Aboubakar Cissé

De brutale moord gebeurde op 25 april in de moskee van La Grand-Combe. Aboubakar Cissé was 23 jaar en een trouwe bezoeker van dit gebedshuis.

“De twee mannen waren aan het bidden toen een van hen de ander tientallen messteken toebracht, hem voor dood achterliet en ervandoor ging”, zo wist de officier van justitie. In het filmpje dat de moordenaar maakte, hoor je hem racistische uitspraken doen tegen moslims.

President Macron, premier Bayrou veroordelen de misdaad …

De regering veroordeelde de misdaad onmiddellijk bij monde van zowel president Macron als premier Bayrou en minister van Binnenlandse Zaken Retailleau. Maar wat opviel was dat ze geen van allen – evenmin als de grote media overigens — iets zegden over de werkelijke oorzaken van de toename van islamofobie in de Europese lidstaten.

Zij behandelen dit soort drama’s op zijn best als een geïsoleerde daad die losstaat van de sociale en politieke context. Het is puur een kwestie van een geestesziek individu.

… maar zwijgen over diepere oorzaken van toenemende moslimhaat

Dat kan natuurlijk. Alleen is ook dan de vraag waarom zo iemand zich richt tegen moslims en waarom het uitmondt in extreem geweld, zelfs moord. Daarover zwijgen leidt tot een ontkenning van de sociale en politieke oorzaken van de toename van islamofobie in de meeste Europese landen, en vooral in Frankrijk. Om die vragen wel afdoende te beantwoorden, moeten we deze tragedie in haar historische en politieke context plaatsen.

Al vier decennia worden moslims voorgesteld als een bedreiging

Het is nu al meer dan vier decennia dat – in de politiek en in de media – moslims of vermeende moslims worden afgeschilderd als een gevaar, een bedreiging voor de Europese samenlevingen. De cyclus van islamofobe in het politieke en mediadiscours begint met de staking van de immigrantenarbeiders van Talbot in 1983 tegen massale ontslagen.

De toenmalige socialistische premier Pierre Mauroy zei daarover dat die religieus gemotiveerd was. Dat was het begin van een reeks escalaties waarin moslims of vermeende moslims werden voorgesteld als verantwoordelijk voor alle kwalen van de Franse samenleving en als een van buitenaf gemanipuleerde destabiliserende factor.

Sindsdien waren er talloze debatten en polemieken die dit beeld van de gevaarlijke moslim in stand hielden: debatten en polemieken over de hoofddoek, het gevaar van communitarisme, het zogenaamde antisemitisme van de bewoners van volkswijken, enz.

Deze geschiedenis van islambashing is met de huidige regering nog versneld. Die wil de aandacht wegvoeren van de ongekende legitimiteitscrisis van de regering-Macron. De uitspraken in de media van premier Bayrou, die de standpunten van extreemrechts overnam door te spreken van een “gevoel van invasie door migranten”, of die van minister van Binnenlandse Zaken Retailleau over Algerije, hebben de destructieve ideologische impact op de meest kwetsbare groepen in de Europese samenlevingen nog versterkt.

Steeds meer kanalen verspreiden in Frankrijk onzin over moslims

De impact is des te groter omdat het Franse audiovisuele landschap sinds de jaren tachtig flink is veranderd. Steeds meer kanalen verspreiden de hele dag door onzin over moslims, waardoor onze moslimmedeburgers eerst tot zondebokken en vervolgens tot interne vijanden zijn gemaakt die bestreden en uitgeschakeld moeten worden. Deze islamofobie, die voortkomt uit politieke strategieën en mediapropaganda, lijkt een vrijbrief om actie te ondernemen tegen degenen die als gevaarlijk worden bestempeld.

Internationale dimensie

De hierboven genoemde nationale dimensie kan niet los worden gezien van de internationale dimensie en de ontwikkeling daarvan sinds de jaren tachtig. In de strategieën van de Verenigde Staten en hun bondgenoten krijgt het gebruik van de islam voor politieke doeleinden in die periode een centrale rol.

Het gaat er dan om de Sovjet-Unie met alle middelen te verzwakken, wat zich vertaalt in absolute westerse steun voor de Afghaanse moedjahedien, die worden voorgesteld als een bevrijdingsbeweging die moet worden gesteund. Na de val van de Sovjet-Unie ontstond er een unipolaire wereld waarin de VS de touwtjes in handen heeft en de logica van de instrumentalisering wordt omgedraaid.

Moslims worden niet langer in de politiek en de media neergezet als Afghaanse vrijheidsstrijders, maar als blinde en barbaarse terroristen. Moslim wordt bijna synoniem voor terrorist.

Om deze ommekeer in het discours te begrijpen, moeten we de context ervan onder ogen nemen. Het is in deze periode dat plannen ontstaan om de kaarten van het hele Midden-Oosten te herschudden om de macht van Washington over de rijkdommen en geostrategische assen in deze regio te verzekeren.

Dit leidt tot de oorlogen in Irak, Syrië, Soedan, Somalië en Libië en de daaruit voortvloeiende balkanisering. In de nasleep daarvan ontstond het plan om definitief af te rekenen met het Palestijnse verzet en de demonisering van Hamas die daaruit voortvloeit. De weg naar de totale genocide van het Palestijnse volk wordt steeds korter. En dat geldt ook voor de weg naar een regionale zionistische “gendarm”.

Islamofobie is belangrijk om een draagvlak te creëren voor de vele oorlogen en de huidige genocide

Om deze vele oorlogen en de huidige genocide te kunnen voeren, moet er een draagvlak in de publieke opinie worden gecreëerd. Islamofobie was daar een van de ingrediënten van. Om maar de laatste aflevering van deze macabere soap te noemen: de manier waarop de militaire confrontaties van 7 oktober 2023 in Frankrijk en Europa zijn behandeld, kon alleen maar leiden tot een toename van islamofobie.

Door dit politieke conflict voor te stellen als een religieus conflict, door de leugen te verspreiden dat baby’s door Hamas-militanten werden onthoofd, door de gewapende aanvallen voor te stellen als het werk van Hamas, terwijl ze werden opgeëist door alle verzetsorganisaties, ongeacht hun politieke kleur, enz., werd in het dominante discours het beeld van de barbaarse en gevaarlijke moslim opgelegd. Hoe kunnen we ons dan verbazen over de groei van islamofobie?

Natuurlijk kan het dat de dader van de aanslag van vrijdag alleen maar een geestelijk gestoord persoon is, maar dat verklaart nog niet waarom hij juist dit doelwit heeft gekozen. Door deze vraag over het doelwit te negeren, worden de echte oorzaken van de toename van islamofobie verdoezeld.

Meer informatie

– Saîd Bouamama, La nouvelle islamophobie ou la première figure du racisme « civilisationniste» (De nieuwe islamofobie of de eerste vorm van “beschavingsracisme”), in Saïd Bouamama, Des classes dangereuses à l’ennemi de l’intérieur (Van gevaarlijke klassen tot de vijand van binnen). Kapitalisme, immigratie, racisme, Syllepse, Parijs, 2023, pp. 279-287.

– Jocelyne Cesari, Frankrijk, islamofobie en cultuuroorlog, de zaak “Bergeaud-Blacker”, Orient XXI van 15 juni 2023.