In de afgelopen maanden is Somaliland het voorwerp geworden van een voor westerse media ongekende belangstelling. Israëlische en Amerikaanse functionarissen doen verwoede pogingen om een bestemming te vinden voor de gedwongen verhuizing van de bevolking van Gaza uit hun verwoeste thuisland. De niet-erkende, afgescheiden staat wordt daarbij steeds meer gezien als een aantrekkelijke optie.

Somaliland (4,5 x de oppervlakte van België) ligt in de ‘Hoorn van Afrika’ en grenst aan Djibouti, Ethiopië en Somalië. Kaart: Wikimedia Commons / CC ASA 4.0

Verschillende mainstream-media melden dat functionarissen in Tel Aviv en Washington hierover discrete toenaderingen zoeken tot de hoofdstad Hargeisa. Op 14 maart onthulde het Britse zakenblad de Financial Times:

“Een functionaris van de VS die op de hoogte was van de eerste contacten tussen Washington en de president van Somaliland zei dat er besprekingen waren opgestart over een mogelijke deal om de de-facto-staat te erkennen in ruil voor de vestiging van een militaire basis in de buurt van de haven van Berbera aan de Rode Zeekust.”

Internationale erkenning en militaire aanwezigheid VS zijn aantrekkelijk voor Somaliland

Onvrijwillige verhuizing

President Abdirahman Mohamed Abdullahi heeft van internationale erkenning van Somaliland een belangrijke prioriteit gemaakt. Het vooruitzicht van een permanente Amerikaanse militaire aanwezigheid, die het afgescheiden gebied afschermt van de gewelddadige instabiliteit die Somalië in de greep houdt, is ongetwijfeld ook enorm aantrekkelijk.

Vanuit het perspectief van Washington biedt zo’n regeling ook overvloedige geopolitieke voordelen, die veel meer omvatten dan de onvrijwillige verhuizing van miljoenen Palestijnen, om plaats te maken voor Trumps gefantaseerde ‘Gaza-Lago’.

Nieuwe uitvalsbasis VS

Ten eerste maakt de nabijheid van Somaliland tot het Arabische schiereiland het gebied tot een ideale uitvalsbasis voor aanvallen op Jemen. Dit zou een vitaal nieuw strategisch steunpunt vormen voor het Westerse imperium in Afrika, nu Franse en Amerikaanse bezettingstroepen steeds sneller uit verschillende landen van het hele continent worden verdreven.

Bovendien zou het als tegenwicht kunnen dienen tegen de voortdurend groeiende Chinese en Russische invloed ter plaatse. In 2017 vestigde Beijing zijn allereerste overzeese militaire basis in het noordwestelijke buurland van Somaliland, Djibouti. Sindsdien is dat land een strijdlustige criticus van het westerse beleid in de regio en staat het toe dat Iraanse schepen aanmeren in zijn havens.

Project 2025 bevat een speciaal hoofdstuk over het tegengaan van kwaadaardige Chinese activiteiten in Afrika

Project 2025

x

Washington is zich al lang bewust van het geopolitieke en militaire nut van de erkenning van Somaliland als staat. Project 2025, een uitgebreid “mandaat voor leiderschap” opgesteld door de rechtse denktank Heritage Foundation wordt alom beschouwd als een blauwdruk voor de tweede ambtstermijn van Donald Trump.

Het bevatte een speciaal hoofdstuk over “[het tegengaan van] kwaadaardige Chinese activiteiten” in Afrika. Er werd specifiek aanbevolen om “de soevereiniteit van Somaliland te erkennen als bescherming tegen de verslechterende positie van de VS in Djibouti.”

Trumps bereidheid om Somaliland te erkennen, werd bovendien aangekondigd in november 2024, lang voordat het would-be land een potentiële kandidaat werd voor de hervestiging van Palestijnen.

De voormalige Britse minister van Defensie Gavin Williamson onthulde dat hij betrokken was geweest bij “echt goede vergaderingen over de kwestie” en sprak zijn vertrouwen uit dat het Witte Huis dienovereenkomstig zou handelen.

Williamson is al lange tijd een fervent voorstander van de onafhankelijkheid van Somaliland. Hij onderneemt regelmatig door derden betaalde reizen naar het afgescheiden gebied en verkreeg het ereburgerschap voor zijn lobbywerk.

De Britse Conservatief Sir Gavin Williamson (1976) is ereburger van Somaliland. Foto: Gavin Williamson via Instagram, via Declassified-uk

Concentratiekamp

Williamsons uitgesproken interesse in Somaliland is een zeldzame publieke manifestatie van een weinig bekende waarheid. Hoewel Somaliland in 1960 formeel onafhankelijk is verklaard door Londen en sinds 1991 beweert een soevereine, autonome regio van Somalië te zijn, is het een moderne Britse kolonie.

Als de Palestijnen naar Somaliland worden gebracht, zouden ze opnieuw in een openluchtconcentratiekamp worden opgesloten

Als de Palestijnen daar tegen hun wil naartoe worden gebracht, zouden ze opnieuw in een openluchtconcentratiekamp worden opgesloten, onder het toeziend oog van door de Britten getrainde lokale veiligheidstroepen met een neiging tot extreem geweld.

Britse invloeden

In april 2019 ging de succesvolle Aktis Strategy failliet, een contractant van de Britse overheid. Tientallen personeelsleden bleven onbetaald en overzeese leveranciers hadden nog enorme bedragen tegoed. Het bedrijf ging ten onder, ondanks het feit dat het tientallen miljoenen ponden ontving van het ministerie van Buitenlandse Zaken voor “ontwikkelingsprojecten” in heel Afrika en West-Azië.

Tweet uit de Somaliland Cronicle uit 2019 die bericht over misleiding door buitenlandse experts en corrupte buitenlanders in Somaliland.

Hoewel dit grotendeels werd genegeerd door de westerse media, publiceerde de Somaliland Chronicle een gedetailleerd onderzoek naar het schandaal – want Aktis was op het moment van de ondergang bezig met een “hervormingsproject voor de justitie- en veiligheidssector” in het afgescheiden staatje.

Uit officiële documenten blijkt dat Londen alleen al hiervoor meer dan 18 miljoen pond heeft gereserveerd voor de periode 2017-2022.

Het is slechts een van de vele door de Britten gefinancierde projecten in het afgescheiden gebied, waardoor de hele staatsstructuur van Somaliland door Londen wordt beheerd, gevormd en geleid – inclusief de regering, het leger, de rechterlijke macht, de gevangenissen, de politie en het veiligheids- en inlichtingenapparaat.

Een dergelijke alomtegenwoordige, verborgen invloed op deze gevoelige gebieden wordt duidelijk aangetoond door de inhoud van talrijke uitgelekte dossiers van de Britse inlichtingendienst.

Fragment van een document van het consultancybedrijf ASI dat de band blootlegt met diverse overheidsorganisaties in Somaliland en de diensten die dit bedrijf met niet ingehouden trots vermeldt.

Consultancybedrijf ASI

In één document wordt bijvoorbeeld besproken hoe het beruchte Britse consultancybedrijf Adam Smith International (ASI) “voortdurend opleiding en begeleiding” biedt om “de capaciteit op te bouwen” van de nationale inlichtingendienst en de Rapid Response Unit van Somaliland.

Het bedrijf stelde wetten op die vervolgens door de regering werden overgenomen

Tegelijk houdt het toezicht op de “forensische dienst” van het gebied, een “persoonsidentificatie- en registratiesysteem” dat “gegevens vastlegt bij grensposten” en “vervolgingsprocedures die worden beheerd door het kantoor van de procureur-generaal”.

De speciale antiterrorisme-eenheid van Somaliland werd bovendien in 2012 opgericht met financiering van het ministerie van Buitenlandse Zaken, “onder beheer van ASI”.

Elders schept ASI op over haar “bewezen ervaring in het opbouwen van nauwe professionele contacten” met hoge ambtenaren van de regering, strijdkrachten, politie, “veiligheidssector” en het ministerie van Defensie in Somaliland.

In een dossier staat dat de contractant “gespecialiseerde militaire adviseurs uit het Verenigd Koninkrijk” heeft ingezet om “de capaciteit te verbeteren” van “militaire inlichtingeneenheden” in het leger en de kustwacht. ASI “hielp ook bij de ontwikkeling” van de officier-cadetcursus van Somaliland, “[begeleiding] van hogere officieren in leiderschap, management en militaire doctrine”.

Het bedrijf heeft zelfs wetten opgesteld die vervolgens door de regering zijn overgenomen.

Albany Associates en mediatraining

Ondertussen werd Albany, een andere Britse consultancyfirma, belast met het bijscholen van de autoriteiten van Somaliland in de kunst van propaganda en informatie-oorlogvoering.

Dit omvatte “gestructureerde opleiding en begeleiding van belangrijke ministers van de regering … en andere hooggeplaatste personen in het omgaan met de media”, om ze te helpen “een gestage stroom van informatie te produceren over het werk van de regering” en “zich proactief te onderhouden met journalisten”.

Er werd opgemerkt dat “de onbevredigde vraag van het publiek naar informatie” van de regering “over nationaal belangrijke gebeurtenissen” lokale onafhankelijke informatiebronnen een aanzienlijke invloed gaf. Dit moest te allen prijze worden tegengegaan.

De consultancyfirma Albany helpt de autoriteiten “de media te gebruiken om hun hervormingsagenda beter over te brengen

Het wantrouwen van het publiek in de regering werd bovendien vergroot door geregelde “arrestaties van journalisten en de sluiting van onafhankelijke mediakanalen” in Somaliland.

Door de belangrijkste ministeries en staatsorganen een uitgebreide mediatraining te geven en “woordvoerders en mediafunctionarissen” aan te stellen, zou Albany de autoriteiten helpen “de media te gebruiken om hun hervormingsagenda beter over te brengen”, met “één stem”, waardoor de informatievoorziening zou worden gedomineerd en dissidente lokale elementen het zwijgen zou worden opgelegd.

Fragment uit een media-advies om via training van sleutelfiguren en aanstelling van personeel alle uitingen vanuit de overheid communicatief te stoomlijnen opdat de overheid met één mond gaat spreken.

Geweld tegen wanordelijkheden

Ondanks ASI’s grootspraak over het professionaliseren en hervormen van de strijdkrachten en politie van Somaliland, schetsen andere gelekte dossiers over de activiteiten van consultantcybedrijf Coffey een heel ander beeld.

In een document staat bijvoorbeeld dat het leger “de grootste en duurste staatsinstelling is”, maar dat de chefs “zich verzetten tegen het toezicht van het ministerie van Defensie” en dat het “waarschijnlijk is dat de fondsen [van het leger] worden gebruikt voor andere doeleinden dan nationale defensie en veiligheid”.

Bovendien is de capaciteit om het leger verantwoordelijk te houden voor misbruiken “beperkt”.

Elders merkte Coffey op dat de politie van Somaliland “in het verleden buitenproportioneel geweld heeft gebruikt om wanordelijkheden te beteugelen” en dat het gebied geen “speciale eenheid voor openbare orde” heeft.

Het bedrijf stelde voor om zo’n eenheid op te richten in de gelederen van de Special Protection Unit, een paramilitaire eenheid die in het leven is geroepen om buitenlandse organisaties die actief zijn in het aspirant-land en personen die zij in dienst hebben, te beschermen.

Op het moment van schrijven had deze eenheid geen opdracht om professioneel of proportioneel te reageren op “geplande en spontane evenementen, vreedzame protesten en uitbarstingen van ernstige verstoring van de openbare orde”.

Fragment dat de problemen beschrijft van de openbare-handhaving bij aanstaande verkiezingen: daarvoor ontbreekt het aan bekwame politie-eenheden, terwijl er wel betogingen zijn. Niet de democratische rechten van demonstranten staan centraal maar het intomen van ordeverstoringen.

Dat document werd in juli 2015 opgesteld. Het riep op om de wetshandhavers van Somaliland “op te leiden en te laten beoordelen door de Britse nationale politie” in Groot-Brittannië.

Daar zouden ze “eerste hulp” leren, “effectief omgaan met mensenmassa’s of demonstranten” en “inzicht [krijgen] in mensenrechten …volgens internationaal recht”.

In 2022 sloegen veiligheidstroepen van Somaliland een opstand met bruut geweld neer, waarbij tientallen doden vielen

Door agenten te onderwijzen in constructieve, vreedzame methodes om met verstoringen van de openbare orde om te gaan, zou, zo beloofde Coffey, “proportionaliteit, rechtmatigheid [en] verantwoordingsplicht” in alle politiediensten van Somaliland gewaarborgd worden.

Als er al zo’n opleiding werd gegeven, had die blijkbaar geen enkel tastbaar effect. Eind 2022 braken massale protesten uit in de door twisten geplaagde Somalische stad Las Anod. De veiligheidstroepen van Somaliland sloegen de opstand met bruut geweld neer, waarbij tientallen doden vielen.

De onrust nam daarna alleen maar toe, wat ertoe leidde dat het leger van Somaliland de stad het jaar daarop op nietsontziende wijze beschoot.

In een rapport van Amnesty International van april 2023 werd de aanval extreem “willekeurig” genoemd. Hierbij werd civiele infrastructuur getroffen, waaronder ziekenhuizen, scholen en moskeeën. Met honderden doden en gewonden tot gevolg en honderdduizenden mensen raakten ontheemd.

Dumpplaats Gazanen

In deze context is de aantrekkingskracht van Somaliland voor Israël en zijn westerse marionettenmeesters als dumpplaats voor Gazanen duidelijk. Een goed bewapend repressief binnenlands veiligheidsapparaat staat altijd klaar om elk lokaal verzet bruut de kop in te drukken.

Ondertussen, als de VS het gebied zou gebruiken om Jemen aan te vallen, zouden ontheemde Palestijnen kunnen worden gebruikt als gijzelaars en menselijke schilden om de tegenaanvallen van Ansar Allah (rebellengroep uit Jemen, bekender onder de naam Houthi’s, nvdr.) af te schrikken.

We kunnen alleen maar hopen dat dit betreurenswaardige plan net zo snel in duigen valt als eerdere plannen om Gazanen naar Egypte en Jordanië te sturen.

x

Kit Klarenberg is onderzoeksjournalist en levert bijdragen aan MintPress News over de rol van inlichtingendiensten bij het vormen van politiek en beeldvorming. Zijn werk is eerder verschenen in The Cradle, Declassified UK en Grayzone. Dit artikel verscheen eerder op zijn substack. De vertaling is van Ann Dejaegere.