De uitspraak betekent dat de rechtbank alle argumenten van de reisindustrie (ANVR, TUI, D-reizen en Prijsvrij) heeft verworpen en dat het verbod op fossiele reclame in de algemene plaatselijke verordening (APV) van kracht blijft.

Eerste keer wereldwijd

Het is de eerste keer wereldwijd dat een rechtbank zich heeft uitgesproken over een verbod op fossiele reclame. “De uitspraak bevestigt dat (lokale) overheden noodzakelijke klimaatmaatregelen, zoals een verbod op fossiele reclame kunnen nemen. Ook als bedrijven zeggen dat ze daar (financiële) last van hebben”, aldus Rémi ter Haar, juridisch medewerker van Reclame Fossielvrij.

“Met deze historische uitspraak heeft Den Haag de weg vrij gemaakt voor andere gemeenten om fossiele reclame te verbieden via de lokale verordening. Dit is een doorbraak voor het verbod op fossiele reclame en de gezondheid van mens en planeet. Net zoals je geen effectief antirookbeleid kunt voeren met overal tabaksreclames om je heen, werkt klimaatbeleid niet als fossiele brandstoffen nog volop worden gepromoot.”

Gezondheidsbelangen vs commerciële belangen

Tijdens de zitting op 11 april draaide het grofweg om vier argumenten. De reisbranche betoogde dat een gemeente niet bevoegd is om zo’n verbod in te voeren, dat een verbod op fossiele reclame in strijd was met de vrijheid van meningsuiting, dat het in strijd was met Europese regels over de interne markt, en dat de verordening zelf gebrekkig was. “De rechtbank wees alle argumenten af”, aldus advocaat Tjarda van der Vijver (Advocates for the Future), die samen met Walden Grene Advocaten Reclame Fossielvrij vertegenwoordigde.

Zo werd er gezegd in de uitspraak dat “de Gemeente immers voldoende concreet heeft gemaakt dat het Reclameverbod, binnen de mogelijkheden van de Gemeente, een bijdrage kan leveren aan het tegengaan van de effecten van klimaatverandering en aan het verbeteren van de gezondheid van de inwoners en bezoekers van Den Haag.” (5.17)

Verder staat “tegenover de algemene gezondheidsbelangen van de burgers immers slechts het commerciële belang van de adverteerders. Dat die belangenafweging in het nadeel van de adverteerders is uitgepakt mag dan ook geen verbazing wekken.” (5.26)

En “het is niet aan de Gemeente zich te onthouden van maatregelen ter bevordering van de gezondheid van haar inwoners om op die manier de toekomstige (financiële) positie van de reisaanbieders te versterken.” (5.26)

Gemeente is bevoegd

“De rechtbank bevestigt dat de gemeente bevoegd is om fossiele reclame te verbieden in de APV”, aldus Van der Vijver. “Ook oordeelt de rechtbank dat het verbod Europeesrechtelijk door de beugel kan. Dat is ook relevant voor overheden buiten Nederland die fossiele reclame willen verbieden. Volgens de rechtbank is de maatregel noodzakelijk en proportioneel voor publieke belangen, zoals de bescherming van de gezondheid en de strijd tegen klimaatverandering.”

Het kort geding tegen de gemeente Den Haag was aangespannen door ANVR en TUI. D-Reizen en Prijsvrij hebben zich daar bijgevoegd. Reclame Fossielvrij had zich in de procedure als partij aan de zijde van de gemeente gevoegd.