Wat een beeld in het bos! Bij een kruispunt van de beuken en coniferen dreven op een boogscheut van dé stad der kennis, Leuven. Veel passanten hebben er al gefascineerd naar staan kijken en hebben zich afgevraagd: wat heeft dit te betekenen? Wat is van dit pakkende beeld de boodschap? Wat wil de handvaardige beeldhouwer juist zeggen, in woorden en begrippen? Welke betekenis verbergt deze gebogen, grijnzende dwerg? Een trol die met een afwezige, dwaas-verzaligde blik op het gezicht, zijn oor tegen zijn cellphone houdt.
Ad Wouters, de beeldhouwer, heeft vaak iets profetisch; in het stadspark van Leuven sculpteerde hij een reuzegrote "Mozes de profeet" uit een versleten afgeknotte wilde kastanjelaar. Dat beeld is intussen ook al weer vergaan, ik moet er nog ergens een foto van hebben opgeslagen.
Ad Wouters maakte dit opmerkelijke trollenbeeld dat staat bij het Arboretum in Heverleebos in de tijd dat de draagbare telefoon opkwam, een jaar of twintig terug. Ik heb bij dit beeld geregeld staan peinzen en zoeken naar de diepere betekenis, en wat ik vond heb ik spontaan gedeeld met wandelaars jong en oud. Die reageerden vaak met een soort 'aha-Erlebnis', daarom durf ik mijn verklaring hier uitschrijven, ze is getest op publiek.
Ik denk dat een van de leidmotieven is, dat we moeten opletten geen soort dief-in-de-nacht te worden. In de zin van een dom, bang, geïsoleerd, lichtjes waan-zinnig en primair wezen. Dit is: een soort gehandicapt wezen dat blij is met Ersatz. Die de zin van het bestaan zoekt waar die niet te vinden is. Of dat zo is? Wie zal het zeggen?
We zien alvast een soort ruimtereiziger op aarde die alleen staat, maar met een rugzak vol bezittingen, en... vastgegroeid aan zijn smartphone.
We zien hier m.i. een pleidooi voor een herontdekking van de ontmoeting , voor een cultúur van de Ont-moeting.
Die vaardigheid, dat magische moment van luisteren en op verhaal komen, waarin ongetwijfeld sommige voorouders uit stillere tijden, voor de wereldoorlogen, hebben uitgeblonken, meer dan wijzelf.
Voor het blijven ontwikkelen van onze contactvaardigheid en liefdesbekwaamheid.
Voor verstandig en liefdevol omgaan met elkaar en met de grote natuur.
Voor waakzaamheid naar de zuigkracht van het "machinehart", zoals heel oude Chinese geschriften (Zuangzi) het benoemen.
Voor de verslavende kracht die uitgaat van comfort en wat in de volksmond heet 'materialisme'.
NB. Waarom 'waanzin' en 'handicap'?
Het lijkt terecht dat we in de verzonken, waterige ogen van het wezen waanzin verbeeldt zien. De kunstenaar pleit voor gezonde, sociale menselijkheid.
Het heeft inderdaad iets on-zinnig, iets van zelfbegoocheling, wanneer de mens zich verkiest te omringen met toestellen, machines, auto's en voorwerpen, in plaats van met mede-mensen! Met wie je grappen kunt maken, die je vriendelijk kunt plagen, waar je gezelligheid en compliciteit mee kunt beleven, ideeën en zorgen kunt mee delen, waarbij je op verhaal kunt komen, dit is rust en troost vinden door je emoties uit te spreken.
En evengoed lijkt het mij een vals spoor, een vorm van waanzin, geen of weinig aandacht te hebben voor onze mede-dieren. Wilde beesten groot en klein zoals de vos en het ree, bijvoorbeeld in dit boscomplex dat ook uit Meerdaalwoud bestaat en samen met het Zoniënwoud de Brabanse Wouden vormt.
Samen-zijn met bomen dus, lijkt de boodschap voor de hedendaagse mens, met naaldbomen en loofbomen, met duizend bloemen, met de granen des velds, met oog voor de kleurige paddenstoelen en het eeuwige gras!
De onnozele, bijna dierlijke ogen spreken ook van leegte in de zin van stompzinnigheid. In technische termen uit de psychologie zien we voor ons een wezen met de uitstraling van "de idioot". Volgens de menswetenschappelijke definities heb je dan te maken met een persoon met een IQ van zeventig of tachtig. Zoals bekend is het gemiddelde niveau van intelligentie honderd. Een genie als Albert Einstein had naar verluidt een Intelligentiequotiënt van 150 tot 160.
_________________________________________
Tip: in de Standaard Boekhandel van Leuven ligt een monografie over Ad Wouters en zijn houten standbeelden, ook beschikbaar in Tweebronnen, de stedelijke bibliotheek.
(Met dank aan Leuvenaar en Facebook-activist Kris Verschooren voor de foto en de intellectuele uitdaging)
