Deporteren als businessmodel: de nachtmerrie van honderden Venezolanen

Droom die eindigt achter tralies

Sinds Trump opnieuw in het Witte Huis is, heeft hij de jacht geopend op migranten. Op basis van een wet uit 1798 werden onlangs honderden Venezolanen gedeporteerd naar El Salvador, waar ze opgesloten worden in de beruchte megagevangenis CECOT.

Onder hen Francisco Javier García Casique, een 24-jarige kapper uit Maracay, Venezuela. Geen strafblad, geen aanklacht, geen proces. Alleen een paar tatoeages — en de pech om op het verkeerde moment, op de verkeerde plaats, met het verkeerde paspoort te zijn.

Francisco had de pech om op het verkeerde moment, op de verkeerde plaats, met het verkeerde paspoort te zijn

Begin maart werd Francisco opgepakt door de immigratiedienst van de VS. Hij vertelde zijn familie dat hij binnenkort terug naar Venezuela zou vliegen. Een warme ontvangst in Maracay werd voorbereid.

Tot zijn jongere broer Sebastián op zondagavond iets zag wat hij nooit hoopte te zien: zijn broer, kaalgeschoren, geboeid, op een video van de Salvadoraanse president Bukele, samen met tientallen andere mannen, op weg naar een gevangenis voor “terroristen”.

De officiële lezing? Deze mensen zijn “monsters”, leden van een Venezolaanse bende genaamd ‘Tren de Aragua’ (Trein van Aragua).

De realiteit? Jongemannen met zichtbare tattoos, zoals Francisco, of Mervin Yamarte, een jonge vader uit Dallas, die een tattoo droeg met de naam van zijn dochter. Iets wat voor de VS-autoriteiten volstaat om hen als bendeleden te bestempelen.

Advocaten slaan alarm

“Het is gewoon een absoluut schokkende escalatie van mensenrechtenschendingen tegen migranten”, zegt Lindsay Toczylowski, een advocaat die met Venezolaanse asielzoekers in de VS werkt. Ook zij herkende haar cliënt — een LGBTQ+-migrant — op de video van Bukele.

“Hij heeft nooit in de gevangenis gezeten, hij is onschuldig en hij heeft ons altijd gesteund met zijn werk als kapper”, zei zijn jongere broer. Je bent migrant, dus ben je crimineel. Daar komt het op neer.

De CECOT-gevangenis, de grootste van het Amerikaanse continent, is ontworpen voor 40.000 gevangenen, maar volgens mensenrechtenorganisaties zijn de omstandigheden er ronduit onmenselijk. De cellen zijn overvol, met soms wel 80 mensen op elkaar gepakt, zonder bedden, lakens of kussens.

Je bent migrant, dus ben je crimineel, daar komt het op neer

Gevangenen mogen slechts 30 minuten per dag hun cel verlaten en er is geen enkele vorm van privacy. Bovendien is er geen sprake van een eerlijk proces en is er weinig tot geen hoop op vrijlating. Zelfs president Bukele gaf toe dat ook onschuldige mensen worden vastgehouden. Maar volgens hem is dat een aanvaardbare prijs “om de misdaad te verslaan”.

Afbeelding

Jacht geopend

Om de deportatie te laten doorgaan activeerde Trump de Alien Enemies Act, een wet uit 1798, uit de tijd van de slavenhandel. Volgens die wet mag de VS in geval van “oorlog” mensen zonder proces deporteren. Een rechter probeerde op het laatste moment in te grijpen. Hij beval dat de vluchten terug moesten keren. Maar de regering negeerde die uitspraak. “Oeps, te laat 😂”, schreef president Bukele op X.

Afbeelding

In zijn eerste ambtstermijn deporteerde Trump 1,9 miljoen migranten. Biden was nog ijveriger, onder zijn bewind werden 4 miljoen migranten het land uitgezet. Trump beoogt nu een veel groter aantal uit te zetten.

Het getal van 13 miljoen dat hij  als streefdoel stelde is echter onhaalbaar, omwille van logistieke en economische redenen. Daarom gaat hij er nu in het geval van de Venezolanen fors tegenaan. Trump wil stoer overkomen bij zijn achterban. Daarom worden mensen willekeurig opgepakt en zonder pardon gedeporteerd.

Deze klopjacht zorgt voor een ware schokgolf in de migrantengemeenschap. De onzekerheid verzwakt hun positie heel erg, waardoor zij heel kwetsbaar worden en nog gemakkelijker dan voorheen uitgebuit kunnen worden. En dat is meegenomen voor de werkgevers die deze migranten tewerkstellen.

Een mensenleven voor 6.000 dollar

Trump en Bukele maken van migranten handelswaar. Per gedeporteerde ontvangt El Salvador 6.000 dollar van de VS. Dat geld moet helpen om het gevangenissysteem te onderhouden dat Bukele 200 miljoen per jaar kost. Dit komt dus neer op een verdienmodel op de rug van kwetsbare migranten.

Bukele knapt het vuile werk op, de VS betaalt

De samenwerking tussen Trump en Bukele is geen toeval. Volgens CNN zijn er al langer contacten tussen hun entourage, onder meer via Erik Prince, de oprichter van het omstreden privé-militair bedrijf Blackwater[1] en trouwe bondgenoot van Trump. Bukele knapt het vuile werk op, de VS betaalt.

Internationaal protest blijft uit

Meer dan 260 mensen zijn in één weekend gedeporteerd. Velen van hen hadden géén strafblad, géén banden met criminaliteit, maar wel een droom. Ze zochten een betere toekomst, weg van de economische crisis in Venezuela of Peru.

Zoals Francisco, die op Instagram zijn weg naar de VS documenteerde. Hij vertelde over zijn hoop en zijn nieuwe leven als kapper in Texas, tot die plots eindigde in een cel, kaalgeschoren, opgesloten als “terrorist”. Onschuldigen worden ontmenselijkt als monsters.

Voor Adam Isacson, een migratie-expert bij het Washington Office on Latin America, zijn de deportaties “schokkend”. In het verleden werden zulke migranten vaak vastgehouden in een “ellendig [detentie]centrum hier in de Verenigde Staten” of werden ze “teruggestuurd” naar huis. Nu worden ze “naar een middeleeuwse gevangenis van een autoritaire leider in een ander land” gestuurd.

Onschuldigen worden ontmenselijkt als monsters

Kinderen worden opgesloten, migranten vernederd en duizenden mensen zonder proces verdwijnen in kerkers. Deze brutale verontmenselijking en deportatie zijn akelige symptomen van de fascisering van de Amerikaanse samenleving.

De vraag is dan ook waarom de internationale gemeenschap zo stil blijft. Waar zijn de Europese Unie, de VN, Human Rights Watch, …? Mocht zoiets gebeuren in Iran, China of een ander niet-westersgezind land, het zou voorpaginanieuws zijn. Nu is het nauwelijks het vermelden waard.

In Venezuela leeft de hele kwestie in elk geval heel sterk. Bijna 90 procent van de bevolking veroordeelt de deportatie met klem. De Venezolaanse regering heeft opgeroepen tot massale mobilisatie. In het hele land worden protestmarsen en handtekeningenacties georganiseerd om de terugkeer van de “ontvoerde Venezolanen” te eisen.

*                 *                 *

De deportatie van Francisco is een symbool van hoe migratie gecriminaliseerd wordt en hoe oude wetten afgestoft worden om de sluipende fascisering van de samenleving te voltrekken. Het toont hoe politieke leiders als Trump en Bukele hun macht bouwen op angst, racisme en spektakelpolitiek.

Bronnen:

- Venezolanos secuestrados por Trump y Bukele volverán - Del “Sueño Americano” a los campos de concentración - Donald Trump has reshaped one of the world’s most important migration routes - ‘He is innocent’: family of deported Venezuelan rebukes Trump claims - Trump administration deports hundreds of alleged gang members to El Salvador despite court ruling

Note:

[1] Blackwater is een omstreden privé-militair bedrijf van de VS, vooral bekend om zijn activiteiten in Irak en Afghanistan tijdens de “War on Terror” na 2001. Het werd opgericht in 1997 door Erik Prince, een voormalige Navy SEAL, een speciale elite eenheid van de marine.