Gaten in het staakt-het-vuren Gaza: “Het moet hand in hand gaan met een rechtvaardige politieke oplossing"

Het staakt-het-vuren in Gaza zou moeten leiden tot de vrijlating van Palestijnse gevangenen. Echter, de vertraging in hun vrijlating en de blokkade van humanitaire hulp voor Gaza door Israël brengen het akkoord in gevaar. "We missen een stem voor een gedeelde toekomst", zegt Charlotte van Coevorden, bestuurslid van Belgian Friends of Standing Together, een collectief dat de doelstellingen van de Israëlische beweging Standing Together ondersteunt.

Standing Together is een Israëlische grassroots-beweging die zowel Joodse als Palestijnse burgers verenigt in de strijd voor een gezamenlijke toekomst en echte politieke verandering. “Veel mensen beseffen dat er een cruciale stem ontbreekt: die van de burgers zelf, of ze nu Palestijns of Joods-Israëlisch zijn. Die stem missen we”, zegt Van Coevorden. De beweging brengt mensen uit diverse gemeenschappen samen met als doel de politieke realiteit in Israël en Palestina te veranderen.

Onzekere toekomst van het staakt-het-vuren

“Wij steunen elk initiatief dat geweld en menselijk leed stopt of vermindert. Dit staakt-het-vuren is een noodzakelijke eerste stap, maar het moet gepaard gaan met een rechtvaardige politieke oplossing die de onderliggende oorzaken van het conflict aanpakt, zoals de bezetting en structurele ongelijkheid. Hoewel er nu een staakt-het-vuren is, blijft de situatie onzeker.” 

Er heerst nog onduidelijkheid over de tweede en derde fase van het akkoord. Terwijl de eerste fase inmiddels is gestart op zondag 19 januari 2025, moeten de details van de volgende fases nog worden uitgewerkt. 

De eerste fase van dit akkoord duurt zes weken. Op de zestiende dag, 4 februari, zou de onderhandeling over de tweede fase van start gaan. Maar dat liep niet volgens plan, omdat Israël de vrijlating van meer dan 600 Palestijnse gevangenen had uitgesteld. Israël zou niet zeker zijn geweest of Hamas de gijzelaars echt zou vrijlaten. Hamas heeft op 22 februari dan toch zes Israëlische gijzelaars vrijgelaten. In ruil zou Israël dus de meer dan 600 Palestijnse gevangenen vrijlaten, maar de Israëlische regering had dat weer uitgesteld tot 27 februari. Uiteindelijk liet Israël hen vrij, in ruil voor de overdracht van de lichamen van vier gijzelaars. De Israëlische regering zegt zo te handelen, omdat Hamas propaganda zou hebben gebruikt tijdens het vrijlaten van de gijzelaars. 

Hamas weigert echter deze beschuldigen aan te nemen en zegt dat Israël zo het akkoord in gevaar brengt. De vertraging van het vrijlaten van de Palestijnse gevangenen door Israël en het uitstellen van de onderhandelingen voor een tweede fase heeft de spanningen verder verhoogd.

De eerste fase van de wapenstilstand is vorig weekend afgelopen, zonder een overeenkomst over verdere stappen. Over een tweede fase moet nog onderhandeld worden. Israël heeft wel ingestemd met een verlenging van het tijdelijke staakt-het-vuren met zes weken, tijdens de Ramadan, een heilige maand voor de moslims, en Pesach, een heilige week voor de Joodse gemeenschap, zoals voorgesteld door de Verenigde Staten. 

In dit VS-voorstel moet Hamas wel de helft van de overgebleven gijzelaars in de Gazastrook vrijlaten op de eerste dag deze verlenging. De andere overgebleven gijzelaars moeten aan het einde van deze periode, wanneer er een permanente wapenstilstand wordt bepaald, vrijgelaten worden.

Maar Hamas heeft dit voorstel afgewezen en dringt aan op de uitvoering van de tweede fase van de wapenstilstand. Fase twee bestaat uit een permanente wapenstilstand, de vrijlating van meer gijzelaars en het vertrek van alle Israëlische militairen uit de Gazastrook. In de derde fase ligt de focus op de wederopbouw.

De Israelische regering reageert ongenadig

Kritiek op staakt-het-vuren

Israël voert momenteel verschillende militaire operaties uit op de Westelijke Jordaanoever, vooral in de vluchtelingenkampen. Volgens het Israëlische leger is deze actie er om de plek te 'neutraliseren van de terreur en de veiligheid van de Israëlische burgers te garanderen'. Maar deze operaties houden grond- en luchtaanvallen in, die vernielingen hebben veroorzaakt en tientallen onschuldige Palestijnse slachtoffers hebben gemaakt. Hierdoor is er een risico op het vergroten van het conflict.

Hoewel het staakt-het-vuren in Gaza bedoeld is om het geweld tussen Israël en Hamas te stoppen, gaan de militaire acties op de Westelijke Jordaanoever dus door, wat lijkt op een voortzetting van Israëls bredere beleid in andere Palestijnse gebieden.

“De Israëlische regering en het oorlogskabinet stellen dat hun doel is om Hamas uit te schakelen, de gijzelaars vrij te laten en zowel ontheemde Israëli’s als Palestijnen naar huis te laten terugkeren”, zegt Charlotte Van Coevorden. “Maar in werkelijkheid betekent het uitschakelen van Hamas slechts een verzwakking van de militaire tak, terwijl de ideologie blijft voortbestaan. Dit conflict creëert een nieuwe generatie zwaar getraumatiseerde Palestijnen, die mogelijk geen andere uitweg ziet dan geweld en verzet tegen Israël. Zolang er geen perspectief is op een rechtvaardige en duurzame toekomst, blijft de vicieuze cirkel van geweld zich herhalen. Er is geen haalbaar doel voor deze oorlog zonder een politieke oplossing die de onderliggende oorzaken aanpakt.”

Daarboven gebruikt Israël uithongering als een wapen tegen de Palestijnen, door humanitaire hulp te blokkeren aan de Gazastrook.

Een alternatieve weg vooruit

“Ze hebben verschillende student chapters verspreid over Israël, waarin Palestijnse en Joodse burgers in het land samenwerken. En ze zetten zich in voor de bescherming van humanitaire hulp voor Gaza tegen aanvallen van kolonisten”, legt Van Coevorden uit. 

Daarnaast voerden ze campagnes, toonden ze beelden van Gaza op billboards in de publieke ruimte en organiseren ze protesten tegen het regeringsbeleid.