Op donderdag 6 maart kwamen er positieve berichten uit Caïro over Gaza. Volgens Reuters hebben recente gesprekken tussen gezanten van president Donald Trump, Hamas en bemiddelaars uit Egypte en Qatar tot vooruitgang geleid.

Anonieme Egyptische bronnen meldden dat een bijeenkomst duidde op een spoedige overgang naar een tweede fase van de wapenstilstandsovereenkomst voor Gaza. Tijdens deze besprekingen werd gesproken over wie de verwoeste Gazastrook na het einde van de oorlog zou moeten besturen. Daarbij werden zelfs namen genoemd.

Breuk met het verleden

Die ontwikkelingen zijn verrassend om twee redenen. Ten eerste was tot voor kort onbekend dat de VS direct met Hamas onderhandelden. Dit werd na eerste berichten van Reuters op woensdag 5 maart bevestigd door de woordvoerster van het Witte Huis, Karoline Leavitt.

Voor het eerst onderhandelt de VS direct met Hamas

Tot nu toe heeft de regering van de VS officieel geweigerd te praten met organisaties die zij als ‘terroristische groepen’ bestempelen.

Ten tweede bevestigde een dreigement van Trump op het platform Truth Social opnieuw zijn partijdigheid voor Israël: “‘Shalom Hamas’, dat betekent ‘Hallo en vaarwel’. Jullie hebben de keuze: laat nu meteen alle gijzelaars vrij en geef onmiddellijk alle lichamen terug van de mensen die jullie hebben vermoord, of het is voorbij voor jullie!”

Aan het ‘volk van Gaza’ voorspelde Trump: “Een mooie toekomst wacht op jullie, maar niet als jullie gijzelaars vasthouden. Als jullie dat wel doen, zijn jullie DOOD! Neem een SLIMME beslissing. Laat de gijzelaars nu vrij, of de hel breekt los!”

x

Het zijn niet alleen woorden, maar ook daden. Trump heeft zopas een wapendeal met Israël goedgekeurd ter waarde van 3 miljard dollar, en werkt samen met Tel Aviv om hulp aan Gaza tijdens de Ramadan te blokkeren. Op dit moment laat Israël geen noodhulp meer toe aan Gaza en sluit het de elektriciteit af, met alle gevolgen van dien.

Reacties

Hamas reageerde via Telegram: “Deze dreigementen bemoeilijken het staakt-het-vuren en moedigen de bezettende macht — Israël — aan om zich aan zijn verplichtingen te onttrekken,” schreef Hamas op zijn Telegramkanaal.

De organisatie benadrukte dat Israël in januari een overeenkomst met Hamas had ondertekend die de vrijlating van alle gevangenen voorziet in drie fasen.

Tel Aviv heeft sterke bezwaren geuit tegen de geheime onderhandelingen tussen de VS en Hamas

Hamas heeft zich tot nu toe aan alle punten gehouden. Israël daarentegen zou willen voorkomen dat de tweede fase van de wapenstilstand begint zoals gepland. De overeenkomst van januari heeft immers tot doel om een permanente wapenstilstand af te sluiten. Pas daarna zouden de laatste gijzelaars worden uitgewisseld.

Daarnaast heeft Tel Aviv sterke bezwaren geuit tegen de geheime onderhandelingen tussen de VS en Hamas. Tijdens een gespannen telefoongesprek uitte een vertegenwoordiger van premier Benjamin Netanyahu zijn ongenoegen over voorstellen van de VS-onderhandelaar Adam Boehler, zonder voorafgaande Israëlische goedkeuring.

De besprekingen omvatten mogelijke deals zoals een langdurige wapenstilstand, de vrijlating van gijzelaars en de veilige doorgang voor Hamasleiders. Dat laatste is opmerkelijk: van ‘de vernietiging van Hamas’, zoals gewild door Israël, is hier geen sprake, wel van het verwijderen van de leiding ervan.

Toekomst onduidelijk

De precieze plannen van Trump zijn zoals vaker onduidelijk en tegenstrijdig. In februari 2025 stelde president Trump voor dat de Verenigde Staten de Gazastrook zouden overnemen en herbouwen, waarbij hij suggereerde dat de Palestijnse bevolking (tijdelijk) naar naburige landen zou worden gedeporteerd.

De grote onbekende is wie Gaza in de toekomst zal besturen

Dit surrealistisch en Machiavellistisch voorstel werd internationaal bekritiseerd en door Arabische landen verworpen, terwijl Israël enthousiast reageerde.

Ongeveer gelijktijdig met de onderhandelingen tussen de VS en Hamas zaten Arabische landen samen om zich te beraden over de toekomst van de Gazastrook. Er was een Egyptisch plan ter waarde van 53 miljard dollar voor de wederopbouw van Gaza, zonder Palestijnen te verdrijven.

Dit plan werd goedgekeurd door Arabische leiders en kreeg ook de steun van verschillende Europese landen, maar werd afgewezen door Israël en president Trump. Hamas en de Palestijnse Autoriteit hebben het plan geaccepteerd, hoewel er meningsverschillen blijven over de ontwapening van Hamas en over de toekomst van de militaire vleugel, de Qassambrigades.

Hoe het verder moet, is dus niet duidelijk. De grote onbekende is wie Gaza in de toekomst zal besturen. Vermoedelijk zal dat niet meer Hamas zijn. De leiding van Hamas heeft overigens zelf al aangegeven dat ze daar geen vragende partij voor is. Maar wie dan wel?

Wat met Al-Qassam — de militaire tak van Hamas — en de andere militaire verzetsorganisaties in Gaza? De voorbije weken hebben aangetoond dat zij nog een sterke aanwezigheid hebben op het terrein en dat ze lang niet uitgeschakeld zijn. Zullen zij blijven of zullen zij mee vertrekken met de politieke leiding van Hamas. Als zij blijven, zal Israël zich dan houden aan het vredesplan?

Veel vragen dus. De komende weken zullen cruciaal zijn voor de stabiliteit en de vrede in de regio.

Bronnen:

– Trump warns Hamas as US holds unprecedented talks for Gaza hostages
– Scoop: Israel objected to secret U.S.-Hamas talks in tense call
– US-Hamas direct talks: What’s happening and what comes next
– What is Trump’s Proposal for Gaza?
– Trump posts fresh ultimatum to Hamas as US enters direct talks with group
– Drohen und verhandeln
– What the Arab summit’s plan for Gaza means for Palestine
– European leaders back ‘realistic’ Arab plan for Gaza