Sommige zaken moet je een aantal keer herbekijken om ze te laten doordringen.

In de aflevering van jeugdjournaal Karrewiet van donderdag 13 maart wordt onze eerste minister Bart De Wever geïnterviewd over de oorlogsdreiging. Enkele dagen eerder had de Nederlandse premier Dick Schoof een gelijkaardig interview op het NOS Jeugdjournaal.

De reporter van Karrewiet zit in een zetel waarin naast hem om onduidelijke redenen ook een knuffel van een leeuw ligt en vertelt aan onze eerste minister dat kinderen en jongeren zien dat er heel veel geld naar het leger gaat en ze daarom schrik hebben dat er oorlog uitbreekt. Het antwoord van De Wever is er eentje om een paar keer te herbekijken.

“Het is niet omdat we nu meer geld gaan geven aan defensie dat we ons klaarmaken voor een oorlog”, probeert De Wever gerust te stellen. “Het is net het tegenovergestelde: we gaan ons versterken om geen oorlog te hebben.”

Ruzie op de speelplaats

Op die redenering valt natuurlijk al heel wat aan te merken en het is op zich al bedenkelijk dat ze niet kritisch bevraagd wordt, maar in wat volgt legt De Wever bij wijze van spreken zelf uit wat er schort aan zijn manier van denken. “Op de speelplaats, met wie ga je geen ruzie zoeken?”, zo vraagt De Wever retorisch aan de kinderen die naar het kinderjournaal kijken. “Met de sterke. En dus: hoe sterker je voor de dag komt, hoe minder kans op oorlog.”

Stel je voor dat dit de manier is waarop leerkrachten conflicten op de speelplaats aanpakken.

Meester Bart, Vlad slaat mij!
Ja jongen, waarom ga je niet naar de fitness?

Maar meester, ik word gepest door Donald!
Gewoon zorgen dat je sterk genoeg bent om hard terug te slaan, jongen. Misschien morgen een boksbeugel mee naar school nemen?

Ik weet niet of de methode al ooit geprobeerd is, maar ik heb toch zo’n vermoeden dat de techniek niet voor de meest veilige speelplaats gaat zorgen. En ik denk eerlijk gezegd ook niet dat het er beter op wordt, als je ze op de schaal van de wereld toepast.

Mens- en wereldbeeld

Natuurlijk, oorlogen zijn niet vergelijkbaar met ruzies op de speelplaats. Al was het maar omdat kinderen op de speelplaats het geld niet hebben om legers te betalen om het voor hen uit te vechten wanneer ze ruzie hebben over wie er in de zandbak mag spelen of wie er hoeveel knikkers krijgt.

En toch toont De Wever in zijn poging om zijn logica uit te leggen aan kinderen het mens- en wereldbeeld waarop die logica gebaseerd is. Een mens- en wereldbeeld waarin we allemaal elkaars concurrenten zijn. Waarin het recht van de sterkste geldt. En waarin de enige reden dat er geen chaos uitbreekt, is omdat de sterkeren de zwakkeren onder controle houden.

Het is een gevaarlijk wereldbeeld. Zeker wanneer er een aantal andere kinderen op de speelplaats net zo graag willen tonen dat ze de sterkste zijn.

Uit onderzoek van de Universiteit Utrecht blijkt dat op scholen waar er grote statusverschillen en een sterke hiërarchie bestaan tussen leerlingen, er ook meer gepest wordt en meer agressief gedrag wordt vertoond. Wie een veilige speelplaats wil, moet dus voor gelijkwaardigheid tussen leerlingen zorgen. Misschien is dat beeld van de speelplaats als metafoor voor de wereldpolitiek toch zo gek nog niet.