAVO, Rusland, Oekraïne en Europa (23:34, Nederlandstalige ondertitels):

In die tijd deed VS-generaal Douglas MacArthur de roekeloze aanbeveling om China te bestoken met atoombommen. MacArthur stelde ook voor om de Chinese nationalistische krachten, die zich op Taiwan hadden teruggetrokken, te steunen bij een inval op het Chinese vasteland. Gelukkig heeft president Harry Truman beide aanbevelingen afgewezen.

De VS-basissen in Oost-Azië moeten de macht van de VS weerspiegelen en dienen niet voor de verdediging van Japan of Korea, reden temeer waarom ze moeten ontmanteld worden

Zuid-Korea heeft nood aan afschrikking tegen Noord-Korea, zoveel is zeker. Maar dat kan veel effectiever en geloofwaardiger door de oprichting van een regionaal veiligheidssysteem met China, Japan, Rusland, Noord-Korea en Zuid-Korea dan door de aanwezigheid van de VS, die herhaaldelijk het nucleaire arsenaal en de militaire opbouw van Noord-Korea heeft aangewakkerd in plaats van ze te ontmoedigen.

In feite moeten de militaire basissen van de VS in Oost-Azië de macht van de VS weerspiegelen en dienen ze niet voor de verdediging van Japan of Korea. Een reden temeer waarom ze moeten ontmanteld worden.

Jeffrey Sachs sprak in mei 2024  met DeWereldMorgen over België als federaal model voor Oekraïne (25:08, Nederlandstalige ondertitels):

Hoewel de VS beweert dat zijn basissen in Oost-Azië een defensief karakter hebben, worden ze begrijpelijkerwijs door China en Korea beschouwd als een rechtstreekse bedreiging. Bijvoorbeeld doordat ze de mogelijkheid creëren voor een ‘onthoofding’[1] en de reactietijd van China en Noord-Korea op een VS-provocatie, of een of ander misverstand, gevaarlijk zouden bekorten.

Om dezelfde redenen schreeuwde Rusland moord en brand toen er sprake was van de mogelijke toetreding van Oekraïne tot de NAVO. En terecht.

Dat bondgenootschap heeft zich immers meermaals gemoeid in door de VS gesteunde operaties met het oog op een regimewissel en heeft gevaarlijk dicht bij Rusland raketsystemen geplaatst.

En net waarvoor Rusland bang was, heeft de NAVO, met de bevoorrading van wapens, strategie, inlichtingen en zelfs het programmeren en opsporen van raketaanvallen in Rusland, actief deelgenomen aan de oorlog in Oekraïne.

Geen nieuws hier: tegen de VS-basissen in Azië wordt al tientallen jaren hevig geprotesteerd, hier tegen Camp Humphreys in Zuid-Korea. Foto: Carwil/CC BY-SA 1:0

Merk op dat Trump momenteel geobsedeerd is door twee kleine havenfaciliteiten in Panama die eigendom zijn van een onderneming in Hong Kong. Hij beweert dat China daarmee de veiligheid van de VS bedreigt (!) en wil dat ze verkocht worden aan een Amerikaans bedrijf.

De VS daarentegen omsingelt China niet met twee kleine havenfaciliteiten, maar met grote militaire basissen in de nabijheid van China’s internationale zeevaartroutes, namelijk in Japan, Zuid-Korea, Guam, de Filippijnen en de Indische Oceaan.

De beste strategie voor de supermachten is om uit elkaars vaarwater te blijven. Op zijn zachtst gezegd zouden China en Rusland geen militaire basissen mogen openen in het westerse halfrond.

De laatste poging hiertoe – toen de Sovjet-Unie in 1962 nucleaire wapens installeerde in Cuba – stond de wereld bijna op de rand van nucleaire vernietiging. (Lees in dit verband het opmerkelijke boek Gambling with Armageddon – Nuclear Roulette from Hiroshima to the Cuban Missile Crisis van Martin Sherwin voor de schokkende details over hoe weinig het gescheeld heeft).

Soldaten moeten af en toe wat kunnen relaxen. Zwembad in Camp Humphreys, Zuid-Korea. Lokale bevolking mag er niet in, uitgezonderd kuispersoneel en prostituées. Foto: Edward Johnson/Public Domain

Noch China noch Rusland vertoont momenteel ook maar de minste neiging daartoe. Ondanks alle provocaties die alleen al de aanwezigheid van de VS-basissen in hun buurt uitstralen.

Trump is op zoek naar manieren om geld te besparen – op zich een goed idee gezien de 2.000 miljard dollar (meer dan 6 procent van het bbp) die de begroting van de VS jaarlijks ophoest. De sluiting van de overzeese militaire basissen zou de perfecte manier zijn om ermee te beginnen.

Trump leek zelfs even in die richting te wijzen in het begin van zijn tweede termijn, maar de Republikeinen in het Congres riepen op tot nog meer – en niet minder – militaire uitgaven.

Toch is het in het licht van de zowat 750 overzeese militaire basissen in ongeveer 80 landen hoog tijd om die te sluiten, het geld op zak te steken en diplomatie weer een kans te geven.

De gastlanden van deze basissen doen betalen voor iets dat noch hen noch de VS vooruithelpt, is een grote financiële aderlating, verspilling van tijd, diplomatie en middelen. Zowel voor de VS als voor de betrokken landen.

De VS zou een basisovereenkomst moeten sluiten met China, Rusland en andere machten. “Hou jij maar je militaire basissen uit onze buurt, dan houden wij die van ons uit jouw buurt.”

Eenvoudige wederkerigheid tussen de grootmachten zou duizenden miljarden dollars aan militaire uitgaven besparen in de komende tien jaar en, belangrijker nog, het zou de Doomsday Clock terugdraaien, weg van de 89 seconden van het nucleaire Armageddon.

Prof. Jeffrey D. Sachs is professor en directeur van het Center for Sustainable Development van de Columbia University, waar hij van 2002 tot 2016 aan het hoofd stond van The Earth Institute. Hij is ook voorzitter van het UN Sustainable Development Solutions Network en zetelt in de UN Broadband Commission for Development. Hij was adviseur van drie VN-secretarissen-generaal en is momenteel  SDG Advocate[2] onder VN-secretaris-generaal António Guterres. Sachs is de auteur van A New Foreign Policy: Beyond American Exceptionalism (2020), Building the New American Economy: Smart, Fair, and Sustainable (2017) en The Age of Sustainable Development (2015) met een voorwoord van VN-secretaris-generaal Ban Ki-moon (2007-2016).

Dit artikel werd overgenomen van Other News. De vertaling is van Marina Mommerency.

Notes:

[1] Decapitation strike of onthoofding:  een militaire strategie gericht op het verwijderen van het leiderschap of de commandovoering over een vijandige regering of groep.

[2] SDG (Sustainable Development Goals – Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen vn de VN) advocates zijn sterke publieke figuren die zich inzetten voor vrede, welvaart en de planeet, zich scharen achter een visie van een betere wereld en anderen inspireren om hetzelfde te doen.