Een werkgever zat vorige week bij mijn bureau (deze open brief is van 17 maart 2025, red.). Geen multinational, geen CEO met een strak businessplan, maar een vader en zoon die samen een familiaal transportbedrijf runnen. Een bedrijf met iets minder dan vijftig vrachtwagens. En toch kwam deze werkgever naar ons, de vakbond, met een noodkreet.

Hij smeekte om actie tegen sociale dumping in de transportsector. Zijn eigen patronale federatie? Daar had hij weinig vertrouwen in. Te weinig daadkracht, te veel gelatenheid.

We kunnen ons trouwens vragen stellen bij de rol van bepaalde patronale organisaties zoals de International Road Transport Union[1] (IRU) die niet aarzelen om initiatieven te steunen die chauffeurs van buiten de EU proberen “in te voeren”, terwijl iedereen weet dat dit de sociale dumping net vergroot.

Dit familiebedrijf, dat netjes Belgische lonen betaalt en zich aan de regels houdt, verliest keer op keer contracten. Waarom? Omdat hij met zijn eerlijke prijs 30 procent duurder is dan malafide concurrenten.

Een Girteka-Volvo. Foto: Tomasz Weber/CC BY-SA 4:0

Concurrenten die Oost-Europese chauffeurs of zelfs mensen uit derde landen inschakelen. Transportfirma’s die zich in landen als Polen of Litouwen vestigen om vrachtwagens goedkoper aan te schaffen, om te profiteren van subsidies, om minder belastingen te betalen. Het gevolg? Belgische bedrijven worden uit de markt geprijsd.

Dit is geen alleenstaand geval. Enkele dagen later bereikte mij eenzelfde noodkreet, dit keer van één van de grootste transportbedrijven in België. Een speler met honderden vrachtwagens en een bloeiende logistieke tak.

Tot nu. Want ook zij zien hun concurrentiekracht wegsmelten door sociale dumping. Tot voor kort groeiden ze gestaag, maar nu moeten ze vechten om de Belgische loon- en arbeidsvoorwaarden te blijven toepassen.

Wanneer eerlijke werkgevers bij de vakbond komen aankloppen met een noodkreet, dan weet je dat het vijf voor twaalf is

Zelfs zij krijgen het moeilijk in deze race to the bottom die enkel malafide bedrijven ten goede komt. Namen als het Hongaarse logistieke bedrijf Waberer’s, het Litouwse Girteka en het Duitse Hegelmann worden genoemd.

Een Waberer’s MANN. Foto: NotucksNolife/CC BY-SA 2:0

Denk daar even over na. Wanneer eerlijke werkgevers bij de vakbond komen aankloppen met een noodkreet, weet je dat het vijf voor twaalf is.

We kunnen blijven dromen van een ideale wereld waarin alle transportbedrijven in België zich aan de regels houden. Waar het Europese Mobility Package correct wordt toegepast. Waar eerlijke lonen worden betaald en belastingen worden afgedragen zoals het hoort. Maar dat zal niet gebeuren als de overheid haar verantwoordelijkheid niet neemt.

Het ontbreekt niet aan regels, het ontbreekt aan de wil om ze te doen naleven

Daarom roepen wij de Belgische regering op om eindelijk in actie te schieten. Handhaving is de sleutel. Meer inspecteurs, meer controles. Want laten we eerlijk zijn: het ontbreekt niet aan regels, het ontbreekt aan de wil om ze te doen naleven.

Een eenvoudige oplossing? Zet tien extra inspecteurs in die elk weekend de geparkeerde trucks controleren op rij- en rusttijden, sociale wetgeving en arbeidsregels. Bovendien moeten de boetes veel strenger.

De 1.500 euro boete bij een inbreuk op de lange rust in de vrachtwagen, wordt met de glimlach betaald door fraudeurs. Gebruik de moderne middelen: tachografen uitlezen, boorddocumenten controleren.

Zie video-interview met Frank Moreels over de staking in Gräfenhausen (17 april 2023):

Dit is niet alleen perfect haalbaar, het zou ook een enorme financiële meerwaarde opleveren. Eén aangekondigde controle in Zeebrugge leverde 250.000 euro op in amper een dag tijd. Stel je voor wat tien inspecteurs elk weekend kunnen realiseren. Niet alleen geld in het laatje, maar vooral een afschrikkend effect voor sociale dumpers.

Wat te denken van het volgende voorstel? Verhoog de boete voor de inbreuk op de lange rust in de vrachtwagen naar 15.000 euro. Controleer elk weekend 200 geparkeerde vrachtwagens, wetende dat er minstens 50 procent in overtreding zal zijn. Opbrengst: 1,5 miljoen euro per weekend.

Als we bovendien dit geld gebruiken om bonafide Belgische bedrijven te steunen, dan bieden we ook ineens zuurstof aan onze veelgeplaagde transportsector.

Dit is geen sociale fraude meer, dit is uitbuiting, dit is moderne slavernij

En dan is er nog een tweede verantwoordelijkheid, die van de grote opdrachtgevers. Ikea, BMW, Unilever, Carrefour, Nike en co, hoe lang blijven jullie nog zwijgen? Hoe lang blijven jullie een oogje dichtknijpen, terwijl onderaannemers van onderaannemers van onderaannemers de regels aan hun laars lappen in jullie supply chain?

Protest Gräfenhausen. Foto: BTB-ABVV

De staking van chauffeurs in Gräfenhausen heeft het nog maar eens pijnlijk duidelijk gemaakt: dit is geen sociale fraude meer. Dit is uitbuiting. Dit is moderne slavernij.

Een eerlijke transportsector kan enkel bestaan als alle schakels in de keten hun verantwoordelijkheid nemen: de overheid, de werkgevers én de opdrachtgevers.

Vandaag zien we de transportsector in vrije val. Een sector waarin goed opgeleide, beroepsbekwame chauffeurs verdwijnen en vervangen worden door mensen die amper weten hoe ze hun truck moeten laden of lossen. Die rondlopen op versleten sneakers, zonder veiligheidsmateriaal, zonder kennis van de regels en vaak zonder kennis van de taal.

Mensen die niet alleen worden uitgebuit, maar ook een gevaar vormen op onze wegen.

België, neem uw verantwoordelijkheid. Er is genoeg gepraat. Tijd voor actie.

Frank Moreels is voorzitter van de vakcentrale Belgische Transportarbeidersbond (BTB) van het ABVV.

Note:

[1] De titel ‘union’ (vakbond) is misleidend. Dit is een werkgeversorganisatie voor bedrijven in de sectoren van reisbussen, lijnbussen, taxi en vrachtwagens.