“Beste vredesduif, Poetin is gevaarlijker dan het coronavirus,” las ik deze week in De Morgen. Elke week schrijft Joël De Ceulaer een “satirische brief”.

Op Wikipedia staat dat satire een kunstvorm is waarbij vaak op humoristische wijze maatschappijkritiek of kritiek op personen wordt gegeven. Voor Joël betekent satire vooral het woord van de status quo verkondigen. Of het humoristisch te noemen is, hangt misschien af van smaak. Hij schiet met scherp op zij die zijn oorlogstaal niet lusten.

Pacifisten zijn volgens hem naïeve dromers met weinig lichaamshygiëne en een mank wereldbeeld. Europa is te laks geweest. Om de vrede te bewaren moet je investeren in wapens. Poetin is een gek die nooit gaat stoppen. Etcetera, etcetera…

“Wie zijn geschiedenis kent, is niet alleen perfect in staat om ze te herhalen – het is nog veel sterker: wie zijn geschiedenis kent, wéét dat ze zich nog heel váák zal herhalen. Of politici dat ook zo zien, doet er niet toe. Zolang ze er maar naar handelen. Zolang ze maar beseffen dat wie de vrede wil handhaven, zich terdege moet voorbereiden op de oorlog,” poneert hij.

Oorlogskoorts

Die scherpe Joël, de man van de rede, die de harde waarheid durft te zeggen, is niet alleen in het brengen van deze boodschap. De kranten staan er vol van. Titels als “Ik vrees dat de Europese politici die pleiten voor onmiddellijke vrede tegen elke prijs hun fout pas zullen inzien bij de volgende catastrofe” of “Ontplooi nu al een Europese civiel-militaire voorhoede in Oekraïne als voorzet naar een wapenstilstand” maken ons klaar om ten strijde te trekken.

“In oorlogen sneuvelt de waarheid als eerste,” luidt het eeuwenoude citaat van de Griekse schrijver Aischylos.
Een jonge oorlogsjournalist, van wie verscheidene media weten dat zijn verhalen niet waarheidsgetrouw en niet geverifieerd zijn, wordt geprezen in podcasts, praatprogramma’s en progressieve festivals als “onze man ter plaatse”. Hij brengt ons verhalen over de gruweldaden van de Russen en de heldhaftige strijd van de Oekraïners tegen de barbaren. En leert ons een schokkend detail over de oorlog: er vallen doden aan het front!

Propaganda

Enkele jaren geleden bevond ik me in het appartement van mijn zus in Brussel. Ze is freelancejournalist. “Ik heb een boek gelezen dat iedereen zou moeten lezen. Of op zijn minst iedere journalist!” en ze duwde een boekje in mijn handen, genaamd ‘Elementaire principes van oorlogspropaganda’, geschreven door Anne Morelli. Mijn zus had ineens tien exemplaren besteld om uit te lenen.

Elke paar jaar komt er een nieuwe druk met nieuwe voorbeelden. Want ja, Joël, de geschiedenis herhaalt zich helaas.
Wanneer ik in Morelli’s boek lees dat de Franse regering in 1914 de algemene mobilisatie afkondigt “als het beste middel om de vrede te bewaren”, denk ik aan de woorden van Joël, aan de 800 miljard euro waarmee de Europese lidstaten dan toch mee in het rood mogen gaan om in wapens te investeren, aan de ‘vredestroepen’ die Europa als ‘the coalition of the willing’ naar Oekraïne wil sturen, aan Theo Francken die als een enthousiast jongetje praat over zijn “droomjob” als minister van Defensie en de oproep die achttienjarigen krijgen om zich aan te melden voor een vrijwillige legerdienst.

Hippie onder de continenten

“Europa is de hippie onder de continenten,” zegt Joël.

De 100 miljoen doden die 9 jaar oorlog hier opleverden in de eerste helft van de twintigste eeuw zouden gezorgd hebben voor een “doctrine van pacifisme”.

Joël weet hoe belangrijk woorden zijn om feiten in te kleuren. Zo leer ik ook van Morelli: Wij hebben informatie, zij hebben propaganda. Wij hebben regeringen, zij hebben regimes. Wij hebben miljardairs, zij hebben oligarchen. Burgerslachtoffers door onze soldaten zijn collateral damage of werden door de vijand gebruikt als menselijke schilden. Wanneer de vijand burgerslachtoffers maakt, is dat doelbewuste terreur.

Europa als hippiecontinent. Ongewassen en dromend over utopieën zonder oorlog. Joël vergat de waslijst aan conflicten waar lidstaten van de EU de laatste honderd jaar bij betrokken zijn. En om het nogmaals over taalgebruik te hebben: het is vrij ironisch dat we ons nationaal militair orgaan, dat sinds de Tweede Wereldoorlog enkel offensief gehandeld heeft in Congo, Rwanda, Korea, Joegoslavië, Irak, Afghanistan, Libië en Syrië, ‘Defensie’ noemen.

Niet mijn belangen

Vertel me eens, Joël, waarom moet ik de wapens oppakken tegen Rusland? Omdat de democratie heilig is? Moet ik dan vechten voor een land waar de vakbonden gemuilkorfd zijn en oppositiepartijen verboden worden? Omdat de soevereiniteit van een land heilig is? Omdat mensenrechten heilig zijn? Wanneer stuur je me dan naar Soedan om tegen de Saudi’s te strijden? Of naar Gaza om de Israëli’s te stoppen? Netanyahu bombardeerde op een jaar tijd vier soevereine landen en viel er twee binnen. Wanneer sturen we wapens naar Hamas?

In 2023 maakten de top 100 wapenfabrikanten zo’n 600 miljard winst. Big business as usual. De Verenigde Staten en Frankrijk proberen een mineralendeal te sluiten om de Oekraïense grondstoffen te plunderen.

Er spelen veel belangen, maar het zijn niet de mijne.

Dit is een mens

“Quand les riches se font la guerre, ce sont les pauvres qui meurent,” zei Sartre.

Links wordt opnieuw uitgemaakt voor naïeve dromers of landverraders die heulen met de vijand. Grote bedrijven maken opnieuw grote winsten. En het gepeupel wordt wederom opgeofferd.

“Dit is een mens,” schrijft Ernst Toller over het moment dat hij met zijn bajonet een vijand doorboort. Een persoon aan wie verteld werd dat mobilisatie vrede brengt, dat de Kaiser gestopt moest worden in naam van democratie. Een persoon die zag hoe pacifisten eerst belachelijk gemaakt en dan opgesloten werden.

“Dit is een mens,” schrijft Ernst Toller over het moment dat hij met zijn bajonet een vijand doorboort. Duizenden witte grafstenen van mannen die op gruwelijke wijze een zinloze dood vonden, verspreid over de Westhoek. “Nooit meer oorlog” staat er op de IJzertoren.

“Dit is een mens,” Joël. Als ik aan flarden geschoten word, breng ik wat mineralen voor je mee.

Welterusten.