Boeren en bezorgde burgers: twee gezichten, één gedeelde strijd
31 januari 2024. Boeren nemen de hoofdstad over. Op het Luxemburgplein wordt het symbool van de staalindustrie van zijn sokkel gesleurd en ingenomen door een nieuw beeld: een landbouwer van jute en stro. In de havens laten boeren verstaan dat ze tegen de Mercosur vrijhandelsakkoorden zijn (tussen de EU en vier landen in Latijns Amerika). De lijst bekommernissen was lang. Globale vrijhandel ten dienste van de agro-industrie, toegang tot grond, hoge administratieve lasten, stikstof akkoorden en beknellingen tussen diverse omgevingseisen.
Is er op het platteland dan echt geen ruimte voor publiek debat?
Stront strooien in Brussel bracht media en macht, maar geen goed publiek debat. Een debat dat in Vlaanderen vaak gevoerd wordt aan de keukentafels in de hoeves of in Whatsapp-groepen met collega-boeren. Voor de politieke vertegenwoordiging zijn ze dan afhankelijk van grotere belangenorganisaties die ze naar de steden sturen. Is er op het platteland dan echt geen ruimte voor publiek debat?
Als de Natuurpunter en Boerenbondiaan het over landbouwgrond hebben komt het niet snel tot een goed debat. Ik, iemand die eet met bezorgdheid voor onze boeren, zou zogezegd ook niet met een boer kunnen praten wegens ‘weer zo’n griet van ‘t stad’.
Samen ploegen we dwars doorheen Vlaanderen’s gepolariseerde velden
Toch is precies dat wat ik ben gaan doen. En dit weekend, een jaar later, staan de landbouwers opnieuw op de barricades. Maar ditmaal samen met milieu-activisten. Als Belgische primeur slaan boeren en de klimaatbeweging de handen in elkaar voor een grootschalige actie van burgerlijke ongehoorzaamheid. Samen ploegen we dwars doorheen Vlaanderen’s gepolariseerde velden.
Stap één was op het platteland elkaar te ontmoeten rond de verhalen die we vorig jaar op het Luxemburgplein hoorden. Luisteren naar de zorgen van ouders die geen toekomst meer zien in hun familiebedrijven. Luisteren naar boeren die experimenteren met niet-ploegen en hoe ze het beheer van de Natura-2000 weides in de valleien toch integreren in hun bedrijf. En terloops leerden we van boeren ook hoe je in geval van nood een haven kunt barricaderen.
Kan dit een startpunt zijn voor een nauwere band tussen boerenbewegingen en klimaatbewegingen?
Landbouwers ervaren de klimaatverandering direct, erg fysiek. Ze staan op de frontlinie. Terwijl impact en gevaar stijgt, daalt hun handelingsvermogen. Ondanks dat de vele omgevingsuitdagingen daar worden gewikt en gewogen, is het boerenerf minder en minder in handen van de boeren zelf.
Niet alleen daalt het eigen grondbezit ten voordele van onder andere onzekere seizoenspachten, ook de bedrijfsvoering zelf wordt in toenemende mate bepaald door de Boerenbond. Die hangt van de vrijwillige inzet van boeren af, maar het is duidelijk voor wie ze werkt.
Ondertussen omsingelen deze agro-industriële holdings de landbouwers langs alle kanten van de keten
In de Pano-reportage ‘Boer zoekt toekomst’ claimde de Boerenbond dankzij hun financiële holdings ‘onafhankelijk de belangen van de boeren te kunnen verdedigen’. Ondertussen omsingelen deze agro-industriële holdings de landbouwers langs alle kanten van de keten. Van meststoffen tot stallenbouw en verzekeringen, met de MRBB (Maatschappij Roerend Bezit Boerenbond) dreigt de solidariteit van de Boerenbond even ver te gaan als hun eigen financiële belangen.
Door de handen in elkaar te slaan slikken we dit niet langer
Met de actie tegen de agro-industrie hoop ik vooral dat dit een eerste koevoetwerk is met de boeren zelf aan zet. Een koevoet die wrikt tussen boerenbelangen en de winstbelangen van de industrie. Dit weekend wordt er een concreet bedrijf uit de agro-industrie geviseerd, een industrie die zich te comfortabel voelt doorheen de schade die ze aanricht. Door de handen in elkaar te slaan slikken we dit niet langer.
Op Zondag 2 maart nodigen we jullie uit aan de keukentafels waar het allemaal begon. Op de conferentiedag in Brussel gaan we met de landbouwsector en sociale bewegingen in gesprek, verbeelding en verbinding voor de wereld die we willen opbouwen, inclusief de voedselsystemen die daarbij horen. Doe mee aan thematische workshops en lezingen over landbouw en de bijbehorende uitdagingen.
Meer info? Hou vooral de sociale media en website van @Coderougerood in de gaten.
Daar volg je de belangrijkste actie updates en ontdek je de verdere details van de conferentiedag zondag!
Lotte Christiaens is studente Ruimtelijke planning aan de UGent. Binnen de Stadsacademie zet ze zich in rond toekomstverkenningen voor publieke landbouwgronden.
In Meyn wereld wisselt auteur Nick Meynen af met mensen die hij van harte een luide stem in het publieke debat toewenst. Meynen schreef vier boeken bij EPO en schrijft ad hoc voor De Standaard, De Morgen en een reeks media in binnen- en buitenland.
