In haar nieuwste bundel Kratermond verkent Sara Eelen, drijvende kracht achter De Klimaatdichters, hoe onze gewelddadige omgang met de natuur zich spiegelt in onze onderlinge relaties. Het is een poëtische reflectie op de wonden die we de aarde en elkaar toebrengen, een werk dat niet alleen beschrijft, maar ook raakt en oproept tot verandering.

Tijdens de lancering in De Groene Waterman op 8 februari in aanwezigheid van uitgever Josje Kraamer (Querido) werd duidelijk hoezeer deze bundel subtiel maar krachtig resoneert met de maatschappelijke strijd voor ecologische rechtvaardigheid. De muzikale improvisatie op saxofoon door Jolien Van de Sande en Roos Janssens liet het publiek meedobberen op de oceaan tijdens het voorlezen van ‘Het waterbekken’.

Een krater is een wonde in het landschap, en een kratermond is een stem die spreekt over die wonden

De titel van Eelens bundel is treffend: een krater is een wonde in het landschap, en een kratermond is een stem die spreekt over die wonden. Wat dreigt te verdwijnen – en wat we willen beschermen – ze krijgen beide een stem in haar poëzie. De taal is zintuiglijk en confronterend, maar ook hoopvol: want wie spreekt, verzet zich. Wie geraakt wordt, kan niet langer wegkijken.

De dieren die hun opwachting maken in Sara’s gedichten doen je vragen stellen over onze relatie met dieren en de natuur, waar de alarmerende wetenschappelijke berichten over de toestand van onze planeet daar maar niet in slagen. Statistieken over massale ontbossing blijven afstandelijk, maar een gedicht over een orca-moeder die dagenlang met haar dode kalf door de oceaan zwemt, maakt de impact direct voelbaar. Wij zijn de natuur.

Feiten alleen veranderen geen systemen; verhalen en emoties doen dat wel

Klimaatorganisaties als bijvoorbeeld Stop Ecocide NL beseffen dit maar al te goed. Babs Verhoeve vertelde hoe de campagne voor de erkenning als misdaad van de bewuste vernietiging van het leven op aarde in de kern juridisch is. “Maar echte verandering vraagt meer dan een simpele wetswijziging.”

Politici nemen pas het initiatief om de regels van het strafrecht te wijzigen als de samenleving doordrongen is van de diepe immoraliteit van zulke destructie van de levende wereld. En dat begint bij een fundamentele verbondenheid met de natuur en het besef dat al het leven op deze planeet van onschatbare waarde is. Hierbij kunnen de kunsten een belangrijke rol spelen.

Laat Kratermond niet alleen een viering van poëzie zijn, maar ook een oproep. Een oproep om niet weg te kijken, om geraakt te worden en onze stem te laten horen. Want pas als we iets voelen, kan echte verandering beginnen.