Het Euro-Atlantische kamp werd gedestabiliseerd door de verkiezing van Donald Trump. De hoop lijkt te vervagen dat het regime in Kiev de open oorlog nog kan winnen, die het sinds 2014 met de Oekraïense burgers als buffer tegen Rusland voert.
Tegelijkertijd is de veelzijdige en grootschalige druk echter nooit opgehouden en zelfs toegenomen. Vooral in Georgië, Moldavië, Roemenië, Slowakije en Servië, waar elke kans om ‘niet-westers-gezinde’ regeringen te destabiliseren werd en wordt benut.
Servië is een natuurlijk doelwit, omdat het kandidaat is voor EU-lidmaatschap, maar tegen de NAVO is en weigert sancties op te leggen aan Rusland. Dat laatste is Belgrado’s voornaamste misdaad.
‘Alleen eenheid redt de Serviërs’. Algemene staking, 24 januari 2025, Belgrado. Foto: SergioOren/CC BY-SA 4:0
Toch heeft de Servische regering de Russische interventie in Oekraïne veroordeeld, in lijn met wat het ziet als de diefstal van zijn provincie Kosovo. Bovendien hebben de VS onlangs financiële sancties opgelegd aan de Servische oliemaatschappij NIS, die van vitaal belang is voor het land en waarin het Russische bedrijf Gazprom Neft sinds 2008 een meerderheidsbelang heeft[1].
Onafhankelijkheid Kosovo
De tweede misdaad, die zijn oorsprong vindt vóór 24 februari 2022, is het blijven weigeren van de sterke westerse druk om de onafhankelijkheid van Kosovo te erkennen. Die provincie in het zuiden van Servië werd door de NAVO (KFOR) bezet onder een VN-mandaat, en verklaarde zich op 17 februari 2008 onafhankelijk.
Het verzet tegen de Kosovaarse onafhankelijkheid wordt gedeeld door een meerderheid van de VN-lidstaten, waaronder 5 EU-landen: Spanje, Griekenland, Roemenië, Slowakije en Cyprus.
De Servische bevolking staat overweldigend vijandig tegenover de NAVO, die Servië, inclusief Kosovo, heeft gebombardeerd tijdens haar agressie-aanvallen in 1999. Aanvallen die overigens niet door de VN werden goedgekeurd.
Aan de andere kant heeft de Servische bevolking breed voelbare gevoelens van diep respect en voor sommigen zelfs een gevoel van broederschap met Rusland en zijn bevolking.
De NAVO-agressie van 1999 roept in Servië nog steeds vijandige reacties op
De Servische regering beschuldigt buitenlandse actoren ervan een opstand aan te wakkeren. De oppositie en de demonstranten wijzen die beschuldiging van de hand. Iets wat natuurlijk deel uitmaakt van het politieke spel.
Onrust in Servië
Een aantal feiten wijst er echter op dat de recente onrust in Servië, vooral voelbaar sinds het voorjaar van 2023, niet uit het niets is ontstaan en dat deze beweging helemaal niet zo spontaan is als sommigen ons willen doen geloven.
In 1998 werd in Servië de Otpor-beweging (otpor = verzet) opgericht. Zij kreeg de steun van drie VS-organisaties: de National Endowment for Democracy (NED), de Soros Foundation en USAID. Dit trio speelde een leidende rol bij de omverwerping van Servisch president Slobodan Milošević.[2]
Srđa Popović, leider van de Otpor-beweging, wilde de wereld veroveren door nog een andere organisatie op te richten: CANVAS (Centre for Applied Nonviolent Action and Strategies).
CANVAS biedt haar expertise aan in ongeveer vijftig landen, waaronder Georgië (voor de beweging Kmara = ‘genoeg’), Wit-Rusland (voor de beweging Zubr = bizon), Oekraïne (voor Pora = het is tijd!) maar ook in Rusland, Iran, Zimbabwe, Vietnam en Venezuela.
In dat laatste land bood CANVAS eerst haar expertise tegen de regering van Chávez en daarna tegen die van Nicolás Maduro. In januari en februari 2011 zwaaiden Egyptische studenten in de straten van Caïro met het symbool van Otpor[3].
De organisatie Otpor stelt dat spontane revoluties zelden slagen en dat alles afhangt van planning en tactiek. De methode verloopt in vier fasen: analyse van de situatie, ontwerp van de operatie, uitvoering en tot slot technische aspecten zoals logistiek en communicatie.
In Belgrado is er dus wel degelijk een ervaren kern die beschikt over de financiële middelen om offensieve acties uit te voeren die de regering kunnen destabiliseren[4].
Volgens Otpor slagen spontane revoluties zelden, omdat alles afhangt van planning en tactiek
United Media
Tot Donald Trump aan de macht kwam, werd de operatie gesteund door het medianetwerk van de oppositie: United Media. De organisatie beschikt in Servië over een uitgebreide en gediversifieerde portefeuille met televisiezenders, online portals (waaronder het oppositieplatform Nova S), gedrukte uitgaven, reclamebureaus en een distributienetwerk.
Ook Radio Free Europe/Radio Liberty (RFE/RL), officieel gefinancierd door het VS-Congres en de CIA, is er actief naast het essentiële Open Society-netwerk van George Soros.
De belangrijkste hefboom is de voelbare ergernis van een groeiend deel van de bevolking en jongeren over de systemische corruptie die zo wijdverspreid is op economisch en sociaal gebied. Die ergernis vormt de kern van de belangrijkste aanvallen van oppositiebewegingen tegen de regering van president Aleksandar Vučić.
Tot de belangrijkste aanleidingen voor massaprotesten behoorden onder andere de schietpartijen op scholen in Belgrado (3 mei 2023) en Mladenovac (4 mei 2023). Daarnaast ook het verzet tegen het plan van megaconcern Rio Tinto om een lithiummijn aan te boren in de vallei van de Jadar. En meer recent, de instorting van het dak van het treinstation van Novi Sad, waarbij 17 slachtoffers vielen, waaronder 15 doden.
In deze context hoef je geen geostrateeg te zijn om te zien dat er twee tegenstrijdige agenda’s zijn tussen aspiraties die als legitiem kunnen worden omschreven – vooral van de kant van de Servische jeugd – en de verborgen doelstellingen om de Servische regering te destabiliseren of zelfs omver te werpen …
Ook als er een situatie moet worden gecreëerd die zo chaotisch is dat de Russische Federatie een ‘niet-vijandige’ partner op de Balkan kwijtraakt.
De eisen van de oppositie wekken de indruk dat er een staatsgreep op til is
Staatsgreep op til?
De leiders van de protestbeweging verzetten zich tegen elke compromis of elke democratische oplossing die door de regering wordt voorgesteld. Zien we hier een Euro-Atlantische agenda achter dat radicalisme en extremisme?
Feit is dat president Aleksandar Vučić, die door de westerse media wordt beschreven als een autoritaire, zelfs dictatoriale leider, toch is ingegaan op verschillende eisen van de demonstranten. Hij heeft zijn regering herschikt en zelfs een referendum en nieuwe verkiezingen voorgesteld.
Die laatste worden door de oppositie verworpen, omdat ze vreest dat de stembusgang zal veranderen in een gemanipuleerde volksraadpleging. Sommige leiders van deze kleurrijke revolutie eisen dat de huidige regering wordt afgezet ten gunste van een overgangsregering of een “regering van deskundigen”.
Die eis roept de zorgwekkende indruk op dat er een staatsgreep op til is … Iets wat de Servische media niet ontgaan is[5].
Dit artikel verscheen eerder op Investig’Action en werd vertaald door Jan Reyniers.
Notes:
[1] Euronews 14/12/2024: “Washington va sanctionner la principale compagnie pétrolière de Serbie”
[2] Le Monde diplomatique, januari 2005: Dans l’ombre des ‘révolutions spontanées’
[3] Le Monde diplomatique, december 2019, Changements de régime clés en main
[4] Eva Golinger. Code Chavez – CIA contre Venezuela. Edition Oser dire, 2006. Voorwoord Michel Collon pp. 20 en 27-32.
[5] NOVOSTI – 2.02.2025 Derrière tout ça il y a Soros! C’est une révolution colorée, il peut y avoir une intervention étrangère et des victimes pour renverser Vučić.
