Het Belgisch Comité voor solidariteit met het Sahrawi-volk klaagt de precaire situatie aan van 25 Sahrawi politieke gevangenen in Marokko. Die worden daar al vervolgd jaar vervolgd voor hun deelname aan het vredeskamp Gdeim Izik (of Gdayam Izik) dat in 2010 was opgezet om te protesteren tegen (toen) 35 jaar Marokkaanse militaire bezetting van hun land en hun systematische achterstelling als volk op sociaal-economisch, cultureel en taalkundig gebied.

De Westelijke Sahara ligt tussen Marokko, Algerije en Mauritanië. Het is het enige Afrikaanse territorium dat nog steeds niet gedekoloniseerd is. Dit gebied is een voormalige Spaanse kolonie. Nadat Spanje van de VN in 1963 het bevel kreeg het gebied te verlaten, werd het in 1975 bezet door het Marokkaans leger.

Westelijke Sahara (rood) tussen Marokko, Algerije en Mauretanië. Map: reiarthur/CC BY-SA 3:0

De Sahrawi organiseerden het verzet tegen de Spaanse kolonisatoren en tegen de Marokkaanse bezetters in het Polisario-front. De Polisario bezetten nog steeds ongeveer 18 procent van de Westelijke Sahara. De overige 70 procent werd door Marokko geannexeerd en wordt sindsdien gekoloniseerd met Marokkaanse migranten.

Een wapenstilstand wordt sinds 1991 gecontroleerd door de MINURSO (Mission des Nations Unies pour l’Organisation d’un Reférendum au Sahara Occidental). Deze VBN-Missie heeft als officiële opdracht een referendum te organiseren over de toekomst van de Westelijke Sahara. Dat is nooit gelukt.

Het Polisario heeft de strijd nooit opgegeven, maar heeft bij gebrek aan internationale steun nooit zijn doelstellingen bereikt. De Europese Unie kiest voor goede economische relaties met Marokko.

De autochtone bevolking van het gebied geniet de facto geen gelijke burgerrechten in hun eigen land. Het vredeskamp van Gdeim Izik was niet de eerste vreedzame verzetsactie maar werd wel de grootste en meest bekende.

De wens van een Sharawi meisje in het zand “Op een dag zullen we terugkeren”. Foto: Rein van Gisteren

Volgens een aantal internationale ondersteuners van de Sahrawi was het kamp de eerste aanzet tot de Arabische Lente, één maand voor de zelfverbranding van de Tunesiër Mohamed Bouazizi op 17 december 2010.

De recente actie van het Belgisch Comité focust zich op één van de 25 Sahrawi die sinds 2010 in een Marokkaanse gevangenis worden vastgehouden.

Wie zijn de 25 leden van de Gdeim Izik groep?

Gdeim Izik is een woestijngebied op 12 kilometer van de hoofdstad El Aaiún van de Westelijke Sahara. Op die plaats werd op 10 oktober 2010 een vreedzame bijeenkomst begonnen van de inheemse bevolking der Sahrawi’s. Dit was een reactie. Het vredeskamp Gdeim Izik werd gewelddadig ontruim op 8 november 2010.

Het begon als initiatief van enkele honderden mensen, maar al na enkele dagen kwamen er tot 20.000 mensen samen, die zich verzamelden onder hun traditionele tenten. Het ging om studenten, werklozen, gezinnen. Ze kwamen daar bijeen in de hoop te ontsnappen aan de repressie.

Het Gdeim Izik vredeskamp (oktober 2010). Foto: Miquel Garcia/CC BY-SA 2:5

Geleidelijk werd het kamp omsingeld door de Marokkaanse bezettingstroepen die een deel van de Westelijke Sahara bezetten. De spanningen liepen op en een 14-jarige Sahrawi jongen werd vermoord door politieagenten. Vanaf dat incident werd buitenlandse journalisten de toegang tot het kamp ontzegd.

Op 8 november 2010 werd het kamp met veel geweld ontmanteld door de Marokkaanse bezettingsmacht. Twee Sahrawi’s en acht politieagenten werden daarbij gedood.

In 2013, drie jaar na de ontmanteling van het kamp, ​​veroordeelde een militaire rechtbank 25 van de toen gevangen genomen Sahrawi-burgers tot zware straffen, op basis van getuigenissen en bekentenissen die door marteling waren verkregen.

Deze 25 gevangenen – de Gdeim Izik groep – werden vervolgens ook door een burgerrechtbank veroordeeld tot zeer zware straffen, variërend van 2 jaar tot levenslang. Het zijn allen activisten, journalisten, advocaten, verdedigers van de mensenrechten en gewone burgers.

Een MINURSO-soldaat spreekt Sahrawi vrouwen. UN Photo/Martine Perret

In 2020 publiceerde Western Sahara Resource Watch een rapport over de 10 jaar onrechtvaardige gevangenisstraf, met de eis tot onmiddellijke vrijlating van de Gdeim Izik groep.

Het bevat biografische gegevens van de gevangenen, hun betrokkenheid bij het vredeskamp van 2010, de omstandigheden waaronder ze werden gearresteerd en de redenen voor hun veroordeling.

 Mohamed Lamin Ahmedsalem Abdi ‘Haddi’

De Belgische campagne voor de vrijlating van deze 25 en van andere Sahrawi politieke gevangenen, maakt zich ongerust over de fysieke toestand van één van hen. Mohamed Lamin Ahmedsalem Abdi ‘Haddi’ (°20 oktober 1980) werd op 10 november 2010, twee dagen na de ontmanteling van het vredeskamp van Gdeim Izik, aangehouden.

Haddi. Foto: ecrirepourlesliberer.com

Hij zou die dag 2 Belgische artsen vergezellen die met de slachtoffers van het politiegeweld tijdens de ontruiming zouden praten. Nog voor Haddi hen kon ontmoeten werd hij aangehouden. Beide artsen werden het land uitgezet.

Hij werd later veroordeeld tot 25 jaar voor het gebruik van geweld tegen functionarissen tijdens de uitoefening van hun ambt met de intentie hen te doden. Die veroordeling kwam er op basis van een bekentenis die met folteringen was afgedwongen.

De Association Sahraouienne des victimes de violations graves des droits de l’homme publiceerde op 27 april 2025 een rapport over zijn gezondheidstoestand. Hij lijdt al 7 jaar aan oor- en oogontstekingen, die werden veroorzaakt door de martelingen tijdens zijn verhoor. Verder heeft hij astma, rugpijn en lijdt hij aan slapeloosheid.

Zijn familie mag hem niet bezoeken en is zeer ongerust over zijn overlevingskansen. De directie van de gevangenis Tiflet 2 weigert hem elke adequate medische zorg en laat niet toe hem naar een ziekenhuis te brengen.

In een brief van 4 mei vraagt het Belgisch Comité aan minister van Buitenlandse Zaken Maxime Prévot (Les Engagés = de Franstalige christendemocratische partij) en aan Véronique Petit, Belgisch ambassadeur in Marokko, om informatie te vragen bij de Marokkaanse overheid over de gezondheidstoestand van Haddi en over de maatregelen die tot nu werden genomen voor zijn medische verzorging.

Lees ook:

Het Polisario Front verklaart de oorlog aan Marokko na incident in bufferzone van Westelijke Sahara

Het Sahrawi-volk en de Westelijke Sahara: “We willen geen rijkdom, we willen vrijheid”

Gaza en de Westelijke Sahara, ook hun vlaggen zijn bijna identiek